Kosmówka – co to jest? Jakie są przyczyny odklejenia kosmówki?

Kosmówka – co to jest?

Kosmówka to najbardziej zewnętrzna błona płodowa, zbudowana z dwóch warstw – ektodermalnej i mezodermalnej. Na jej zewnętrznej ścianie znajdują się kosmki, które zwiększają powierzchnię funkcjonalną błony. Rola kosmówki w okresie ciąży okazuje się nie do przecenienia. W pierwszym trymestrze wytwarza ona hormon hCG oraz bierze czynny udział w utrzymaniu płodu. Później, wraz z inną błoną, przekształca się w łożysko. Z tego powodu odklejenie kosmówki np. w 6. tygodniu ciąży może się zakończyć poronieniem. 

Odklejenie kosmówki

Termin “odklejenie kosmówki” jest równoznaczny z odklejeniem się łożyska. W normalnie rozwijającej się ciąży kosmówka nie powinna się odkleić, zaś łożysko czyni to tuż po przyjściu dziecka na świat. W ciąży przebiegającej z powikłaniami odklejenie kosmówki i łożyska stanowi jedno z najpoważniejszych zagrożeń dla płodu. Może się też okazać niebezpieczne dla zdrowia i życia matki.

Patologię tę łatwo na szczęście wychwycić, bo daje ona jednoznaczne objawy. Charakteryzuje ją silny ból w dole brzucha, z towarzyszącym mu często plamieniem bądź krwawieniem. Podejrzenie odklejenia się kosmówki stanowi przesłankę do natychmiastowej hospitalizacji oraz dalszych badań. Jeśli błona odkleiła się tylko nieznacznie, przeważnie wystarczy leżenie przez kilka dni w warunkach domowych. Natomiast nasilanie się objawów skutkuje niejednokrotnie pobytem w szpitalu aż do ostatniego dnia ciąży. Sposób rozwiązania określa zaś lekarz.  

Nawet niewielkie odklejenie kosmówki bywa groźne, ponieważ w tym miejscu tworzy się krwiak, mogący wpłynąć na stan kobiety i jej dziecka. Poważne naruszenie błony pociąga za sobą z kolei krwotok, który oznacza konieczność niezwłocznego zakończenia ciąży. Najmniejsza zwłoka może nieść ze sobą konsekwencje w postaci śmierci płodu na skutek niedotlenienia.

Istnieją konkretne czynniki ryzyka dla odklejenia się kosmówki. Do najważniejszych spośród nich zaliczamy:

• wiek matki powyżej 35. roku życia,
• palenie papierosów w ciąży,
• kłopoty z nadciśnieniem,
• przebyte aborcje.
• urazy okolic brzucha (zwłaszcza w zaawansowanej ciąży).

Sprawdź: Jak wyglądają wody płodowe? Jaki jest zapach i kolor wód płodowych?

Kiedy kosmówka przekształca się w łożysko?

Łożyskiem nazywamy narząd płodowy, utworzony z kosmówki oraz błony śluzowej macicy (kosmki kosmówki zagłębiają się, łącząc z błoną śluzową). Główna funkcja łożyska polega na fizjologicznej wymianie między układem naczyniowym matki i płodu.

Kosmówka zaczyna się mocno rozrastać pomiędzy 12. a 16. tygodniem ciąży. Właśnie wtedy dochodzi do ostatecznego wykształcenia łożyska.

Warto przy okazji wspomnieć, że z tkanki tworzącej łożysko (zwanej trofoblastem) może się rozwinąć nowotwór kosmówki – kosmówczak. Rak kosmówki zdarza się raz na 20 – 30 tysięcy ciąż i jest wyjątkowo złośliwy. Bardzo często daje przerzuty do płuc, wątroby czy nerek. Pomimo to jego wyleczalność jest dość wysoka. 

Zobacz również: Biometria płodu [BDP, HC]- na czym polega i co można dzięki niej sprawdzić?

Nisko położona kosmówka w ciąży

Kosmówka na USG powinna zostać skontrolowana już podczas pierwszego badania ultrasonografem. Dzięki temu lekarz będzie w stanie dostrzec jej nieprawidłowe – czyli zbyt niskie – umiejscowienie. Błona zlokalizowana w ten sposób może częściowo przykrywać wewnętrzne ujście szyjki macicy, co z kolei bywa powodem plamień. W dalszej perspektywie nisko położona kosmówka sprzyja powstaniu tzw. łożyska przodującego, którego lokalizację również uznaje się za nieprawidłową.

Ani nisko umiejscowiona kosmówka, ani łożysko przodujące nie muszą oznaczać poważnych problemów z ciążą. Stanowią jedynie wskazanie do dokładnej kontroli szyjki przy każdym badaniu, a także do unikania przez ciężarną wytężonego wysiłku fizycznego. Łożysko przodujące jest zarazem przesłanką do cesarskiego cięcia.

Zobacz też: Pierwsze dni po zapłodnieniu. Jakie są pierwsze objawy ciąży zaraz po zapłodnieniu?

Rodzice pytają

Biopsja kosmówki – jakie wady wykrywa?

Biopsja kosmówki jest inwazyjnym badaniem prenatalnym, obarczonym niewielkim ryzykiem powikłań. Wykonuje się ją, gdy istnieje uzasadniona obawa co do wad genetycznych płodu. Dzięki biopsji można wykryć schorzenia takie jak: zespół Downa, Turnera, Pataua, Edwardsa czy Duchenne’a. 

Dlaczego następuje odklejenie kosmówki?

Kosmówka może się odkleić u kobiet powyżej 35. roku życia albo u nałogowych palaczek. Zdarza się to też w przypadku nadciśnienia bądź urazów okolic brzucha.