Jakie lektury były na maturach? Oto tematy rozprawek z poprzednich lat. Matura 2022 – czego można się spodziewać?

Jakie lektury były na maturach?

Co roku uczniowie przystępujący do matury z języka polskiego zadają sobie pytanie, jaka lektura tym razem pojawi się w arkuszu. Aktualna formuła egzaminu obowiązuje od 2015 roku i składa się z dwóch części – pierwsza – testowa – zawiera co najmniej dwa teksty oraz szereg pytań do nich, a druga – pisemna – wymaga od maturzysty stworzenia własnej dłuższej wypowiedzi – rozprawki lub interpretacji utworu poetyckiego. Rozprawkę maturalną uczeń musi napisać na podstawie przytoczonego fragmentu lektury oraz innych znanych mu tekstów kultury (np. innych książek, ale także filmów czy seriali).

Zazwyczaj zamieszczony w arkuszu fragment utworu zaczerpnięty jest z którejś z omawianych lektur, zdarzało się jednak na przestrzeni lat, że pojawiały się także fragmenty dzieł spoza kanonu. Tegoroczni maturzyści zmierzą się z nieco zmodyfikowaną formułą matury. Ze względu na pandemię i wynikającą z niej długą naukę zdalną, CKE oraz MEiN zdecydowali, że w 2021 i 2022 roku uczniowie nie będą musieli przystępować do egzaminu w części ustnej, a ponadto zostaje również wprowadzony dodatkowy temat rozprawki. W tym roku matury rozpoczną się tradycyjnie po majówce – do języka polskiego maturzyści przystąpią już w środę 4 maja o godzinie 9.00.

Nadszedł więc czas ostatnich gorączkowych dni nauki. W ramach powtórek warto zajrzeć do tematów i lektur, które pojawiały się na maturze w poprzednich latach, aby wiedzieć, na czym najbardziej warto się skupić.

Lektury na maturach w ostatnich latach – poziom podstawowy:

• 2015:
  • Lalka Bolesława Prusa oraz utwór Ta jedna sztuka Elizabeth Bishop (do interpretacji).
• 2016:
  • Dziady cz. IV Adama Mickiewicza oraz utwór Dałem słowo Zbigniewa Herberta (do interpretacji).
• 2017:
  • Ziemia, planeta ludzi Antoine de Saint-Exupéry oraz utwór Słyszę czas Kazimierza Wierzyńskiego (do interpretacji).
• 2018:
  • Lalka Bolesława Prusa oraz utwór Bądźmy dla siebie bliscy bo nas rozdzielają Ernesta Brylla (do interpretacji).
• 2019:
  • Dziady cz. III Adama Mickiewicza oraz utwór Samotność Anny Świrszczyńskiej (do interpretacji).
• 2020:
  • Wesele Stanisława Wyspiańskiego oraz utwór Daremne Anny Kamieńskiej (do interpretacji).
• 2021:
  • Lalka Bolesława Prusa, Ziemia obiecana Władysława Stanisława Reymonta oraz utwór Strych Beaty Obertyńskiej (do interpretacji).

Sprawdź: Jaka średnia na czerwony pasek?

Tematy rozprawek maturalnych z poprzednich lat

Zdecydowanie większą popularnością wśród uczniów cieszy się co roku rozprawka, niewielu jest chętnych na tworzenie interpretacji. Za napisanie bezbłędnej pracy pisemnej można otrzymać nawet 50 punktów, kolejne 20 maturzysta może zdobyć w części testowej – łącznie 70 punktów. Aby zdać, wystarczy uzyskać 30% procent, a więc minimum 21 punktów. od razu, że to właśnie wypracowanie ma kluczowe znaczenie dla ostatecznego wyniku. Sprawdzamy więc, z jakimi tematami musieli zmierzyć się maturzyści w ostatnich latach i czego mniej więcej można spodziewać się w tym roku.

