2 listopada - jak obchodzimy dzień zaduszny? 2 listopada dzien zaduszny 1

2 listopada – Jak obchodzimy Dzień Zaduszny?

Dzień Zaduszny – inaczej Zaduszki lub Święto Zmarłych – to przypadające zawsze na 2 listopada święto. Obrzędowość Zaduszek posiada genezę przedchrześcijańską, wywodząc się z uroczystości organizowanych właśnie w tym czasie przez Germanów, Celtów i Słowian zachodnich. W doktrynie Kościoła katolickiego Dzień Zaduszny to właściwie Wspomnienie Wszystkich Wiernych Zmarłych (łac. Commemoratio Omnium Fidelium Defunctorum), związany z wiarą w obcowanie świętych, zmartwychwstanie ciała, życie wieczne, a także z wiarą w skuteczność modlitwy wstawienniczej – właśnie dlatego modlimy się tego dnia za zmarłych z naszych rodzin. Z czym dokładnie wiąże się uroczystość Wszystkich Świętych i Dzień Zaduszny? Czy są jakieś szczególne zwyczaje związane z tymi dniami? Czy jest to święto obowiązkowe i jak wygląda jego obchodzenie w innych miejscach na świecie?

Co to jest Dzień Zaduszny?

Dzień Zaduszny to dzień modlitw za wszystkich zmarłych – zwłaszcza za dusze przebywające w czyśćcu. Święto to jest bardzo stare i szczególnie zakorzenione w naszej tradycji. Pierwotnie miało być alternatywą dla pogańskiego święta zmarłych, obchodzonego właśnie w tym czasie. Wczesnośredniowieczni mnisi obchodzili co roku nabożeństwa za dusze zmarłych współbraci.

Zaduszki są w pewien sposób związane również z tym zwyczajem, który zaczął przenosić się także na wszystkich zmarłych chrześcijan. Od IX wieku odprawiano specjalne nabożeństwa w ten intencji. Zaduszki w różnych regionach i w różnych okresach wiązały się z licznymi praktykami – na przykład z przywoływaniem zmarłych, co miało miejsce jeszcze w XIX wieku na wschodzie naszego kraju i co zainspirowało Adama Mickiewicza do napisania „Dziadów’. W niektórych miejscach przygotowywano duszom kąpiel. W innych zapalano ogniska, by dusze łatwiej mogły trafić do swoich rodzin. W Kościele katolickim 1 listopada obchodzimy Wszystkich Świętych. Z kolei 2 listopada Dzień Zaduszny. 

Czy Dzień Zaduszny jest wolny od pracy?

Kiedy jest Dzień Zaduszny? Tuż po Uroczystości Wszystkich Świętych, która przypada na 1 listopada – czyli 2 listopada. Dzień Zaduszny – mimo że jest to dzień świąteczny – nie jest wolny od pracy. Jest to bowiem święto kościelne. Tego dnia będą zatem otwarte wszystkie sklepy i lokale, a także miejsca pracy czy szkoły – chyba że dana placówka zadecyduje inaczej. 

Zobacz też: Czy 2 listopada jest wolny od szkoły i pracy?

Modlitwa w Dzień Zaduszny

Dzień Zaduszny to okazja do modlitwy za dusze zmarłych. W tym okresie możliwe jest nawet uzyskanie odpustu zupełnego dla bliskich zmarłych. W dniach 1-8 listopada jest to możliwe pod pewnymi warunkami. Przede wszystkim trzeba odwiedzić cmentarz i pomodlić się za zmarłych, będąc w stanie łaski uświęcającej. W danym dniu trzeba też przyjąć Komunię świętą. Kolejny warunek to wolność od grzechu oraz modlitwa w intencji Ojca Świętego (zmówienie na przykład „Ojcze Nasz” lub „Zdrowaś Mario”). Dnia 2 listopada w Dzień Zaduszny również można otrzymać odpust zupełny za zmarłych. Wystarczy spełnić te same warunki i odwiedzić kaplicę lub kościół, odmawiając tam modlitwę „Ojcze Nasz” oraz „Wierzę w Boga”.

Homilia jest specyficznym rodzajem kazania, opartym na wybranych czytaniach liturgicznych, które objaśnia. Homilia na Dzień Zaduszny zwykle nawiązuje do zmarłych i składnia do refleksji nad ostatecznym celem człowieka. Jeśli chodzi o pieśni na Dzień Zaduszny, jest ich wiele do wyboru. Propozycje to na przykład: „”O, potężny Królu, Chryste”, „Jezu, w Ogrójcu mdlejący”, „Jam jest Chleb życia”, „Ja jestem zmartwychwstanie”, „Witaj, Królowo, Matko miłosierdzia”. 

Zobacz też: Plama z wosku na pomniku granitowym – Czym zmyć wosk z pomnika?

