Co to jest oksytocyna?
Oksytocyna jest hormonem wydzielanym przez przysadkę mózgową, która jest częścią układu nerwowego. Jej głównym zadaniem jest stymulowanie macicy do skurczów podczas akcji porodowej. Skąd nasz organizm wie, kiedy trwa jeszcze ciąża, a kiedy to już poród? W ciąży następuje zwiększone wydzielanie jednego z żeńskich hormonów płciowych – progesteronu. Rosnące stężenie progesteronu tworzy tzw. blok progesteronowy – zabezpiecza macicę przed działaniem oksytocyny, co jest konieczne do utrzymania ciąży.
Oksytocyna jest również wydzielana po porodzie podczas karmienia piersią. To właśnie drażnienie przez Twoje dziecko brodawek sutkowych w trakcie ssania powoduje jej wydzielanie. W połogu oksytocyna zapewnia tzw. skurcze połogowe, które zmniejszają krwawienie z miejsca łożyskowego i przyspieszają zwijanie się macicy (czyli jej powrót do wielkości sprzed ciąży).
Obecnie oksytocyna wykorzystywana jest podczas wielu procedur medycznych, o których będzie mowa poniżej.
Wskazania do zastosowania oksytocyny
- Wywołanie lub przyspieszenie porodu – np. ciąża po terminie, osłabienie czynności skurczowej w trakcie porodu;
- Kontrola krwawienia poporodowego lub w przypadku atonii macicy – poprzez wywoływanie skurczu, oksytocyna zapobiega nadmiernemu krwawieniu;
- Test oksytocynowy – używany do oceny wydolności łożyska (czyli sprawdzenia czy funkcjonuje prawidłowo), obecnie rzadko wykonywany;
- Leczenie wspomagające niedokonanego poronienia.
Wywołanie porodu oksytocyną
Zdarzają się sytuacje, w których konieczne jest „sztuczne” wywołanie porodu poprzez podanie oksytocyny. Należą do nich m.in. ciąża po terminie oraz przedwczesne odpływanie płynu owodniowego. Jednakże indukcja porodu nie zawsze kończy się porodem.
Jak wygląda indukcja porodu?
Wywoływanie porodu oksytocyną zazwyczaj odbywa się w ramach bloku porodowego. Początkowe etapy indukcji mogą odbywać się na sali wieloosobowej, natomiast po stwierdzeniu skrócenia i rozwarcia szyjki macicy pacjentka jest przenoszona na salę pojedynczą. W zależności od szpitala pacjentka jest na czczo lub po posiłku, ale w każdym przypadku może pić wodę. Następnie pod postacią kroplówki podłączany jest wlew z oksytocyny. Nie jest to jednak zwykła kroplówka. Ilość oksytocyny jest dozowana przez specjalną pompę infuzyjną, a dawkę można zwiększać lub zmniejszać w zależności od potrzeb i wskazań medycznych. Dawkowanie oksytocyny jest ustalane indywidualnie dla każdej pacjentki przez lekarza. Czas trwania indukcji (która nie kończy się porodem) to ok. 6 godzin.
Działanie oksytocyny
W czasie indukcji pacjentki w różny sposób mogą reagować na oksytocynę i tak naprawdę nigdy nie jest powiedziane, że w każdym przypadku indukcja zakończy się sukcesem (porodem). Istnieje grupa pacjentek, które źle reagują na oksytocynę, mają bardzo bolesne skurcze, a szyjka macicy się nie rozwiera. Natomiast z drugiej strony mamy również grupę kobiet, które po podłączeniu oksytocyny nie odczuwają żadnych skurczów. Trzecia z kolei grupa pacjentek ma umiarkowane skurcze w trakcie wlewu z oksytocyną, ale po jego odłączeniu skurcze ustają. Dlatego wcale nie jest powiedziane, że jeśli masz indukcję to urodzisz.
