Katar u noworodka, zwłaszcza jeśli to jest pierwsze dziecko, budzi trwogę u rodziców. Tak małe dziecko oddycha głównie przez nosek więc wydzielina w nosie utrudnia mu nabieranie powietrza. Maluch jest niespokojny i drażliwy. Jak rozpoznać i leczyć katar u noworodka?
Katar u noworodka – przyczyny
Najczęstszą przyczyną kataru u noworodka są rinowirusy. Choć nowo narodzony maluszek otrzymuje przeciwciała w mleku matki, zdarza się jednak, że to nie wystarcza w kontakcie z chorą osobą. Dlatego szczególnie ważne jest, aby chronić noworodka przed kontaktem z dużymi grupami ludzi, szczególnie dzieci, które są roznosicielami wirusów i bakterii. Podczas zakażenia dochodzi do obrzęku błony śluzowej nosa, nadmiernej produkcji wydzieliny i upośledzenia oddychania u dziecka.
Przyczyną zatkania noska katarem może być także smog. Niektóre rejony Polski np. Śląsk czy Kraków mają znacznie bardziej zanieczyszczone powietrze niż reszta kraju i może to przyczyniać się do kataru u nawet tygodniowego noworodka. Zwykle występuje zimą.
Znacznie rzadziej zdarza się katar u niemowląt występuje na skutek alergii. Tak małe dzieci częściej mają alergie pokarmowe niż wziewne. Katarowi alergicznemu towarzyszą napady kichania i przyspieszony oddech.
Zobacz także: Noworodek podkurcza nóżki
Katar u noworodka – objawy
Objawem kataru u noworodka oprócz wydzieliny z noska często jest charakterystyczna sapka, czyli trudności z oddychaniem (furgoczacy dźwięk przy oddychaniu noskiem), drażliwość, męczenie się przy ssaniu piersi lub jedzeniu z butelki, trudności ze spaniem, większa potrzeba bycia na rękach mamy.
Katarek u niemowlaka może powodować także zwiększone łzawienie oczu i zbieranie się w nich białej wydzieliny na skutek podrażnienia kanalików łzowych. Z tych wszystkich powodów katar u miesięcznego dziecka jest bardzo trudnym przeżyciem dla niego samego oraz dla rodziców.
Objawy kataru u noworodka mogą obejmować także kaszel, który będzie wynikał nie z choroby oskrzeli czy płuc lecz ze spływania wydzieliny z zatok do gardła i drażnieniu go.
Zielony katar u noworodka – zdarza się, że wydzielina z noska zmienia barwę z białej/przeźroczystej na zieloną – może to świadczyć o nadkażeniu bakteryjnym. Podobnie jest gdy mamy żółty i gęsty katar u noworodka. Taka sytuacja wymaga konsultacji z lekarzem choć sam kolor wydzieliny zwykle nie pozwala na rozróżnienie z jakim rodzajem infekcji mamy do czynienia.
Zobacz także: Zez u noworodka: przyczyny, rodzaje zeza i leczenie. Sprawdź, dlaczego noworodek zezuje!
Co na katar u noworodka?
Rodzice często zastanawiają się jak leczyć katar u noworodka. Małe dzieci nie potrafią wydmuchać noska. Dlatego najważniejsze jest odciąganie kataru u noworodka lub niemowlęcia. Można to robić gruszką niemowlęcą lub specjalnymi aspiratorami podłączanymi do odkurzacza, na rynku jest wiele modeli do wyboru. Ten sposób nie jest lubiany przez dzieci, ale jest bardzo skuteczny i nie czyni im krzywdy.
Leczenie kataru u noworodka polegać też będzie na nawilżaniu noska. W katarze u trzytygodniowego noworodka możemy stosować już wodę morską kupowaną w aptece. Nosek nawilżymy także pośrednio, dbając o nawilżone powietrze w pomieszczeniu, w którym przebywa dziecko, dotyczy to okresu grzewczego. Pokój powinien być także wietrzony minimum dwa razy dziennie. Temperatura w domu nie powinna przekraczać 21 C a zalecana wilgotność powietrza nie powinna przekraczać 60%.
Zobacz także: Opryszczka wargowa w ciąży a noworodek
Inhalacje na katar u niemowlaka
Każdy rodzic niemowlaka prędzej czy później przekonuje się, że bardzo użytecznym narzędziem w infekcjach dziecka jest inhalator. Przydaje się on także w czasie gdy mamy katar u niemowlęcia. Najprostszym sposobem inhalowania małego dziecka jest użycie soli fizjologicznej w ilości 2,5 – 3 ml wlanych do inhalatora. W ten sposób rozrzedzimy wydzielinę u dziecka, nawilżymy drogi oddechowe i ułatwimy wydobycie się kataru na zewnątrz.