Tematy rozprawek maturalnych od 2015 – poziom podstawowy:

• 2015:
  1. Lalka Bolesław Prus – Wolna wola człowieka czy siły od niego niezależne – co przede wszystkim decyduje o ludzkim losie? Rozważ problem i uzasadnij swoje zdanie, odwołując się do podanego fragmentu Lalki, całego utworu Bolesława Prusa oraz innego tekstu kultury.
  2. Ta jedna sztuka Elizabeth Bishop – Zinterpretuj podany utwór. Postaw tezę interpretacyjną i ją uzasadnij.
• 2016:
  1. Dziady cz. IV Adam Mickiewicz – Czy warto kochać, jeśli miłość może być źródłem cierpienia? Rozważ problem i uzasadnij swoje stanowisko, odwołując się do fragmentu Dziadów cz. IV Adama Mickiewicza i do innych tekstów kultury.
  2. Dałem słowo Zbigniew Herbert – Zinterpretuj podany utwór. Postaw tezę interpretacyjną i ją uzasadnij.
• 2017:
  1. Ziemia, planeta ludzi Antoine de Saint-Exupéry – Praca – pasja czy obowiązek? Rozważ problem i uzasadnij swoje zdanie, odwołując się do fragmentu Ziemi, planety ludzi Antoine’a de Saint-Exupéry’ego oraz do wybranych tekstów kultury.
  2. Słyszę czas Kazimierz Wierzyński – Zinterpretuj podany utwór. Postaw tezę interpretacyjną i ją uzasadnij.
• 2018:
  1. Lalka Bolesław Prus – Tęsknota – siła niszcząca czy budująca ludzkie życie? Rozważ problem i uzasadnij swoje zdanie, odwołując się do fragmentu Lalki, całej powieści Bolesława Prusa oraz wybranego tekstu kultury.
  2. Bądźmy dla siebie bliscy bo nas rozdzielają Ernest Bryll – Zinterpretuj podany utwór. Postaw tezę interpretacyjną i ją uzasadnij.
• 2019:
  1. Dziady cz. III Adam Mickiewicz – Czym dla człowieka może być wolność? Rozważ problem i uzasadnij swoje zdanie, odwołując się do fragmentu Dziadów cz. III, całego dramatu Adama Mickiewicza oraz wybranego tekstu kultury.
  2. Samotność Anna Świrszczyńska – Zinterpretuj podany utwór. Postaw tezę interpretacyjną i ją uzasadnij.
• 2020:
  1. Wesele Stanisław Wyspiański – Jak wprowadzenie elementów fantastycznych do utworu wpływa na przesłanie tego utworu? Rozważ problem i uzasadnij swoje zdanie, odwołując się do podanych fragmentów Wesela, do całego dramatu Stanisława Wyspiańskiego oraz do wybranego tekstu kultury.
  2. Daremne Anna Kamieńska – Zinterpretuj podany utwór. Postaw tezę interpretacyjną i ją uzasadnij.
• 2021:
  1. Lalka Bolesław Prus – Czy ambicja ułatwia człowiekowi osiągnięcie zamierzonego celu? Rozważ problem, odwołując się do fragmentu Lalki Bolesława Prusa, całego utworu oraz do wybranego tekstu kultury.
  2. Ziemia obiecana Władysław Stanisław Reymont – Miasto – przestrzeń przyjazna czy wroga człowiekowi? Rozważ problem i uzasadnij swoje zdanie, odwołując się do fragmentu Ziemi obiecanej Władysława Stanisława Reymonta oraz do wybranych tekstów kultury.
  3. Strych Beata Obertyńska – Zinterpretuj podany utwór. Postaw tezę interpretacyjną i ją uzasadnij.

Zobacz: Szkoła językowa dla dzieci – tradycyjna czy online?

Lektury na maturze od 2015 – matura poprawkowa

Maturzysta, który nie zda jednego spośród trzech obowiązkowych przedmiotów (języka polskiego, matematyki lub język obcego nowożytnego – na poziomie podstawowym), ma prawo podejść do poprawy w sierpniu. W tym roku odbędzie się ona 23 sierpnia 2022 o godzinie 9.00. W przypadku niezdania więcej niż jednego egzaminu konieczne jest przystąpienie do matury ponownie za rok.