Najbardziej optymalna sytuacja występuje wtedy, kiedy podczas wywoływania porodu oksytocyną pojawiają się skurcze, które dają postęp porodu, czyli wpływają na rozwarcie szyjki macicy, i utrzymują się po odłączeniu wlewu z oksytocyną. Wówczas indukcja kończy się porodem.
W przypadku, gdy indukcja kończy się niepowodzeniem, można ją powtórzyć w odstępie kilku dni. Zazwyczaj ma to miejsce po 2-3 dniach.
Stymulacja porodu oksytocyną
Jest to termin znacznie różniący się od powyższej „indukcji porodu”. Oznacza on, że poród rozpoczął się sam tj. naturalnie, a oksytocyna ma go tylko wspomóc. Stymulację porodu oksytocyną włącza się w przypadku osłabnięcia skurczy porodowych. Wówczas, podobnie jak w przypadku indukcji, podłącza się kroplówkę z oksytocyną. Kroplówka pozostaje podłączona do momentu, aż spełni swoje zadanie tj. wywoła lub zwiększy częstość skurczy, a następnie jest odłączana. Czasami może następować dalsza kontynuacja stopniowego dawkowania oksytocyny. Dzieje się to w przypadkach, gdy czynność skurczowa ustaje ponownie bądź niska częstość tych skurczy (długie przerwy międzyskurczowe) nie pozwalają na postęp porodu.
Rola oksytocyny w III okresie porodu
Trzeci okres porodu to czas, w którym następuje oddzielenie łożyska. W zależności od preferencji personelu medycznego może być on prowadzony aktywnie lub biernie. Właśnie przy aktywnym prowadzeniu III okresu porodu podaje się pacjentce oksytocynę. Celem jej podania jest szybsze oddzielenie łożyska i zmniejszenie poporodowego krwawienia. W przeciwieństwie do poprzednich metod podawania, tutaj używa się zazwyczaj strzykawki, przez co pacjentka może nawet nie zauważyć, że ją otrzymała.
Czy obawiać się skutków ubocznych oksytocyny?
Stosowanie oksytocyny zawsze wywołuje u pacjentek niezadowolenie i dużą ilość pytań. Dzieje się tak ze względu na same właściwości oksytocyny – działanie skurczowe. U kobiet, u których stosuje się oksytocynę, skurcze są często o wiele bardziej bolesne. Dochodzi również do skrócenia przerw międzyskurczowych, co zmniejsza ilość czasu pozwalającego na relaks. Dlatego warto jest już w ciąży wyćwiczyć techniki, które pozwolą Ci się zrelaksować w trakcie takiej sytuacji, a także podczas porodu.
Przeciwwskazania do stosowania oksytocyny
Jak przy stosowaniu każdego leku, występują również przeciwwskazania do stosowania oksytocyny. W 1 grupie tych przeciwwskazań znajdują się sytuacje, w których sam poród siłami natury jest niebezpieczny dla życia dziecka. Zaliczamy do nich m.in.:
- Łożysko przodujące;
- Nieprawidłowe położenie płodu (położenie skośne lub poprzeczne);
- Nieprawidłową budowę miednicy matki – tzw. dysproporcja główkowo – miednicowa;
- Przodowanie lub wypadnięcie pępowiny.
2 grupa tych przeciwwskazań to sytuacje, które zagrażają zdrowiu i życiu matki. Należą do nich:
- Nadwrażliwość na oksytocynę;
- Stan wzmożonego napięcia macicy;
- Zagrażające pęknięcie macicy;
- Zaburzenia sercowo – naczyniowe.
