Idziemy na grzyby. Jak ustrzec się przed zatruciem?
W tym roku lasy są wyjątkowo pełne grzybów i… zbieraczy. Jak podczas rywalizacji o napełnienie koszyka nie popełnić śmiertelnie niebezpiecznej pomyłki? Czy wystarczy zbierać grzyby z gąbką pod kapeluszem, by się nie zatruć?
Sezon na grzyby już w pełni. Przy takim urodzaju, jak w tym roku, na grzybobranie wybierają się również osoby, które rzadko wchodzą do lasu. Zresztą pomyłki w odróżnianiu grzybów jadalnych od trujących zdarzają się również doświadczonym zbieraczom. By do nich nie dopuścić, najlepiej przed wyjściem z domu przypomnieć sobie, jak wyglądają trujące grzyby występujące w Polsce. Poszukać ich zdjęć i dokładnych opisów w atlasie grzybów lub – co dziś znacznie łatwiejsze – w internecie.
Dobrze również pamiętać o kilku zasadach:
- Nigdy nie zbierajmy grzybów, których nie znamy i takich, co do których mamy jakiekolwiek – nawet najmniejsze – wątpliwości.
- Grzyby z gąbką pod kapeluszem również mogą być trujące, chociaż zawarte w nich toksyny nie są śmiertelnie niebezpieczne. Najlepszym tego przykładem jest popularnie nazywany „szatanem” borowik szatański (tak naprawdę w Polsce niezwykle rzadki).
- Musimy obejrzeć cały grzyb, nie tylko jego kapelusz, zanim włożymy go do koszyka. W przypadku wielu gatunków (np. muchomorów sromotnikowych mylonych z gołąbkami zielonawymi) wygląd trzonu ułatwi nam odróżnienie grzyba jadalnego od trującego.
- Bezpieczniej jest zbierać „dorosłe” grzyby. Łatwiej jest wtedy ocenić, czy mamy do czynienia z grzybem jadalnym czy trującym.
- Jeśli zabieramy do lasu małe dzieci, pilnujmy ich bardzo uważnie. My ominiemy np. muchomora czerwonego. Dla malucha będzie on z racji wyglądu bardzo interesujący.
Poniżej zamieszczamy kilka gatunków grzybów trujących powszechnie spotykanych w polskich lasach.
1. Muchomor sromotnikowy (zielonawy)
Podobny do: gołąbka zielonawego i gąski zielonki.
Wygląd: Zielonkawy kapelusz, ciemniejący ku środkowi. Biało-zielona nóżka wyrasta z szerszej białej pochwy. W górnej części trzonu znajduje się pierścień, pod nią zygzakowate wzorki. Młode grzyby mają blaszki pokryte białą błonką. U starszych egzemplarzy przybierają one kolor zielonkawy.
Pierwsze objawy zatrucia: Muchomor sromotnikowy jest najbardziej trującym grzybem występującym w Polsce. Zatrucie nim może doprowadzić do śmierci, jeśli chory nie znajdzie się odpowiednio szybko w szpitalu. Zawarte w muchomorze sromotnikowym toksyny uszkadzają m.in. wątrobę, nerki, serce, mózg. Objawy zatrucia występują 8-12 godzin (w niektórych przypadkach nawet 48 godzin) po spożyciu grzyba. Są to: wymioty, silny ból brzucha, wodnista biegunka.
2. Muchomor jadowity
Podobny do: pieczarki polnej i gąski majówki.
Wygląd: Młode grzyby mają biały kapelusz o owalnym kształcie, z blaszkami osłoniętymi błonką. U starszych egzemplarzy kapelusz staje się lekko żółty, stożkowato-dzwonkowaty. U nasady trzonu występuje biała pochwa. Wyżej widać pierścień.
Pierwsze objawy zatrucia: podobne do objawów zatrucia muchomorem sromotnikowym.
3. Muchomor plamisty
Podobny do: czubajki kani.
Wygląd: Kolor kapelusza od jasnobrązowego, przez brązowożółty i –szary, do ciemnobrązowego, z dużą liczbą białych plamek. U młodych grzybów kapelusz ma kształt półkola. U starszych – bardziej płaski, ale lekko wypukły. Pod spodem zobaczymy białe blaszki.
Biały trzon, bulwiasty u podstawy. Z kilkoma pierścieniami u dołu.
Pierwsze objawy zatrucia: Pojawiają się do 6 godzin po spożyciu trującego grzyba. Są to: wymioty, biegunka, pobudzenie, halucynacje, drgawki, senność.
4. Piestrzenica kasztanowata
Podobna do: smardza jadalnego.
Wygląd: Bardzo pofałdowany kapelusz przypominający wyglądem mózg, o kolorze od żółtobrązowego przez ciemnobrązowy po czarnobrązowy. Trzon tego trującego grzyba jest krótki, mało widoczny.
Pierwsze objawy zatrucia: Występują 6-15 godzin po spożyciu trującego grzyba. Chory ma nudności, biegunkę, bóle brzucha, głowy, drgawki. Czuje także silne pragnienie.
Niebezpieczne jest również wdychanie oparów z gotujących się grzybów.
5. Lisówka pomarańczowa
Podobna do: pieprznika jadalnego (kurki).
Wygląd: Kapelusz w kolorze pomarańczowożółtym, z delikatnymi blaszkami. Ten trujący grzyb, podobny do kurki, ma bardziej wysmukły trzon niż jego jadalny „odpowiednik”.
Pierwsze objawy zatrucia: Grzyb nie jest śmiertelnie trujący, jednak przyjmuje się, że spożycie większej jego ilości źle wpływa na nasz układ pokarmowy i może wywołać lekkie zatrucie.
