Co to jest oksytocyna?
Oksytocyna jest hormonem wydzielanym przez przysadkę mózgową, która jest częścią układu nerwowego. Jej głównym zadaniem jest stymulowanie macicy do skurczów podczas akcji porodowej. Skąd nasz organizm wie, kiedy trwa jeszcze ciąża, a kiedy to już poród? W ciąży następuje zwiększone wydzielanie jednego z żeńskich hormonów płciowych – progesteronu. Rosnące stężenie progesteronu tworzy tzw. blok progesteronowy – zabezpiecza macicę przed działaniem oksytocyny, co jest konieczne do utrzymania ciąży.
Oksytocyna jest również wydzielana po porodzie podczas karmienia piersią. To właśnie drażnienie przez Twoje dziecko brodawek sutkowych w trakcie ssania powoduje jej wydzielanie. W połogu oksytocyna zapewnia tzw. skurcze połogowe, które zmniejszają krwawienie z miejsca łożyskowego i przyspieszają zwijanie się macicy (czyli jej powrót do wielkości sprzed ciąży).
Obecnie oksytocyna wykorzystywana jest podczas wielu procedur medycznych, o których będzie mowa poniżej.
Wskazania do zastosowania oksytocyny
- Wywołanie lub przyspieszenie porodu – np. ciąża po terminie, osłabienie czynności skurczowej w trakcie porodu;
- Kontrola krwawienia poporodowego lub w przypadku atonii macicy – poprzez wywoływanie skurczu, oksytocyna zapobiega nadmiernemu krwawieniu;
- Test oksytocynowy – używany do oceny wydolności łożyska (czyli sprawdzenia czy funkcjonuje prawidłowo), obecnie rzadko wykonywany;
- Leczenie wspomagające niedokonanego poronienia.
Wywołanie porodu oksytocyną
Zdarzają się sytuacje, w których konieczne jest „sztuczne” wywołanie porodu poprzez podanie oksytocyny. Należą do nich m.in. ciąża po terminie oraz przedwczesne odpływanie płynu owodniowego. Jednakże indukcja porodu nie zawsze kończy się porodem.
Jak wygląda indukcja porodu?
Wywoływanie porodu oksytocyną zazwyczaj odbywa się w ramach bloku porodowego. Początkowe etapy indukcji mogą odbywać się na sali wieloosobowej, natomiast po stwierdzeniu skrócenia i rozwarcia szyjki macicy pacjentka jest przenoszona na salę pojedynczą. W zależności od szpitala pacjentka jest na czczo lub po posiłku, ale w każdym przypadku może pić wodę. Następnie pod postacią kroplówki podłączany jest wlew z oksytocyny. Nie jest to jednak zwykła kroplówka. Ilość oksytocyny jest dozowana przez specjalną pompę infuzyjną, a dawkę można zwiększać lub zmniejszać w zależności od potrzeb i wskazań medycznych. Dawkowanie oksytocyny jest ustalane indywidualnie dla każdej pacjentki przez lekarza. Czas trwania indukcji (która nie kończy się porodem) to ok. 6 godzin.
Działanie oksytocyny
W czasie indukcji pacjentki w różny sposób mogą reagować na oksytocynę i tak naprawdę nigdy nie jest powiedziane, że w każdym przypadku indukcja zakończy się sukcesem (porodem). Istnieje grupa pacjentek, które źle reagują na oksytocynę, mają bardzo bolesne skurcze, a szyjka macicy się nie rozwiera. Natomiast z drugiej strony mamy również grupę kobiet, które po podłączeniu oksytocyny nie odczuwają żadnych skurczów. Trzecia z kolei grupa pacjentek ma umiarkowane skurcze w trakcie wlewu z oksytocyną, ale po jego odłączeniu skurcze ustają. Dlatego wcale nie jest powiedziane, że jeśli masz indukcję to urodzisz.
