Surogatka: Czy w Polsce to legalne?

Surogatka czyli matka zastępcza dziecka

Kim jest surogatka? Definicja czasem mówi, że to matka zastępcza dla par, które nie mogą mieć dzieci. Jeśli z jakiś powodów niemożliwa jest dla nich również adopcja (lub nie chcą się na nią zdecydować), mogą poprosić, aby ich dziecko urodziła inna kobieta, która jest w stanie to zrobić. Wszystko jest możliwe dzięki metodzie in vitro. Zapłodnioną przez parę komórkę jajową umieszcza się w ciele surogatki, która “donasza” ciążę i rodzi dziecko. Niemowlę pod kątem genetyki nie ma nic wspólnego z zastępczą matką, a po porodzie surogatka oddaje dziecko rodzicom, sama tracąc do niego wszelkie prawa.

Surogatki – dlaczego kobiety się na to decydują?

Wiele kobiet decyduje się na zostanie surogatką ze względów finansowych. Często są to młode dziewczyny, które z różnych powodów potrzebują pieniędzy. Zdarzają się też kobiety, które mają już swoje dzieci i dobrze znoszą ciążę i porody, chętnie więc pomogą innym parom, a przy okazji zarobią trochę pieniędzy. Ile kobiet, tyle powodów. Brzuchy do wynajęcia możemy spotkać w wielu krajach, nie tylko w Stanach Zjednoczonych, o których słyszymy najwięcej. Są jednak kobiety, które decydują się na to nie z powodów finansowych, ale tylko po to, aby pomóc bliskiej osobie, np. przyjaciołom czy członkom rodziny.

Wynajmę surogatkę

Starałam się o dziecko długo (a są kobiety, które walczą o macierzyństwo znacznie, znacznie dłużej) i uwierz mi… byłam w stanie wydać wszystkie możliwe pieniądze, żeby być matką. – pisze karolakoj na forum rodzice.pl.

Gdybym dysponowała dużymi, wolnymi pieniedzmi to nie ja bym była teraz w ciaży, ale czekałabym na swoje biologicznie dziecko:)

Ja moge mieć dzieci, ale dla mojego organizmu to ogromne obciążenie i dlatego chętnie bym porposiła kogoś o pomoc, gdyby było mnei na to stać ? – wtóruje jej su.

Wiele par marzy o własnym dziecku, lecz z wielu powodów nie może go mieć – choroby, liczne poronienia i bezpłodność sprawia, że marzenie o dziecku staje się bardzo odległe, a często po prostu niemożliwe. A zegar tyka. Adopcja w Polsce jest trudna, wiele par marzy jednak o własnym dziecku lub boi się adopcji dziecka, które może mieć np. zespół FAS (płodowy zespół alkoholowy), którego objawy często są widoczne dopiero po czasie. Wynajęcie surogatki często tłumaczą koniecznością, marzeniem o własnym potomstwie, ale i kosztami – często leczenie niepłodności jest dużo bardziej kosztowne, niż wynajęcie surogatki.

Surogatki: za i przeciw

Wynajęcie surogatki jest w naszym i wielu innych krajach dość kontrowersyjne. W naszym kraju, w przeciwieństwie do takich jak np. Grecja, Finlandia, Ukraina czy Rosja, nie ma zakorzenionego głęboko w społeczeństwie tego zawodu oraz jasnej regulacji prawnej. W wielu krajach, jak choćby w Niemczech czy Francji jest to surowo zakazane.

Z jednej strony: jeśli para i surogatka tego chce, nikomu nie powinno to przeszkadzać. Szczególnie, że ciężko nam wyobrazić sobie, co czuje para, która latami, bezskutecznie oczekuje dziecka. Czasem tak bardzo, że rodzicielstwo stało się sensem jej życia. Pojawiają się jednak liczne obawy: czy surogatka nie pokocha dziecka, które nosi pod sercem? Co w sytuacji, kiedy pojawią się bliźnięta, co, jeśli dziecko okaże się poważnie chore? Co, jeśli w międzyczasie para jednak zajdzie w ciążę? Pytań jest wiele, bo sytuacja jest trudna. Niestety ze względu na brak regulacji prawnych w Polsce biologiczni rodzice są na łasce i niełasce surogatki.

Poznaj: Ceny in vitro w Polsce

Surogatka: jaka jest cena matki zastępczej?