Dzień Zaduszny – wiersze

Dzień Zaduszny i Uroczystość Wszystkich Świętych to szczególny czas w roku – pełen zadumy nad uciekającym czasem, nad śmiercią, a także wypełniony wspomnieniem tych, którzy odeszli. Jest to jednak także czas nadziei, że bliscy zmarli trafili do dobrego miejsca i zaznali spokoju. Wielu znanych i mniej znanych autorów napisało piękne wiersze związane właśnie z tym świętem. Oto kilka z nich: 

Władysław Broniewski „Zaduszki”

W dniu Zaduszek, W czas jesieni,
Odwiedzamy bliskich groby,
Zapalamy zasmuceni
Małe lampki – znak żałoby.
Światła cmentarz rozjaśniły,
Że aż łuna bije w dali,
Lecz i takie są mogiły,
Gdzie nikt lampki nie zapali.

Jan Brzechwa „Dzień zaduszny”

Kiedy miedzianą rdzą
pożółkłych jesiennych liści więdną obłoki,
zgadujemy, czego od nas obłoki chcą,
smutniejące w dali swojej wysokiej.

Na siwych puklach układa się babie lato,
na grobach lampy migocą umarłym duszom,
już niedługo, niedługo czekać nam na to,
już i nasze dusze ku tym lampom wkrótce wyruszą.

Jeżeli życie jest nicią – można przeciąć tę nić,
i odpłynąć na obłoku niby na srebrnej tratwie…
Ach, jak łatwo, ach, jak łatwo byłoby żyć,
gdyby nie żyć było jeszcze łatwiej!

Zobacz też: Zaduszki: wiersze z okazji Święta Zmarłych. Utwory refleksyjne, poetyckie

Zaduszki w Chłopach

Dzień Zaduszny pojawia się również w „Chłopach” Władysława Reymonta. Ta społeczno-obyczajowa powieść doskonale ukazuje zwyczaje, jakie wówczas panowały na wsiach. O tym z jakim pietyzmem autor oddał ówczesne problemy i nawyki wsi najlepiej wskazuje fakt, iż dostał za swoją powieść literacką Nagrodę Nobla. W „Chłopach” pojawia się też wątek Dnia Zadusznego. W Lipcach mieszkańcy najpierw udawali się do kościoła na nieszpory. Szli usłyszeć kazanie na Dzień Zaduszny. Mieszkańcy kultywowali jednocześnie dawne zwyczaje oddawania czci przodkom. Ksiądz piętnował je jako pogańskie. 

Rodzice pytają:

Czy w Dzień Zaduszny obowiązuje post?

Dnia 2 listopada przypadają Zaduszki, kiedy to modlimy się za dusze czyśćcowe i możemy uzyskać dla nich odpust zupełny. Dzień Zaduszny nie jest dniem, w który obowiązuje post. Nie musimy się więc tego dnia powstrzymywać przed spożywaniem pokarmów mięsnych. 

Czy w Dzień Zaduszny są otwarte sklepy?

Dzień Zaduszny – przypadający zawsze 2 listopada – jest świętem kościelnym. W tym dniu modlimy się za dusze zmarłych, przebywające w czyśćcu – modlimy się o to, by dostąpiły zbawienia. Dzień ten nie jest ustawowo wolny od pracy – właśnie dlatego większość Polaków odwiedza groby bliskich poprzedniego dnia. W Dzień Zaduszny możemy spokojnie zrobić zakupy – sklepy bowiem będą otwarte, chyba że konkretne placówki zadecydują inaczej. 

Czy Dzień Zaduszny jest świętem obowiązkowym?

Dzień Zaduszny jest świętem kościelnym, jednak nie jest to jednocześnie święto ustawowo wolne od pracy. Wierni zastanawiają się więc często, czy jest to święto obowiązkowe, a zatem czy trzeba tego dnia iść do kościoła i uczestniczyć we mszy świętej. Warto więc wyjaśnić, że Zaduszki przypadające na 2 listopada to nie święto nakazane. W związku z tym uczestnictwo we mszy świętej nie jest tego dnia obowiązkowe. 

Jak na świecie obchodzi się Dzień Zaduszny?

Dzień Zaduszny to święto przypadające 2 listopada. To święto chrześcijańskie, obchodzone w różny sposób w różnych krajach. Jeszcze do XX wieku w Niemczech wypiekano na ten dzień chleby i kołacze, by je rozdać biednym w zamian za modlitwę za zmarłych. Podobnie było w Hiszpanii, gdzie nawet dzień ten nazwano „dniem rozdawania chleba”. Z kolei w Ameryce Południowej Zaduszki stały się świętem radosnym, w trakcie którego organizuje się różnego rodzaju korowody i składa zmarłym w ofierze jedzenie na grobach.