Nie tylko firmy. Oto wybrane podmioty, które także znajdziesz dzięki wyszukiwarce NIP

Czym jest NIP?

To skrót od słów Numer Identyfikacji Podatkowej. Po stronie ciekawostek warto odnotować, że — w przeciwieństwie do bazy REGON — długość pojedynczego identyfikatora zawsze jest taka sama, bez względu na to, czy firma działa w jednym województwie, czy w całej Polsce.

Nie oznacza to jednak, że forma zapisu Numeru Identyfikacji Podatkowej nie ewoluowała. Wręcz przeciwnie! Stworzony w 1995 roku zbiór danych doczekał się szeregu ważnych zmian, pośród których najważniejsza była Ustawa o NIP, którą parlament przyjął w 2012 roku.

Początkowo obowiązkowy wpis w bazie NIP dotyczył praktycznie wszystkich aktywnych na rynku pracy osób: bez względu na to, czy byli to właściciele firm, czy pracownicy etatowi. Swój identyfikator podawało się m.in. w dziale kadr, a także na corocznych zeznaniach podatkowych.

Szybko okazało się, że na pierwszy rzut oka idealne rozwiązanie nie działa. Dlaczego? Dziś już wiemy, że sporym problemem było rozmieszczenie myślników. Osoby fizyczne miały obowiązek korzystania z formatu 000-000-00-00, a firmy z zapisu w formie 000-00-00-000.

Szybko można zauważyć, że długość identyfikatora była dokładnie taka sama dla obu tych grup. Rodziło to sporo problemów natury organizacyjnej. Sytuacje, kiedy NIP był podawany bez myślnika lub w niewłaściwym formacie, zdarzały się często.

Nie pomogły blankiety z nadrukowanymi myślnikami, które po pewnym czasie pojawiły się m.in. w placówkach bankowych czy na poczcie. W ostatecznym rozrachunku źle zapisany NIP angażował aparat państwowy, co przedłużało bieg spraw formalnych. Nie pomagały też kary dla przedsiębiorców. W 2012 roku zdecydowano, że baza prowadzona w tej formie nie spełnia oczekiwań i że trzeba ją przebudować.

Ustalono, że osoby fizyczne będą korzystać ze zbioru niejawnego — PESEL. Numer Identyfikacji Podatkowej został zaś szerzej powiązany z działalnościami gospodarczymi. Zniesiono obowiązkowe rozmieszczenie myślników, a NIP zaczął pojawiać się szerzej m.in. na drukach firmowych, czy na firmowych stronach WWW.

To właśnie przegłosowane przez sejm akty prawne z 2011 i 2012 roku stworzyły bazę w takiej formie, w jakiej znamy ją dziś. Z biegiem czasu wprowadzano kolejne nowelizacje, dzięki którym dziś możemy skorzystać z wyszukiwarki NIP w ALEO.com.

Co ciekawe, „starzy biznesmeni”, którzy prowadzili swoje firmy przed 2012 rokiem, nawet dziś, w ponad dekadę po wejściu w życie ustawy o NIP, wciąż często zapisują identyfikator w starej formie, z myślnikami. Na wielu pieczątkach nadal można zauważyć charakterystyczny format: 000-00-00-000.

Kto — poza firmami — musi mieć wpis w bazie NIP?

Można tu wskazać m.in. na jednostki samorządu terytorialnego:

• urzędy gmin,
• starostwa powiatowe,
• urzędy wojewódzkie,
• jednostki zależne (straże gminne, SKM-y, ośrodki MOSiR itp.).

Własny Numer Identyfikacji Podatkowej przyda się też półamatorskim klubom sportowym — zwłaszcza tym, które nastawiają się na model komercyjny, lub np. chcą starać się o dofinansowanie ze środków gminnych, krajowych, czy z Unii Europejskiej.

NIP posiadają też stowarzyszenia rejestrowe oraz fundacje. Warto pamiętać też o tym, że w naszym kraju praktycznie każda firma musi mieć Numer Identyfikacji Podatkowej: zarówno JDG, spółka komandytowa, jak i spółka z o.o. Zwolnione z tego obowiązku są tylko „firmy na próbę”, czyli działalności nierejestrowe.

Jak wyrobić swój NIP?

W uprzywilejowanej sytuacji są osoby, które dopiero zakładają firmę i robią to przez internet, korzystając z CEIDG-1. W takiej sytuacji po prostu wystarczy przejść przez cały formularz rejestracyjny. NIP zostanie nam nadany automatycznie. Nie będzie on jednak od razu aktywny. Trzeba będzie poczekać na to kilka dni. Informację o tym, czy identyfikator jest już aktywny, otrzymamy na podany podczas rejestracji adres e-mail lub numer telefonu.

Wciąż można skorzystać też z tradycyjnych formularzy, jak NIP-1 czy NIP-3. Można złożyć je w punkcie obsługi inwestora w urzędzie gminy właściwym dla miejsca rejestracji podmiotu. Jeśli gmina nie prowadzi takiego okienka, można udać się np. do fiskusa.