Tematy i lektury na maturze z poprzednich lat w terminie poprawkowym:

• 2015 –
  1. Dziady cz. III Adama Mickiewicza – Jaka może być cena poświęcenia? Rozważ zagadnienie i uzasadnij swoje zdanie, odwołując się do podanego fragmentu III części Dziadów, całego utworu Adama Mickiewicza i do innego tekstu kultury.
  2. Wyznanie Czesław Miłosz – Zinterpretuj podany utwór. Postaw tezę interpretacyjną i uzasadnij ją.
• 2016:
  1. Lalka Bolesława Prusa – Czym dla człowieka może być praca? Rozważ problem i uzasadnij swoje zdanie, odwołując się do podanego fragmentu Lalki, całego utworu Bolesława Prusa oraz innego tekstu kultury.
  2. Do S… Stanisława Grochowiaka – Zinterpretuj podany utwór. Postaw tezę interpretacyjną i uzasadnij ją.
• 2017:
  1. Dżuma Albert Camus – Jaką postawę przyjmuje człowiek w obliczu cierpienia innych? Rozważ problem i uzasadnij swoje zdanie, odwołując się do fragmentu Dżumy Alberta Camusa oraz do wybranych tekstów kultury.
  2. Odwaga Ewa Lipska – Zinterpretuj podany utwór. Postaw tezę interpretacyjną i uzasadnij ją.
• 2018:
  1. Lalka Bolesław Prus – Co sprawia, że człowiek może pokonywać przeciwności losu? Rozważ problem i uzasadnij swoje zdanie, odwołując się do fragmentu Lalki, całej powieści Bolesława Prusa oraz wybranego tekstu kultury.
  2. O nierówności ludzi Czesław Miłosz – Zinterpretuj podany utwór. Postaw tezę interpretacyjną i uzasadnij ją.
• 2019
  1. Zbrodnia i kara Fiodor Dostojewski – Czym dla człowieka może być prawda? Rozważ problem i uzasadnij swoje zdanie, odwołując się do fragmentu powieści oraz do wybranych tekstów kultury.
  2. Ex libris Wiktor Gomulicki – Zinterpretuj podany utwór. Postaw tezę interpretacyjną i uzasadnij ją.
• 2020
  1. Lalka Bolesław Prus – Nadzieja – źródło duchowej siły czy słabości człowieka? Rozważ problem i uzasadnij swoje zdanie, odwołując się do fragmentu Lalki, całej powieści Bolesława Prusa oraz wybranego tekstu kultury.
  2. Orędzie Leopold Staff – Zinterpretuj podany utwór. Postaw tezę interpretacyjną i uzasadnij ją.
• 2021:
  • Lalka Bolesław Prus – Wartości duchowe czy dobra materialne – co dla człowieka może być źródłem szczęścia? Rozważ problem i uzasadnij swoje zdanie, odwołując się do fragmentu Lalki, całej powieści Bolesława Prusa oraz wybranego tekstu kultury.
  • Sto lat samotności Gabriel García Márquez – Czym dla człowieka mogą być marzenia? Rozważ problem i uzasadnij swoje zdanie, odwołując się do fragmentu Stu lat samotności Gabriela Garcíi Márqueza oraz do wybranych tekstów kultury.
  • tak samo Ewa Lipska – Zinterpretuj podany utwór. Postaw tezę interpretacyjną i uzasadnij ją.

Jakie lektury do rozprawki mogą pojawić się na maturach?

Ze względu na to, że w nowej formule matury znajdą się dwa tematy rozprawki, można zakładać, że pierwszy z nich będzie obejmował którąś z tzw. lektur ogwiazdkowanych (np. Pana Tadeusza lub III część Dziadów). Drugi fragment będzie prawdopodobnie zawierał fragment z którejś lektury nieobowiązkowej lub w ogóle spoza kanonu (np. w zeszłym roku była to Ziemia obiecana, której uczniowie normalnie nie czytają).

Rodzice pytają, jakie lektury były na maturze w poprzednich latach