Powikłania po stosowaniu oksytocyny
Powikłania wynikające ze stosowania oksytocyny występują rzadko pod warunkiem dobrej komunikacji pacjent – lekarz. Zawsze w przypadku każdego odczucia, które wydaje Ci się dziwne powinnaś poinformować o nim personel medyczny. Do tego zaliczają się również bardzo bolesne skurcze występujące po podłączeniu oksytocyny. Do powikłań po stosowaniu oksytocyny zaliczamy:
- Wzmożone napięcie macicy – uczucie ciągłego skurczu nie ustępującego nawet na chwilę;
- Pęknięcie macicy;
- Przemijająca arytmia (zaburzenie rytmu serca) u dziecka.
Oksytocynę bardzo często stosuje się w szpitalach ginekologiczno-położniczych. W przypadku, gdy nie rozumiesz jej zastosowania u Ciebie lub chcesz poznać szczegóły takiej decyzji, warto jest dopytać się lekarza o powody jej zastosowania. Jako pacjentka masz prawo poznać przyczyny każdej decyzji dotyczącej Ciebie. Dlatego nie bój się pytać i pamiętaj, że oksytocyna może wpłynąć na Ciebie inaczej niż na Twoje koleżanki.
Przysłowia o wiośnie. Co mówią nam ludowe mądrości?
Matura 2024 przecieki. Te zadania na pewno pojawią się na egzaminie!
Odkrywaj historię i poznawaj świat. Oto najlepsze gry i zabawki edukacyjne na Dzień Dziecka
Najważniejsze lektury do matury 2024. Te 9 utworów musisz znać, jeśli marzysz o pozytywnym wyniku
Zabawki zręcznościowe na Dzień Dziecka. Odkryj gry i zabawki, które ćwiczą koncentrację i umiejętności motoryczne
Majówka w szkole 2024. Uczniów szkół średnich czeka wyjątkowo długi weekend. Ile będzie wolnego?
- Rodzice.pl
- Ciąża
- Zdrowie w ciąży
- Hormony
- Oksytocyna: czym jest i kiedy się ją stosuje?
Łożysko w ciąży
Łożysko to jeden z najważniejszych elementów biorących udział w rozwoju płodowym dziecka. Ma kluczowe znaczenie w donoszeniu ciąży i pełni rolę jednego z najważniejszych narządów, które są potrzebne do dostarczania...
Czytaj dalej →Immersja wodna w porodzie siłami natury
Co to jest immersja wodna? Immersja wodna jest to ten moment w pierwszym okresie porodu, w której część ciała rodzącej jest zanurzona w wodzie. Wykorzystuje się ją jako technikę wspomagającą...
Czytaj dalej →Poród chłopca boli bardziej niż dziewczynki? Naukowcy potwierdzają wpływ płci dziecka na przebieg porodu
Obawy przed bólem porodowym towarzyszą niemal każdej przyszłej mamie. Szczególnie, jeśli ma rodzić po raz pierwszy. Istnieje wiele przeświadczeń i mitów dotyczących tego, co wpływa na ból porodowy. Naukowcy sprawdzili,...
Czytaj dalej →Kiedy się urodzisz?
Skąd dziecko wie kiedy się urodzić? Nie ma kobiety w ciąży, która nie zadawałaby sobie od samego początku pytania: „kiedy urodzę dziecko”? Horoskop, precyzyjne obliczenia, nawet lekarz nie są w...
Czytaj dalej →Poród bliźniaków: 8 pytań, które zadają sobie mamy bliźniaków
Każdy poród jest dla kobiety nie lada wyzwaniem, a co dopiero poród bliźniaczy. Poród wiąże się z ogromnym wysiłkiem i bólem związanym ze skurczami i wydostawaniem się malucha na świat....
Czytaj dalej →Poród trumienny – czym jest to zjawisko? Kiedy do niego dochodzi?
Poród trumienny to pojęcie, które już na pierwszy rzut oka budzi grozę, ale i ciekawość. Naturalne skojarzenia ze śmiercią są całkowicie uzasadnione, ale i słuszne. Nie chodzi tu bowiem o...
Czytaj dalej →Te 5 rzeczy warto zrobić przed porodem!
