Nietrzymanie moczu po porodzie [przyczyny, leczenie, ćwiczenia]

Nietrzymanie moczu u kobiet: przyczyny i diagnostyka

Biorąc pod uwagę fakt, że o chorobie społecznej mówimy wówczas, gdy odsetek zmagających się z nią osób przekracza 5%, nietrzymanie moczu po porodzie i w okresie menopauzalnym może być za taką właśnie uznaną. Stopień nasilenia objawów bywa bardzo różny, przez co wyróżnia się następujące postacie choroby:

• wysiłkowe nietrzymanie moczu – popuszczanie niewielkiej ilości moczu podczas gimnastyki, skakania, pływania, podnoszenia ciężarów czy też w czasie kaszlu;
• naglące nietrzymanie moczu – niezależnie od woli oddanie znacznej ilości moczu podczas spoczynku czy nawet snu;
• nietrzymanie moczu typu mieszanego – popuszczanie moczu w trakcie wysiłku połączone z mimowolnym oddawaniem moczu w trakcie odpoczynku;
• nietrzymanie moczu z przepełnienia – do którego dochodzi przy znacznie wypełnionym pęcherzu;
• przejściowe nietrzymanie moczu – popuszczanie moczu związane z infekcjami dróg moczowych, zaparciami lub w wyniku przyjmowania określonych leków. Eliminacja czynników będących przyczyną problemu prowadzi do jego ustąpienia.

Lekarze i badacze od lat pochylają się nad problemem nietrzymania moczu u kobiet starając się wyjaśnić jego przyczyny i mechanizm powstawania. Pierwotnie zakładano, że powodem problemów są wady w budowie anatomicznej oraz urazy mechaniczne prowadzące do zmian anatomicznych. W toku kolejnych badań wykazano jednak, że niektóre kobiety pomimo wad budowy nie mają problemu z nietrzymaniem moczu, zaś inne się z nim zmagają. Dopiero w 1990 roku zbadano i opracowano mechanizmy zabezpieczające przed niekontrolowanym popuszczaniem moczu. Jest ich trzy:

1. Pierwszy mechanizm zamykający (cewkowy)
2. Mechanizm zamykający szyjkę pęcherza
3. Mięśniowy mechanizm trzymania moczu

Prawidłowe działanie każdego z tych mechanizmów jest warunkowane przez pochwę i tkankę łączną przedpochwową oraz mięśnie poprzeczne prążkowane i więzadła miednicy małej. Do czynników, które są przyczyną wysiłkowego nietrzymana moczu zalicza się:

• liczne porody drogami natury;
• urazy krocza podczas porodu;
• duża waga dzieci (powyżej 4 kg);
• operacje w obrębie jamy brzusznej i miednicy mniejszej;
• otyłość;
• choroby o podłożu genetycznym;
• choroby układu oddechowego z silnym kaszlem;
• hipoestrogenizm oraz ubytek kolagenu w tkankach.

Nietrzymanie moczu po ciąży i porodzie siłami natury

Poporodowe nietrzymanie moczu było przedmiotem wielu badań. Wynika z nich m.in., że problem nasila się u wieloródek, które rodziły naturalnie. Na częstotliwość występowania wysiłkowego nietrzymania moczu wpływają takie czynniki jak:

• poród po 42 tygodniu ciąży;
• poród trwający dłużej niż 24 godziny;
• więcej niż dwa porody siłami natury;
• indukcja lub przyspieszenie porodu poprzez użycie oksytocyny;
• nacięcie lub pęknięcie krocza;
• poród zabiegowy;
• masa płodu powyżej 4000 gramów;
• otyłość rodzącej;
• praca fizyczna we wczesnym połogu.

Jest co najmniej kilka powodów, dla których poród naturalny jest uważany za jedną z przyczyn nietrzymania moczu. W drugiej fazie porodu na skutek maksymalnego rozciągnięcia kanału rodnego oraz mięśni dna miednicy stosunkowo często dochodzi do uszkodzenia tych mięśni. Na urazy w trakcie porodu narażone się przyśrodkowe gałązki przedniej części mięśni dźwigaczy odbytu, które odpowiadają za kompresję cewki moczowej, a tym samym zapobiegają wyciekowi moczu podczas wysiłku. Przechodzący przez miednicę płód wywołuje też nacisk na nerw sromowy oraz unerwienie mięśni zwieracza cewki moczowej. Nacisk ten zwiększa się pod wpływem parcia. Oba czynniki wpływają na uszkodzenie nerwów, a w następstwie do problemów z nietrzymaniem moczu po porodzie.

Nietrzymanie moczu po porodzie: leki i leczenie

Leczenie poporodowego nietrzymania moczu powinno byc poprzedzone diagnostyką chorób współistniejących: infekcji dróg moczowych oraz zaparć. Lekarz powinien zwrócić uwagę na ewentualną otyłość pacjentki i zachęcić ją do unikania używek. Lekami, które najczęściej stosuje są w Polsce są m.in. solifenacyna oraz oksybutynina. Niestety niemal połowa pacjentek odczuwa działania uboczne tych leków, tj. suchość w jamie ustnej, śluzówki nosa, zaparcia, zmęczenie, zamglone widzenie, senność, suchość skóry, bóle głowy oraz objawy ze strony ośrodkowego układu nerwowego. Bardzo skutecznym i jednocześnie nie mającym żadnych negatywnych skutków sposobem radzenia sobie z problemem trzymania moczu po porodzie są ćwiczenia mięśni Kegla.

