Afty na języku – czym są i jakie są przyczyny ich powstawania?

Wśród wielu różnych zmian zapalnych, jakie mogą pojawiać się na języku, są również afty. Te bolesne nadżerki i owrzodzenia powodują czasami ból i uniemożliwiają spożywanie pokarmów lub mówienie. Czym są afty? Skąd się biorą na języku? Jakimi sposobami je leczyć? Dowiedz się więcej.

Afty na języku – czym są?

Afty to bolesne owrzodzenia, które występują w jamie ustnej. Zazwyczaj mają okrągły lub owalny kształt. Mogą pojawiać się na błonach śluzowych policzków i warg oraz na podniebieniu miękkim, a także bardzo często na języku. Powstające zmiany są zwykle bolesne, piekące, a czasami nawet utrudniają mówienie i jedzenie. Dzień przed ich wykwitem może pojawić się uczucie swędzenia oraz pieczenia w miejscu powstawania afty [1].

Afty na języku – jak wyglądają?

Zmiany aftowe występujące na języku nazywane są małymi aftami (afty Mikulicza). Mają wielkość od 2 do 10 mm. Zazwyczaj pojawiają się pojedynczo, rzadziej w grupach liczących do 5 zmian. Znikają bardzo szybko, przeważnie w ciągu dwóch tygodni i po wygojeniu nie pozostawiają po sobie śladów. Afty małe są charakterystyczną chorobą zapalną języka i pozostałych obszarów w jamie ustnej u dzieci [2].

Niekiedy zdarza się, że afty na języku są bardzo duże (mają ponad 1 cm) i często nawracają. Wówczas mówi się o aftach Suttona (dużych aftach). Są to owrzodzenia, które dają silne dolegliwości bólowe. Goją się zdecydowanie dłużej niż afty małe. Czasami utrzymują się nawet do 12 tygodni, a po ich wygojeniu na języku pozostają blizny [2].

Afty na języku – jakie są przyczyny ich powstawania?

Bolesne nadżerki i owrzodzenia na języku najczęściej powstają w wyniku kontaktu jamy ustnej z czynnikami wywołującymi zapalenie, czyli z wirusami, bakteriami lub grzybami. Czasami wystarczy zjeść nieumyty owoc lub oblizać brudne palce, by przenieść patogeny na język. Poza tym obecność pasożytów w organizmie, zwłaszcza u dzieci, może powodować nadżerki w jamie ustnej [3].

Do powstawania aft na języku przyczyniają się również inne czynniki oraz zachowania.

• Przerwanie ciągłości błony śluzowej w jamie ustnej na skutek przygryzienia [2].
• Podrażnienia błony śluzowej jamy ustnej w wyniku oparzeń termicznych lub chemicznych [2].
• Urazy języka spowodowane protezami i aparatami ortodontycznymi [2].
• Zaburzenia w prawidłowej pracy układu odpornościowego, który łatwo poddaje się infekcji. Mogą to być nie tylko zaburzenia odporności wrodzonej, ale także nabytej odporności humoralnej i nabytej odporności komórkowej [3].
• Narażenie na długotrwały stres, który osłabia odporność organizmu [1].
• Podłoże genetyczne, głównie wrodzona skłonność do produkowania białek prozapalnych, która przyczynia się do nawrotów aft na języku [4].
• Niedobór składników odżywczych w diecie, a co za tym idzie również w organizmie. Zwłaszcza witamin z grupy B oraz żelaza [5].
• Zaburzenia hormonalne lub inne choroby ogólnoustrojowe [5].
• Alergie pokarmowe m.in. na nabiał lub orzechy [5].

Leczenie aft na języku – domowe sposoby

Kiedy pojawia się afta na języku, przede wszystkim trzeba działać szybko. Warto sięgnąć po dostępny w aptece bez recepty preparat do stosowania miejscowego np. w postaci żelu stomatologicznego. Takie środki działają znieczulająco, zmniejszają pieczenie i bolesne objawy oraz przyspieszają gojenie się zmian. W zwalczaniu bolesnych aft sprawdzają się także naturalne sposoby, np.: [5]

• smarowanie zmian żelem aloesowym lub olejkiem z drzewa herbacianego;
• płukanie jamy ustnej roztworem wody z solą lub naparem z rumianku, szałwii, łopianu lekarskiego.

Należy również dbać o regularną higienę jamy ustnej (optymalnie po każdym posiłku). W przypadku wykwitu na języku lepiej unikać produktów, które mogłyby podrażniać zmianę, a więc kwaśnych, pikantnych, słonych i gorących potraw. Warto też włączyć do codziennej diety więcej pokarmów bogatych w żelazo i witaminy z grupy B [5].

Jeżeli afta na języku nie znika pomimo zastosowania domowych sposobów, a jej obecność powoduje poważny dyskomfort, należy zgłosić się po pomoc do lekarza.

Artykuł powstał przy współpracy z Bausch + Lomb