Najbardziej optymalna sytuacja występuje wtedy, kiedy podczas wywoływania porodu oksytocyną pojawiają się skurcze, które dają postęp porodu, czyli wpływają na rozwarcie szyjki macicy, i utrzymują się po odłączeniu wlewu z oksytocyną. Wówczas indukcja kończy się porodem.
W przypadku, gdy indukcja kończy się niepowodzeniem, można ją powtórzyć w odstępie kilku dni. Zazwyczaj ma to miejsce po 2-3 dniach.
Stymulacja porodu oksytocyną
Jest to termin znacznie różniący się od powyższej „indukcji porodu”. Oznacza on, że poród rozpoczął się sam tj. naturalnie, a oksytocyna ma go tylko wspomóc. Stymulację porodu oksytocyną włącza się w przypadku osłabnięcia skurczy porodowych. Wówczas, podobnie jak w przypadku indukcji, podłącza się kroplówkę z oksytocyną. Kroplówka pozostaje podłączona do momentu, aż spełni swoje zadanie tj. wywoła lub zwiększy częstość skurczy, a następnie jest odłączana. Czasami może następować dalsza kontynuacja stopniowego dawkowania oksytocyny. Dzieje się to w przypadkach, gdy czynność skurczowa ustaje ponownie bądź niska częstość tych skurczy (długie przerwy międzyskurczowe) nie pozwalają na postęp porodu.
Rola oksytocyny w III okresie porodu
Trzeci okres porodu to czas, w którym następuje oddzielenie łożyska. W zależności od preferencji personelu medycznego może być on prowadzony aktywnie lub biernie. Właśnie przy aktywnym prowadzeniu III okresu porodu podaje się pacjentce oksytocynę. Celem jej podania jest szybsze oddzielenie łożyska i zmniejszenie poporodowego krwawienia. W przeciwieństwie do poprzednich metod podawania, tutaj używa się zazwyczaj strzykawki, przez co pacjentka może nawet nie zauważyć, że ją otrzymała.
Czy obawiać się skutków ubocznych oksytocyny?
Stosowanie oksytocyny zawsze wywołuje u pacjentek niezadowolenie i dużą ilość pytań. Dzieje się tak ze względu na same właściwości oksytocyny – działanie skurczowe. U kobiet, u których stosuje się oksytocynę, skurcze są często o wiele bardziej bolesne. Dochodzi również do skrócenia przerw międzyskurczowych, co zmniejsza ilość czasu pozwalającego na relaks. Dlatego warto jest już w ciąży wyćwiczyć techniki, które pozwolą Ci się zrelaksować w trakcie takiej sytuacji, a także podczas porodu.
Przeciwwskazania do stosowania oksytocyny
Jak przy stosowaniu każdego leku, występują również przeciwwskazania do stosowania oksytocyny. W 1 grupie tych przeciwwskazań znajdują się sytuacje, w których sam poród siłami natury jest niebezpieczny dla życia dziecka. Zaliczamy do nich m.in.:
- Łożysko przodujące;
- Nieprawidłowe położenie płodu (położenie skośne lub poprzeczne);
- Nieprawidłową budowę miednicy matki – tzw. dysproporcja główkowo – miednicowa;
- Przodowanie lub wypadnięcie pępowiny.
2 grupa tych przeciwwskazań to sytuacje, które zagrażają zdrowiu i życiu matki. Należą do nich:
- Nadwrażliwość na oksytocynę;
- Stan wzmożonego napięcia macicy;
- Zagrażające pęknięcie macicy;
- Zaburzenia sercowo – naczyniowe.
Powikłania po stosowaniu oksytocyny
Powikłania wynikające ze stosowania oksytocyny występują rzadko pod warunkiem dobrej komunikacji pacjent – lekarz. Zawsze w przypadku każdego odczucia, które wydaje Ci się dziwne powinnaś poinformować o nim personel medyczny. Do tego zaliczają się również bardzo bolesne skurcze występujące po podłączeniu oksytocyny. Do powikłań po stosowaniu oksytocyny zaliczamy:
- Wzmożone napięcie macicy – uczucie ciągłego skurczu nie ustępującego nawet na chwilę;
- Pęknięcie macicy;
- Przemijająca arytmia (zaburzenie rytmu serca) u dziecka.