Żeby zrozumieć ich funkcję i rolę jaką pełnią u osób uskarżających się na nietrzymanie moczu warto przyjrzeć się budowie ich włókien, na tę chwilę rozróżniane są włókna oksydacyjne oraz glikolityczne. Pierwsze odpowiadają za utrzymanie relatywnie stałego napięcia stąd ich funkcja podporowa – dźwigacze, zaś drugie przez swoje szybkie i silne skurcze odpowiadają na nagły wzrost ciśnienia w jamie brzusznej – zwieracze. – tłumaczy trenerka Anna Wawrocka z klubów sportowych dla kobiet Mrs.Sporty.

Słabość w tych okolicach w każdej grupie wiekowej będzie miała swoje konsekwencje od niezadowolenia seksualnego po wypadanie narządów rodnych. U kobiet wyróżnia się:

• wysiłkowe nietrzymanie moczu,
• częstomocz (postać mieszanego wysiłkowego nietrzymania moczu),
• nieutrzymywanie moczu w wyniku parcia,
• z przepełnienia również kroplowe wyciekanie moczu po mikcji,
• nietrzymanie moczu towarzyszące prawidłowym mikcjom.

Ćwiczenia na nietrzymanie moczu po porodzie

Ćwiczenia na nietrzymanie moczu zostały opracowane przez amerykańskiego lekarza w latach 40. XX wieku i to od jego nazwiska są nazywane ćwiczeniami Kegla. Ich celem jest nauka kontrolowania i wzmocnienie mięśni dna miednicy. Polegają one na zaciskaniu mięśni pochwy i odbytu na 8-10 sekund. Treningi zaczynamy od 5 powtórzeń systematycznie zwiększając ich liczbę do 25. Nie jesteś pewna, które mięśnie powinnaś zacisnąć? Jest prosty sposób na sprawdzenie tego!

Jeśli masz problem z czuciem w tamtej okolicy jednorazowa próba wstrzymania moczu podczas sikania dokładnie nakieruje Cię na to, co masz napinać i jak podczas ćwiczeń. – tłumaczy Anna Wawrocka z klubów sportowych Mrs.Sporty – Oczywiście trzeba pamiętać, że podczas ćwiczeń należy mieć panowanie nad wszystkimi strukturami. W trakcie ćwiczeń izometrycznych mięśnie brzucha, pośladków i ud mają pozostać rozluźnione. Oddech przeponowy powinien być zintegrowany z ruchami. Trenujemy do momentu aż poczujemy zmęczenie mięśni (niemożność utrzymania napięcia, lekkie „gilgotki”). Ćwiczenia warto wykonywać we wszystkich pozycjach – leżąc, siedząc i stojąc – przy czym pozycja siedząca jest wyjątkowo istotna przez pryzmat tego, że większość czasu w naszej populacji ta postawa przeważa.

Mamy pytają o nietrzymanie moczu po ciąży i porodzie

Jak długo występuje nietrzymanie moczu po ciąży?

Problem z trzymaniem moczu po porodzie może utrzymywać się od kilku tygodni do nawet kilku miesięcy. Zdarza się też, że nie zanika z upływem czasu i przekształca się w stan przewlekły. W każdym wypadku warto o nim powiedzieć lekarzowi, który prowadził ciążę i w razie potrzeby skonsultować się z urologiem.

Nietrzymanie moczu: czy ma wpływ na kolejny poród?

Nietrzymanie moczu jest konsekwencją zmian w narządach miednicy mniejszej. M.in. osłabienie mięśni Kegla wpływa na to, że kolejny poród będzie dłuższy i bardziej bolesny. Mocne mięśnie to jednak nie wszystko. Ważna jest również umiejętność świadomego “zarządzania” nimi – kurczenia ich i rozluźniania. Ma to kluczowe znaczenie także w trakcie porodu, a brak takiej umiejętności może skutkować komplikacjami. Dlatego przed porodem warto nie tylko ćwiczyć mięśnie Kegla, ale również nauczyć się je relaksować. Z myślą o tym stworzono specjalny zestaw ćwiczeń bazujący na wybranych pozycjach jogi.

Czy zdarza się nietrzymanie moczu po cc?

Nietrzymanie moczu po cesarskim cięciu zdarza się stosunkowo rzadko i zazwyczaj jest związane z uszkodzeniem mięśni w trakcie trwania operacji. Dodatkowymi czynnikami, które mogą być przyczyną popuszczania moczu i nie są bezpośrednio związane z rodzajem porodu są nadwaga ciężarnej, cukrzyca ciążowa, zaparcia oraz infekcje dróg moczowych.