ZUS – renta rodzinna po mężu
Śmierć małżonka to niewyobrażalna tragedia, która wiąże się nieraz niestety z bardzo przyziemnymi, ale trudnymi i nieprzyjemnymi konsekwencjami. Zdarza się bowiem, że wdowa (lub wdowiec) pozostają w ciężkiej sytuacji finansowej, jeśli to głównie małżonek był odpowiedzialny za zasilanie domowego budżetu lub np. do spłacenia jest kredyt. Warto zatem wiedzieć, że wdowie po śmierci męża przysługuje renta rodzinna, która często bywa potocznie określana jako emerytura po mężu. Można się o nią ubiegać jednak tylko w określonych przypadkach.
Do renty rodzinnej mają prawo członkowie rodziny osoby, która w chwili śmierci:
- miała ustalone prawo do emerytury, albo spełniała warunki do jej uzyskania,
- miała ustalone prawo do emerytury pomostowej;
- miała ustalone prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy, albo spełniała warunki do jej uzyskania;
- pobierała zasiłek przedemerytalny;
- pobierała świadczenie przedemerytalne;
- pobierała nauczycielskie świadczenie kompensacyjne.
Wysokość renty jest uzależniona przede wszystkim od kwoty świadczenia, które przysługiwało zmarłemu, a także o liczby osób uprawnionych do jej pobierania.
- 85% świadczenia zmarłego – jeżeli do renty rodzinnej uprawniona jest jedna osoba;
- 90% świadczenia zmarłego – jeżeli do renty rodzinnej uprawnione są dwie osoby;
- 95% świadczenia zmarłego – jeżeli do renty rodzinnej uprawnione są trzy osoby lub więcej.
Dobra wiadomość jest jednak taka, że ZUS ma obowiązek wziąć pod uwagę wszystkie świadczenia emerytalno-rentowe, do których mógł mieć prawo zmarły w chwili śmierci. Po przeanalizowaniu instytucja musi wybrać najkorzystniejszą opcję dla ewentualnych świadczeniobiorców. Kwota renty nie może być jednak niższa od najniższej renty rodzinnej, która od 1 marca 2021 wynosi 1250,88 zł. Oznacza to, że jeśli na podstawie obliczeń uzyskana zostanie mniejsza suma, renta jest automatycznie podwyższana do minimalnej kwoty.
Sprawdź: Co należy się wdowie po śmierci męża? Sprawdzamy aktualne przepisy
Renta rodzinna dla wdowy
Do przyznania renty rodzinne nie wystarczy jednak sam fakt, że zmarły miał ustalone prawo do któregoś ze świadczeń emerytalno-rentowych. Pewne, ściśle określone w ustawie warunki, musi spełnić również wdowa (to samo dotyczy wdowca), ponieważ samo pozostawanie w związku małżeńskim nie uprawnia automatycznie do ubiegania się o te środki.
Małżonek (wdowa lub wdowiec), który do dnia śmierci pozostawał we wspólności małżeńskiej, jeżeli:
- w chwili śmierci małżonka miał skończone 50 lat lub był niezdolny do pracy; albo
- wychowuje co najmniej jedno z dzieci, wnuków lub rodzeństwa uprawnionych do renty rodzinnej po zmarłym współmałżonku, które nie ukończyło 16 lat, a jeśli uczy się w szkole – 18 lat;
- sprawuje pieczę nad dzieckiem całkowicie niezdolnym do pracy i do samodzielnej egzystencji lub całkowicie niezdolnym do pracy, uprawnionym do renty rodzinnej;
- ukończył 50 lat lub stał się niezdolny do pracy już po śmierci współmałżonka, lecz nie później niż 5 lat od jego śmierci albo od zaprzestania wychowywania dzieci.
Co ciekawe, prawo do ubiegania się o rentę rodzinną ma również wdowa rozwiedziona lub niepozostające we wspólności majątkowej pod warunkiem, że w dniu jego śmierci (poza wymienionymi wyżej wymogami) miała prawo do alimentów od niego ustalone wyrokiem lub ugodą sądową.
Okresowa renta po zmarłym mężu
Prawo przewiduje również pewne korzystne rozwiązania dla wdowy, która nie spełnia wyżej wymienionych warunków ubiegania się o rentę rodzinną. Jeśli nie ma źródła utrzymania, świadczenie może zostać jej przyznane na rok lub przez okres udziału w szkoleniu zawodowym w celu podjęcia pracy (nie dłużej niż 2 lata od śmierci).
Zobacz: Czy na urlopie macierzyńskim można pracować?
Kiedy wdowa traci rentę po mężu?
Jak informuje oficjalna strona ZUS-u, przyznana renta rodzinna może zostać zmniejszona lub zawieszona w pewnych konkretnych przypadkach. Jeśli przychód wdowy przekroczy 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, to świadczenie zostanie pomniejszone o kwotę przewyższenia. Natomiast w przypadku przychodu przekraczającego 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, ZUS może zawiesić prawo do pobierania renty. Od 1 grudnia 2022 obowiązują nowe limity dochodu i są wyższe niż w poprzednim kwartale.
Od 1 grudnia 2021 roku do 28 lutego 2022 roku:
- 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego za III kwartał 2021 r. wynosi 3960,20 zł.
- 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego za III kwartał 2021 r. wynosi 7354,50 zł.
W praktyce wygląda to tak, że jeśli wdowa pobierająca rentę rodzinną po mężu wykaże przychód wyższy niż 3960,20 złotych – np. 4500 złotych, kwota świadczenia zostanie pomniejszona o 539,80 złotych, czyli sumę przekroczenia. Jeśli natomiast jej przychód będzie wynosił np. 8000 złotych miesięcznie, wypłata renta zostanie zawieszona.
Sprawdź: Zasiłek rodzinny 2022. Czy kryterium dochodowe wzrośnie w 2022?
Czytelnicy pytają, kiedy wdowa traci rentę po mężu
Renta po mężu dla pracującej żony – można ją uzyskać? Przepisy nie zabraniają ubiegania się o rentę rodzinną po mężu także wdowie, która nadal pracuje zawodowo. Warunkiem jej otrzymania jest spełnianie określonych wyżej kryteriów. Należy też pamiętać o tym, że przychody wdowy nie mogą przekraczać 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia.