Oksytocynę bardzo często stosuje się w szpitalach ginekologiczno-położniczych. W przypadku, gdy nie rozumiesz jej zastosowania u Ciebie lub chcesz poznać szczegóły takiej decyzji, warto jest dopytać się lekarza o powody jej zastosowania. Jako pacjentka masz prawo poznać przyczyny każdej decyzji dotyczącej Ciebie. Dlatego nie bój się pytać i pamiętaj, że oksytocyna może wpłynąć na Ciebie inaczej niż na Twoje koleżanki.
Przysłowia o wiośnie. Co mówią nam ludowe mądrości?
Zasiłek rodzinny – waloryzacja 2024. O ile świadczenie może wzrosnąć? Zbliża się ustawowy termin
Prezent dla nauczyciela na koniec roku. Te pomysły to strzał w dziesiątkę!
Najlepsze prezenty na Dzień Dziecka dla pięciolatki. 9 rozwijających i kreatywnych propozycji
Piękne życzenia dla dziecka. Czego życzyć dziecku z okazji ważnych uroczystości?
Strój rodziców na komunię dziecka. Jak się ubrać na uroczystość? Najciekawsze propozycje i inspiracje
- Rodzice.pl
- Ciąża
- Zdrowie w ciąży
- Hormony
- Oksytocyna: czym jest i kiedy się ją stosuje?
Ile trwa poród? Czy możesz przewidzieć, jak długo będziesz rodzić?
Czas trwania porodu zależny jest od wielu czynników: zdrowia mamy i dziecka, indywidualnych uwarunkowań fizycznych, ilości przebytych porodów, a nawet psychicznego nastawienia do tego wydarzenia. Każdy poród to wydarzenie jedyne...
Czytaj dalej →Dlaczego kobiety zabierają grzebień do porodu? Odpowiedź może zaskakiwać
Chociaż ciąża to dla wielu kobiet wyjątkowy i bardzo radosny moment, to jednak wizja porodu i związanego z nim bólem potrafi budzić obawy i spędzać sen z powiek. Zazwyczaj rodzące...
Czytaj dalej →Doula przy porodzie – doświadczona towarzyszka młodej mamy
Doula w Polsce to wciąż zawód, który wzbudza konsternację. Wiele osób nie wie, czym zajmuje się doula, jakie są jej kompetencje i w jaki sposób może pomóc przyszłej matce. Czy...
Czytaj dalej →Jak wywołać poród- wskazania oraz sposoby
Kiedy minął już dawno termin rozwiązania, należy przyspieszyć poród – zarówno dla zdrowia dziecka, jak i matki. Poznaj różne metody, które w tym pomogą. Jak wywołać poród domowymi sposobami, a jak w szpitalu?...
Czytaj dalej →Ruchy dziecka przed porodem
Czy wzmożone ruchy dziecka przed porodem są powodem do niepokoju? Jak zachowuje się dziecko przed porodem i jakie są oznaki tego, że rozwiązanie ciąży jest tuż tuż? Ruchy dziecka przed porodem Chyba...
Czytaj dalej →Jak szybko urodzić? Oto sposoby na złagodzenie bólu porodowego
Jak urodzić szybko i bezboleśnie? To bardzo indywidualna kwestia. Niektóre kobiety odczuwają silne bóle przez wiele godzin i akcja porodowa przebiega niespiesznie, u innych poród może potoczyć się błyskawicznie, jeszcze zanim...
Czytaj dalej →Zamartwica urodzeniowa: Co to jest? Jakie ma stopnie i jakie niesie ze sobą skutki?