Przyjście na świat dziecka jest jednym z najważniejszych wydarzeń w życiu każdego rodzica. Ze względu na wagę tego wydarzenia, trudy porodu oraz zmiany, które on wprowadzi rodzice, a przede wszystkim...
Czytaj dalej →Co to jest chwyt Kristellera i jakie może nieść powikłania?
Chwyt Kristellera, znany również jako zabieg Kristellera czy rękoczyn Kristellera, jest manewrem położniczym wykonywanym w ostatniej fazie porodu. Obecnie stosowany w niewielu miejscach, lecz nadal spotykany. Dlaczego należy ostro protestować przed jego użyciem? Czemu...
Czytaj dalej →Kalkulator terminu porodu
Informacje się potwierdziły? Jesteś w ciąży? Świetnie! Gratulujemy! Zapewne teraz chciałabyś się dowiedzieć kiedy na świat przyjdzie Twoje dziecko. Nasz kalkulator terminu porodu poda Ci przybliżoną datę narodzin maluszka. W...
Czytaj dalej →Bóle krzyżowe w ciąży i podczas porodu
Rodzajów bólu, którego kobiety doświadczają podczas porodu jest wiele. Zazwyczaj są one związane ze skurczami, w których udział bierze niemal 70% wszystkich mięśni rodzącej kobiety. Jednak to nie one, a...
Czytaj dalej →Jak obliczyć termin porodu? Mamy niezawodny sposób na określenie, kiedy dziecko przyjdzie na świat!
Przewidywany termin porodu określa lekarz specjalizujący się w ginekologii i położnictwie. Zazwyczaj dokonuje tej czynności już na pierwszej wizycie po przeprowadzeniu wywiadu lekarskiego oraz potwierdzeniu ciąży. Jak obliczyć termin porodu?...
Czytaj dalej →Kraków: Tata przyjął poród w samochodzie. Przez telefon instruowała go dyspozytorka pogotowia.
Czwartek, 7 rano. Mężczyzna wiezie do szpitala żonę, która zaczęła rodzić. W pewnym momencie zdaje sobie sprawę, że nie zdążą dojechać na miejsce. Dzwoni na pogotowie. Z pomocą dyspozytorki, która...
Czytaj dalej →Indukcja porodu
Zazwyczaj ciąża kończy się porodem, który przychodzi sam i silnymi skurczami zapowiada przyszłej mamie, że już niedługo pozna swojego maluszka. Stosunkowo rzadko zachodzi jednak konieczność, by akcję porodową wywołać sztucznie....
Czytaj dalej →Ile trwa poród? Czy możesz przewidzieć, jak długo będziesz rodzić?
Czas trwania porodu zależny jest od wielu czynników: zdrowia mamy i dziecka, indywidualnych uwarunkowań fizycznych, ilości przebytych porodów, a nawet psychicznego nastawienia do tego wydarzenia. Każdy poród to wydarzenie jedyne...
Czytaj dalej →Niedotlenienie okołoporodowe. Czy wiesz, jakie konsekwencje może mieć dla dziecka?
Każda przyszła mama odczuwa stres i niepokój narastający wraz ze zbliżającym się terminem porodu. Boimy się nie tylko o sam jego przebieg, ale przede wszystkim o życie i zdrowie naszego...
Czytaj dalej →Ślub i wesele w niedzielę
Coraz częściej spotykam się wśród znajomych i nie tylko z przyjęciami weselnymi organizowanymi w niedzielę. Zaczęło mnie zastanawiać, czemu tak wzrosła ilość “niesobotnich” wesel i jakie są zalety oraz wady...
Czytaj dalej →Dzieci na weselu
Zamierzasz wyprawić huczne wesele. Zapraszasz więc gości. Goście weselni to zazwyczaj osoby dorosłe, ale wiele z tych osób ma już swoje dzieci. Prosząc osoby dorosłe na wesele ważne jest by...
Czytaj dalej →