Wielu rodziców zastanawia się czy można używać maści aromatycznych lub olejków u tak małego dziecka. Nie zaleca się tego u dzieci poniżej 2 roku życia, mogą wywołać podrażnienie skóry i zatok.
Zobacz także: Kiedy i jak widzi noworodek?
Domowe sposoby na katar u niemowlęcia
Jednym z nich jest urządzenie kąpieli parowej. W łazience puszczamy ciepłą wodę i czekamy aż pomieszczenie się lekko zaparuje. Wtedy wchodzimy do niego z dzieckiem na ręku i zostajemy tam przez kilka minut.
Innym sposobem jest dbanie o odpowiednią pozycję ułożenia dziecka – główka powinna być wyżej od reszty ciała, aby katar wypływał swobodnie z noska a nie do gardła dziecka. Pamiętaj, że w przypadku małych dzieci nie używamy do tego celu poduszek, bo to niebezpieczne. Uniesienie główki dziecka uzyskasz przez podłożenie czegoś pod materacyk łóżeczka po stronie główki lub stawiając nogi łóżeczka np. na książkach.
Warto także stosować maść majerankową pod nosek lub w przypadku podrażnienia skóry w tej okolicy maść z alantoiną mającą właściwości gojące.
Zobacz także: Bilirubina u noworodka: Jakie konsekwencje dla dziecka może mieć żółtaczka?
Katar u niemowlaka a spacer
Pobyt na świeżym powietrzu jest zalecany w przypadku zwykłego kataru przebiegającego bez gorączki, osłabienia dziecka czy wyraźnego pogorszenia samopoczucia. Nie wychodzimy z katarem gdy jest bardzo wietrznie lub pada deszcz. Świeże powietrze naturalnie nawilży nosek, normalnym objawem będzie zwiększona wydzielina po takim spacerze. Wyjście na dwór, zetknięcie się z zimnym powietrzem zmobilizuje organizm do walki z drobnoustrojami chorobowymi. Taki spacer nie powinien trwać dłużej niż 30-60 minut. Oczywiście zadbaj o to, aby dziecko było odpowiednio ubrane, pamiętając, że przegrzanie jest groźniejsze od zmarznięcia.
Zobacz także: Wyprawka dla noworodka – lista rzeczy, które przydadzą się po porodzie
Katar u niemowlaka – kiedy do lekarza?
Katar u noworodka czy niemowlęcia jak każda infekcja może mieć powikłania. Do lekarza należy się udać gdy:
- katar trwa dłużej niż 10 dni
- pojawi się temperatura powyżej 37,5 C
- dziecko pociera rączką uszko, nagle stało się bardziej płaczliwe i wyraźnie źle się czuje
- zmienił się kolor wydzieliny na żółty lub zielony i konsystencja na bardzo gęstą
- katar zmienił zapach na przykry i intensywny
U małych dzieci na skutek kataru oraz szybko może dojść do zapalenia ucha, które zwykle wymaga podania antybiotyku. Innym powikłaniem mogą być podrażnienia i krwawienia z błony śluzowej noska na skutek zbyt mocnego odciągania kataru przez rodzica – pamiętaj o ostrożności.
Zobacz także: Badania przesiewowe noworodków: Jaki jest przebieg badania i jakie choroby wykrywa?
Rodzice pytają:
Najczęstszą przyczyną jest infekcja wirusowa. Kolejną – smog, szczególnie w miesiącach zimowych. Najrzadszą przyczyną jest alergia, takiemu katarowi towarzyszą napady kichania i przyspieszony oddech.
Najważniejsze jest oczyszczania noska aspiratorem, gdyż dziecko nie potrafi samo wydmuchnąć wydzieliny. Ważne jest nawilżanie śluzówek oraz powietrza w domu oraz wietrzenie. Można robić inhalacje z soli fizjologicznej, a pod nosek położyć maść majerankową.
Jeśli pojawi się temperatura powyżej 37,5 C, dziecku wyraźnie pogorszy się samopoczucie, ma napady nieutulonego płaczu, pociera rączką uszko, katar stał się gęsty, brzydko pachnący lub zmienił kolor na zielony lub żółty.
Przyczyną może być suche, przegrzane powietrze w domu. Rzadszą przyczyną są wady wrodzone typu torbiele w nosie, przerost migdałka gardłowego lub inne choroby wymagające szczegółowej specjalistycznej diagnozy.
Dziecko ma sapkę tzn. przy oddychaniu wydobywa się z nozdrzy charakterystyczny furgoczący dźwięk. Maluch męczy się przy ssaniu, jest drażliwy, ciągle chce być na rękach, z nosa wypływa wydzielina.
Katar u tak małych dzieci zwykle trwa nieco dłużej niż u starszych to znaczy około 10 dni. Przekroczenie tego czasu jest wskazaniem do pójścia do lekarza.
