Lex Czarnek 2.0 uchwalony przez Sejm! Czy prezydent ponownie zawetuje kontrowersyjną ustawę?

Lex Czarnek 2.0 przegłosowany

Projekt nowelizacji prawa oświatowego został początkowo przyjęty podczas obrad sejmowej komisji edukacji. Już zaledwie tydzień później trafił natomiast do głosowania w Sejmie. 4 listopada głosami koalicji rządzącej projekt został uchwalony – za przyjęciem nowych przepisów głosowało 230 posłów, 220 było przeciw, 4 wstrzymało się od głosu. Odrzucono również wszystkie poprawki zgłaszane przez polityków opozycji. Teraz zostanie skierowany pod obrady Senatu.

Po dokładnym zapoznaniu się z poszczególnymi zapisami dokumentu okazuje się, że zakłada on te same zmiany, które jeszcze nie tak dawno forsowało Ministerstwo Edukacji i Nauki. Wówczas kontrowersyjne przepisy znane jako Lex Czarnek zostały zawetowane przez prezydenta. Tym razem powracają jako projekt poselski, ale zdaniem ekspertów poszczególne zapisy niemal niczym się nie różnią od poprzedniej wersji. Dlatego też szybko okrzyknięto je mianem Lex Czarnek 2.0. Wątpliwości i niepokoju odnośnie do proponowanych w ustawie regulacji nie kryją rozmaite środowiska.

Ten projekt to podstępna i cyniczna gra, wymierzona w rodziców i ich święte prawo do wychowania swoich dzieci zgodnie z ich poglądami.Krystyna Szumilas (KO), podczas czwartkowej debaty w Sejmie

Przeciwko proponowanym zmianom od początku protestowali nie tylko posłowie opozycji i organizacje pozarządowe, ale przede wszystkim rodzice, uczniowie oraz nauczyciele i dyrektorzy szkół. Mimo to ministerstwo edukacji ponownie podejmuje próbę wprowadzenia właściwie tych samych rozwiązań.

W 7. godzinie obrad Komisji Edukacji posłowie PiS-u wypięli się na prezydenta, opozycję, samorządowców, środowiska edukacyjne, rodziców i nauczycieli, przekazując partyjnym kuratorom oświaty decyzję, które organizacje pozarządowe będą uczyć nasze dzieci.Piotr Borys, poseł KO

W trakcie posiedzenia komisji sejmowej, 25 października, procedowany był także prezydencki projekt zmian ustawy Prawo Oświatowe, zamrożony od lipca 2020 roku. Propozycja prezydenta zakłada wprowadzenie rodzicielskich referendów dopuszczających do szkół organizacje społeczne. Część ekspertów twierdzi, że praca jednocześnie nad obydwoma projektami to celowe działanie, które ma przekonać Andrzeja Dudę do tego, aby nie wetował Lex Czarnek po raz kolejny. Tym bardziej, że część zapisów z obu propozycji nowelizacji można uznać za zbieżne. Zdaniem przedstawicieli organizacji pozarządowych – m.in. inicjatywy Wolna Szkoła – przyjęcie obu projektów byłoby tragedią dla polskiej szkoły. Co w praktyce oznacza ich wejście w życie?

Zobacz: Obowiązkowa religia już od 2023 roku? Minister Czarnek wprowadza poważną zmianę. Uczniowie nie będą zachwyceni

“Cel: centralizacja systemu oświaty, poddanie jej kontroli kuratora”

Zapisy, które budzą największy niepokój wszystkich przeciwników Lex Czarnek, dotyczą zwiększenia kompetencji kuratorów oświaty, czyli urzędników powoływanych bezpośrednio przez ministerstwo edukacji. W efekcie może to do stopniowej centralizacji władzy oświatowej. Zgodnie z aktualnym prawem bezpośrednimi organami prowadzącymi szkoły są jednostki samorządu terytorialnego, po zmianach kuratorzy mieliby duże większe możliwości wpływania na funkcjonowanie danej placówki.

Zdaniem ZNP wejście w życie zapisów zawartych w tym projekcie doprowadzi do zmiany ustroju polskiego systemu oświaty i przywrócenie centralnego zarządzania oświatą (powrót do rozwiązań przed przekazaniem prowadzenia oświaty samorządowi terytorialnemu), a także stopniowego pozbawiania szkół autonomii.konsekwencje projektu lex Czarnek 2.0 według wiceprezesa ZG ZNP Krzysztofa Baszczyńskiego

Jak wynika z projektu ustawy, kuratorzy mają sprawować ścisłą kontrolę nad tym, które organizacje społeczne zostaną dopuszczone do organizacji w szkole dodatkowych zajęć, wzbogacających ofertę programową danej placówki. W praktyce wprowadzenie takich regulacji może oznaczać blokadę jakichkolwiek inicjatyw podejmowanych przez uczniów, nauczycieli czy rodziców – ostateczna decyzja będzie bowiem należała do kuratora. Jeśli dana organizacja zostanie zaproszona lub sama zgłosi się do poprowadzenia zajęć, ale nie przypadnie do gustu kuratorowi, zgoda na dodatkowe lekcje nie zostanie wydana. Co więcej, wniosek o pozwolenie na zorganizowanie takich zajęć będzie złożyć do kuratorium z dwumiesięcznym wyprzedzeniem i dołączyć do niego szczegółowy plan i program. Dotychczas wystarczyła wyłącznie zgoda dyrekcji, poparta pozytywną opinią Rady Rodziców.

[…] to osoby takie, jak pani Nowak z Krakowa, której rola kuratora myli się chyba z rolą inkwizytora, będą podejmować decyzje.Daria Gosek-Popiołek (Lewica), podczas czwartkowej debaty w Sejmie

Wątpliwości budzi także kwestia odwoływania dyrektorów ze stanowiska. Jak twierdzi ZNP, wejście zapisów projektu w życie doprowadzi do “zawieszania nauczyciela pełniącego funkcję dyrektora szkoły przed złożeniem wniosku o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego, w sytuacji zagrożenia bezpieczeństwa uczniów”. Zdaniem wielu ekspertów i działaczy organizacji pozarządowych takie rozwiązanie może stać się formą dyscyplinowania “niepokornych dyrektorów” i kolejny raz ingerować w autonomię szkół.

Na razie nie wiadomo, czy ustawa znana Lex Czarnek 2.0 rzeczywiście zostanie przyjęta. Warto wspomnieć, że ponieważ wrócił do Sejmu jako projekt poselski nie podlega konsultacjom, co tylko przyśpiesza procedowanie. Czy ponownie spotka się z prezydenckim wetem?

Sprawdź też:

• “Godziny czarnkowe” w szkołach – bezsensowny wymóg dla nauczycieli. “Nikt z nich nie korzysta”
• Powody nieobecności w szkole. Co powinno zawierać usprawiedliwienie, aby nie zostało odrzucone?
• Jak napisać rozprawkę? Poznaj najważniejsze zasady pisania rozprawki. Kluczowy jest schemat