Ospa wietrzna u dzieci i niemowląt [objawy i leczenie]

Ospa wietrzna u dzieci

Ospa wietrzna wywoływana jest przez wirus Varicella-zoster virus (VZV). Na około 24-48 godzin przed pojawieniem się pierwszych pęcherzyków oraz wysypki, ospa wietrzna u dzieci zaczyna zarażać. Przestaje po około 4-7 dniach, kiedy przyschną ostatnie krostki.Do zarażenia w 90% przypadków dochodzi na skutek bezpośredniego kontaktu z chorym, a także u tych osób, które przebywają nawet kilkanaście metrów od chorego na ospę dziecka. Możliwe jest również zakażenie przez łożysko. Od momentu zarażania do pojawienia się pierwszych objawów ospy upływa od 10 do 21 dni, a w skrajnych przypadkach nawet 4 tygodnie! U noworodków i młodszych dzieci czas wylęgania się choroby jest krótszy niż u starszaków.  Przyjmuje się, że “przechorowanie” ospy wietrznej przez dziecko daje mu odporność na całe życie. Po ustąpieniu objawów wirus VZV przyjmuje postać latentną i pozostaje już na zawsze w czuciowych zwojach nerwów czaszkowych oraz rdzeniowych. Możliwa jest jego reaktywacja, jednak wówczas mówimy już nie o zachorowaniu na ospę, a na półpaśca.

Ospa wietrzna: objawy u dzieci i niemowląt

Po wniknięciu przez błonę śluzową górnych dróg oddechowych wirus ospy zaczyna się namnażać i przenika do krwi. Tam replikuje się w układzie siateczkowo-śródbłonkowym. Po około 10-21 dni zakażenie obejmuje skórę i błony śluzowe. Dopiero wówczas pojawiają się typowe dla ospy krostki.

Pierwsze objawy ospy wietrznej przypominają przeziębienie. Dziecko jest marudne, skarży się na złe samopoczucie. Może mieć gorączkę, czasami pojawia się również katar. U nastolatków i dorosłych przed pojawieniem się wysypki znacznie częściej niż u małych dzieci obserwuje się takie objawy, jak:

• złe samopoczucie,
• ból głowy i mięśni,
• zapalenie gardła,
• nieżyt nosa,
• mniejszy apetyt,
• ból brzucha, któremu może towarzyszy biegunka,
• zaczerwienienia na skórze.

Po kilku dniach na ciele pojawia się wysypka, typowy objaw ospy wietrznej. W pierwszych chwilach obejmuje ona zazwyczaj tylko głowę i tułów, ale szybko rozprzestrzenia się na inne części ciała. Początkowo wysypka to nieduże różowe plamki, które następnie zmieniają się w grudki mające na szczycie pęcherzyki wypełnione bezbarwnym, czystym płynem. Po kilku dniach płyn mętnieje i zaczyna przypominać ropę, a krosty zmieniają się w strupki. Są one bardzo swędzące, więc dziecko będzie próbowało nieustannie się drapać, przed czym należy je powstrzymać. Strupki odpadają same bez pozostawiania śladów, natomiast rozdrapane mogą zostawić szpecącą bliznę, która będzie widoczna na ciele do końca życia.

Leczenie ospy wietrznej

Ospa wietrzna to choroba wirusowa, zatem nie mają przy niej zastosowania antybiotyki. Jak więc leczyć ospę? Lekarz przepisze leki, które pomogą obniżyć gorączkę, a także zaleci kupienie środka do smarowania krost. Przeważnie jest to gencjana. Środek musi nie tylko przynosić ulgę w świądzie, ale także dezynfekować wysypkę. Fioletowe plamy pozostawione przez gencjanę łatwo zmyć spirytusem. Środek nanoszony na krosty powinien być po wieczornej kąpieli. Nie rezygnuj z nich w czasie choroby. Zalecane są krótkie kąpiele w wodzie z dodatkiem nadmanganianu potasu. Łagodzą one uporczywy świąd. Po kąpieli należy delikatnie osuszyć ciało dziecka, bez pocierania ręcznikiem.

Dobrze jest obciąć dziecku paznokcie, by utrudnić mu podrażnianie krostek drapaniem. Młodszym maluchom na noc należy założyć bawełniane rękawiczki, a te całkiem małe niech je noszą również w ciągu dnia. Jeśli świąd jest wyjątkowo dokuczliwy i dziecko nie potrafi się powstrzymać od drapania, lekarz może przepisać doustne leki przeciwhistaminowe. Bardzo ważne jest pilnowanie, by dziecko nie drapało krostek. Może to doprowadzić do zakażenia bakteryjnego.

W czasie choroby dziecko powinno dużo pić. Jeśli krosty pojawiły się również w jamie ustnej, należy podawać łagodne potrawy, zmiksowane na gładko, doprawione bez użycia ostrych przypraw, które mogłyby podrażnić ranki.

W przypadku ciężkiego przebiegu ospy lub u dzieci będących w grupach objętych ryzykiem powikłań lekarz może zdecydować się na leczenie przeciwwirusowe. Lekiem pierwszego wyboru jest acyklowir. Podając ten lek dziecku należy pamiętać o prawidłowym nawadnianiu małego pacjenta.

Szczepienie na ospę wietrzną

Przeciwko ospie można zaszczepić dziecko. Pierwsze szczepienie może mieć miejsce, gdy maluch skończy dziewięć miesięcy. Szczepionkę podaje się w dwóch dawkach, drugą około sześć tygodni po pierwszej. Szczepienie ma bardzo wysoką skuteczność. Nawet jeśli dziecko zachoruje na ospę, to jej przebieg jest bardzo łagodny, może nie pojawić się gorączka i wysypka. Szczepienie zmniejsza także ryzyko powikłań. Nie jest ono obowiązkowe i można je wykonać odpłatnie.

Rodzice pytają o ospę wietrzną u dzieci

Jak wygląda ospa wietrzna u dziecka?

Pierwszym symptomem choroby może (ale nie musi) być gorsze samopoczucie dziecka. Objawami, które sprawiają, że rodzice podejrzewają, że to ospa, są pierwsze krostki. Pierwsze pojawiają się zazwyczaj na owłosionej skórze głowy, następnie na tułowiu, a w kolejnych wyrzutach zajmują często całe ciało. Swędząca osutka pęcherzykowa początkowo ma postać rumieniowych plamek, następnie przybiera postać grudek o średnicy 5-10 mm, na których można zauważyć wypełnione płynem pęcherzyki. Po 2-3 dniach wysypka towarzysząca ospie zamienia się w strupki.

Jak leczyć ospę u dzieci?

Ospa jest leczona objawowo. Dziecko należy nawadniać i podawać mu środki przeciwgorączkowe.  Mały pacjent otrzymuje leki łagodzące świąd. Nie należy natomiast stosować miejscowo pudrów i zasypek. Lekarz może przepisać preparat na krostki, który przyspieszy ich przysychanie.

Jak przebiega ospa wietrzna u niemowlaka?

Ospa wietrzna u niemowlaka może wystąpić na skutek zarażenia się od innego dziecka lub też noworodek mógł zostać zarażony poprzez łożysko.  Jeśli mama dziecka zachorowała na ospę w ciągu 5 dni przed porodem lub w 48 godzin po nim, może zarazić noworodka. Ospa u niemowlaka, który nie ma jeszcze wykształconych przeciwciał ma bardzo ciężki przebieg. Wymaga natychmiastowej konsultacji z lekarzem, który ustali odpowiednie postępowanie.