Koszt surogatki w Polsce waha się od kilkudziesięciu do nawet 130 tysięcy złotych. Mówimy tu oczywiście o koszcie wynagrodzenia dla samej surogatki, który nie obejmuje zabiegu in vitro, kosztów medycznych, porodu odbywającego się często w prywatnej klinice, a także późniejszych (koniecznych w Polsce) opłat sądowych. Najwyższe ceny podają zazwyczaj kobiety, które już były surogatkami – dla rodziców to większa pewność, że matka zastępcza wywiąże się ze swoich obowiązków i odda dziecko, nie przywiązując się do niego. Wiele kobiet w trudnej sytuacji finansowej oferuje swoje usługi nawet za kilkanaście tysięcy złotych – często proponując nawet zapłodnienie „tradycyjne”, aby po porodzie wskazać ojca dziecka i zrzec się praw do niego.

Do wynagrodzenia surogatki, które kosztuje nawet 130 tysięcy złotych, dochodzi koszt jej wyżywienia, zabiegu in vitro oraz opieki medycznej. Koszt całego zabiegu według cennika większości klinik to 10-12 tysięcy, nierzadko jednak zapłodnienie pozaustrojowe kosztuje nawet 20 tys – to cena badań kwalifikacyjnych, punkcji jajników, zapłodnienia, transferu zarodków oraz leków. Do tego dochodzi koszt wyżywienia, który zależy pewnie od wielu czynników – możemy liczyć 800 zł miesięcznie, czyli 7,2 tys. złotych w czasie całej ciąży. Prywatna opieka medyczna, w zależności od wybranego pakietu i kliniki to ok. 2-3 tys. za cały okres ciąży. Często do tej ceny dochodzi również poród w prywatnym szpitalu, gdzie jest zapewniona dyskrecja, a przy porodzie może być zarówno surogatka, jak i rodzice dziecka. Taki poród to kolejny koszt rzędu 6-10 tys. złotych. Na końcu dochodzą jeszcze koszty sądowe. Możemy więc powiedzieć, że do kosztu zatrudnienia samej surogatki należy doliczyć nawet 40 tys. złotych i więcej.

Surogatka w Polsce. Czy to jest legalne?

Surogatki w Polsce nie mają jasno określonej sytuacji prawnej. Najważniejszy jest zapis, mówiący o tym, że matką jest osoba, która urodziła dziecko. W naszym kraju pokrewieństwo genetyczne nie ma żadnego znaczenia, więc surogatka jest od razu uznawana za matkę. Jeśli więc nie będzie chciała zrzec się dziecka (w Polsce procedura ta nazywa się adopcją ze wskazaniem) mimo umowy, możemy mieć problem z uzyskaniem praw do urodzonego w ten sposób dziecka. W umowie z surogatką para może jedynie pokrywać wydatki związane z ciążą (in vitro, opieka lekarska, wyżywienie), ale nie może (przynajmniej oficjalnie) oferować z tego tytułu wynagrodzenia – wtedy mówimy bowiem o handlu ludźmi, które jest w naszym kraju karalne. To kolejna trudność podczas ewentualnej walki od dziecko w sądzie.

Surogatka w Polsce? Lepiej za granicę!

Wiele par z powodu niejasnej sytuacji prawnej surogatek decyduje się na wynajęcie brzucha poza granicami naszego kraju. Popularna jest Wielka Brytania i Ukraina, gdzie bez trudu znajdziemy agencje, które zajmują się pośrednictwem w takich kontraktach. Dalej możemy kierować swoje kroki oczywiście do USA.

Z pomocy surogatki skorzystało wiele zagranicznych gwiazd, dla których ten zawód jest tak popularny i pozbawiony jakiegokolwiek negatywnego wydźwięku, że otwarcie mówią o takiej współpracy. Surogatkę wynajęła Sara Jessica Parker, znana z serialu Seks w Wielkim Mieście. Aktorka po urodzeniu swojego pierworodnego syna miała problemy z zajściem w ciążę, więc zatrudniła surogatkę, która urodziła jej bliźniaczki – Tabithy i Lorett. Podobnie Nicole Kidman, która urodzenie swojego najmłodszego dziecka również powierzyła mamie zastępczej. Z wynajęcia brzucha skorzystał też Cristiano Ronaldo, którego bliźnięta Matteo i Eva urodzone są właśnie przez surogatkę. Z jej pomocy korzystała również popularna aktorka Lucy Liu, Robert de Niro i jego żona Toukie Smith, Ricky Martin, Elton John, Kim Kardashian i Kanye West, a być może również Beyonce.

Surogatka to zawód, który zyskuje na popularności wraz z wzrostem liczby par, których dotyka bezpłodność. Co roku problem ten na świecie dotyczy aż 1,5 mln par. Wysokie ceny leczenia bezpłodności i często niska skuteczność terapii, a także problematyczne procedury adopcyjne sprawiają, że dla wielu par, które marzą o dziecku, surogatka jest jedynym rozwiązaniem. Konieczne mogą okazać się zmiany prawne, które nadążą za potrzebami i oczekiwaniami społeczeństwa.