Są takie sytuacje, kiedy poród z jakiś wiadomych lub niewiadomych przyczyn, przebiega nie tak, jak powinien. Komplikacje okołoporodowe to przyczyna utraty zdrowia, a czasami nawet życia noworodka. Są one też...
Czytaj dalej →Pochwa po porodzie [higiena, pielęgnacja, leczenie]
Obawiasz się, że Twoja pochwa po porodzie nie będzie już taka sama? Spokojnie. Narządy rodne po porodzie potrzebują czasu, aby się zregenerować. Warto wiedzieć, że można ten proces wspomagać, jednak...
Czytaj dalej →Poród trumienny – czym jest to zjawisko? Kiedy do niego dochodzi?
Poród trumienny to pojęcie, które już na pierwszy rzut oka budzi grozę, ale i ciekawość. Naturalne skojarzenia ze śmiercią są całkowicie uzasadnione, ale i słuszne. Nie chodzi tu bowiem o...
Czytaj dalej →Poród francuski – co to jest i na czym polega?
Poród francuski po raz pierwszy przeprowadzono w Polsce 7 marca 2020 roku w Wojewódzkim Szpitalu Specjalistycznym w Olsztynie. Wcześniej był on wykonywany w placówkach na terenie Francji oraz Izraela. Metoda...
Czytaj dalej →Poród pośladkowy – siłami natury czy poprzez cięcie cesarskie?
Co oznacza poród pośladkowy? Poród pośladkowy, a właściwie poród miednicowy, to sytuacja, w której na świat w pierwszej kolejności przychodzą pośladki płodu, a nie główka. W dobie monitorowania wszystkich ciężarnych...
Czytaj dalej →Jak wygląda poród?
Nad tym, jak wygląda poród, zastanawiają się wszyscy przyszli rodzice, którzy spodziewają się dziecka. Temat ciekawi zwłaszcza kobiety ciężarne, które szukają informacji na temat tego, jak wyglądają poszczególne fazy porodu,...
Czytaj dalej →Dystocja szyjkowa [przyczyny, leczenie, powikłania]
Dystocja szyjkowa to powikłanie występujące w trakcie porodu. Polega na nieprawidłowym rozwieraniu się szyjki macicy, co uniemożliwia postępowanie akcji porodowej. Dystocja szyjki macicy jest wskazaniem do przeprowadzenia cięcia cesarskiego. Dystocja...
Czytaj dalej →Kiedy się urodzisz?
Skąd dziecko wie kiedy się urodzić? Nie ma kobiety w ciąży, która nie zadawałaby sobie od samego początku pytania: „kiedy urodzę dziecko”? Horoskop, precyzyjne obliczenia, nawet lekarz nie są w...
Czytaj dalej →Te 5 rzeczy warto zrobić przed porodem!
Przyjście na świat dziecka jest jednym z najważniejszych wydarzeń w życiu każdego rodzica. Ze względu na wagę tego wydarzenia, trudy porodu oraz zmiany, które on wprowadzi rodzice, a przede wszystkim...
Czytaj dalej →Sala weselna
Sala weselna to jeden z podstawowych aspektów realizacji wesela. Od poszukiwań sali weselnej najlepiej jest zacząć planowanie uroczystości. Sala weselna a liczba gości Przede wszystkim na początku oszacujcie mniej więcej liczbę...
Czytaj dalej →Pierścionek zaręczynowy
Bardzo mocno w ostatnim czasie na moim blogu wzrosło zainteresowanie oświadczynami i zaręczynami. Na specjalne życzenie jednej z czytelniczek, opisałam dziś przyjęcia zaręczynowe. Dopiero przed chwilą jednak dotarło do mnie,...
Czytaj dalej →Ceny sukien ślubnych
Dziś chciałam poruszyć jeden z najważniejszych tematów weselnych, zwłaszcza dla Panny Młodej, czyli temat sukni ślubnych i ich cen. Ile kosztują suknie ślubne? Bez wątpienia każda kobieta chce wyglądać oszałamiająco...
Czytaj dalej →