Zaprzeczenie ojcostwa [jak wypełnić wniosek i ile trwa sprawa o zaprzeczenie ojcostwa?]

• Polskie prawo stanowi, że za ojca dziecka uznaje się męża jego matki. Jest to tzw. domniemanie ojcostwa.
• Stan ten można zmienić wyłącznie poprzez zaprzeczenie ojcostwa na drodze sądowej.
• Matka dziecka lub jej mąż mają 6 miesięcy od dnia porodu na złożenie stosownego wniosku o zaprzeczenie ojcostwa.
• Dziecko może złożyć wniosek o zaprzeczenie ojcostwa po ukończeniu 18. roku życia, ale przed 21. urodzinami.

Zaprzeczenie ojcostwa

Zgodnie z polskim prawem obowiązuje tzw. domniemanie ojcostwa. Oznacza to, że za ojca dziecka uznaje się:

• męża jego matki bez względu na to, czy taki jest stan faktyczny,
• byłego męża, jeżeli od rozwodu do dnia porodu minęło mniej niż 300 dni kalendarzowych.

Wyjątek stanowi sytuacja, kiedy małżonkowie pozostawali w formalnej separacji. Kwestię domniemania ojcostwa reguluje Kodeks rodzinny i opiekuńczy:

§ 1. Jeżeli dziecko urodziło się w czasie trwania małżeństwa albo przed upływem trzystu dni od jego ustania lub unieważnienia, domniemywa się, że pochodzi ono od męża matki. Domniemania tego nie stosuje się, jeżeli dziecko urodziło się po upływie trzystu dni od orzeczenia separacji.
§ 2. Jeżeli dziecko urodziło się przed upływem trzystu dni od ustania lub unieważnienia małżeństwa, lecz po zawarciu przez matkę drugiego małżeństwa, domniemywa się, że pochodzi ono od drugiego męża. (…).
§ 3. Domniemania powyższe mogą być obalone tylko na skutek powództwa o zaprzeczenie ojcostwa.

Zaprzeczenie ojcostwa, znane także jako wykluczenie lub odrzucenie ojcostwa, to obalenie wcześniej wspomnianego domniemania na drodze sądowej i wykreślenie męża matki dziecka z aktu urodzenia. Aby do tego doszło, matka, jej mąż lub dziecko (po 18. roku życia, ale przed ukończeniem 21 lat) powinni złożyć stosowny wniosek w Wydziale Rodzinnym Sądu Rejonowego i uiścić opłatę w wysokości 200 zł.

Zaprzeczenie ojcostwa jest istotne, ponieważ:

• tylko ojciec wpisany w akt urodzenia może przekazać dziecku nazwisko,
• domniemany ojciec ma władzę rodzicielską nad dzieckiem,
• na domniemanym ojcu spoczywa obowiązek alimentacyjny.

Niekiedy zdarza się zaprzeczenie ojcostwa przez prokuratora. Ma to miejsce, kiedy matka dziecka lub jej mąż spóźnią się ze złożeniem wniosku w terminie lub kiedy po dłuższym czasie od narodzin mężczyzna zaczyna podejrzewać, że biologicznym tatą jest inny mężczyzna.

Sprawa o zaprzeczenie ojcostwa

Na złożenie wniosku w Wydziale Rodzinnym Sądu Rejonowego matka dziecka lub jej mąż mają 6 miesięcy od dnia porodu. Natomiast dziecko może złożyć stosowny pozew o zaprzeczenie ojcostwa po skończeniu 18. roku życia, ale przed ukończeniem 21. roku życia. Ma na to więc 3 lata.

Powództwo o zaprzeczenie ojcostwa wymaga pozwania stron. W zależności od tego, kto składa wniosek wygląda to następująco:

• mężczyzna pozywa dziecko i jego matkę,
• kobieta wnosi pozew przeciwko mężowi i dziecku,
• dziecko pozew o zaprzeczenie ojcostwa składa przeciwko matce i ojcu,
• prokurator pozywa matkę, jej męża i dziecko.

Sprawa o zaprzeczenie ojcostwa odbywa się niezależnie od tego, czy pozwane strony stawią się w sądzie. Najistotniejszym dowodem jest wynik testu DNA. Materiał pobiera się od matki, ojca i dziecka w placówce medycznej wskazanej wcześniej przez sąd. Mężczyzna może jednak wykonać test na własną rękę przed złożeniem pozwu o zaprzeczenie ojcostwa. Jego wynik jest wystarczającym dowodem, uznawanym przez sąd i prokuratora.

Zaprzeczenie ojcostwa przez matkę

Pozew o zaprzeczenie ojcostwa przez matkę należy złożyć w sądzie rejonowym odpowiednim dla miejsca zamieszkania osoby pozywanej (domniemanego ojca). Kobieta ma 6 miesięcy od dnia narodzin dziecka na unieważnienie ojcostwa. Termin ten nie może zostać przekroczony.

Art. 69 Kodeksu rodzinnego:

§ 1. Matka może wytoczyć powództwo o zaprzeczenie ojcostwa swego męża w ciągu sześciu miesięcy od urodzenia dziecka.
§ 2. Matka powinna wytoczyć powództwo o zaprzeczenie ojcostwa przeciwko mężowi i dziecku, a jeżeli mąż nie żyje – przeciwko dziecku.

Zaprzeczenie ojcostwa przez ojca

Zaprzeczenie ojcostwa przez ojca domniemanego powinno odbyć się w nieprzekraczalnym terminie 6 miesięcy od dnia, w którym dowiedział się o narodzinach. Mężczyzna nie może złożyć pozwu w przypadku:

• pełnoletniego dziecka,
• dziecka poczętego w wyniku zabiegu medycznego, na który wyraził zgodę,
• po śmierci dziecka.

Unieważnienie ojcostwa po latach

Unieważnienie ojcostwa po latach jest możliwe dopiero wtedy, kiedy mężczyzna dowiedział się o narodzinach dziecka po długim czasie. W przypadku kiedy na jaw wychodzi, że nie jest on biologicznym ojcem, stosowny wniosek o zaprzeczenie ojcostwa może złożyć wyłącznie prokurator.

Wniosek o zaprzeczenie ojcostwa

Wniosek o zaprzeczenie ojcostwa powinien zawierać następujące informacje:

• żądanie zaprzeczenia ojcostwa danego mężczyzny wobec danego dziecka,
• żądanie, aby dziecko nie posługiwało się nazwiskiem domniemanego ojca,
• należy opisać okoliczności, świadczące o tym, że mąż nie jest biologicznym ojcem dziecka.

Dokumenty, które trzeba dołączyć do wniosku to: odpis zupełny aktu urodzenia dziecka i odpis skrócony aktu małżeństwa. Pozew należy złożyć w 4 egzemplarzach. Wzór wniosku o zaprzeczenie ojcostwa i informacje jak wypełnić wniosek znajdują się na stronie internetowej sądu.

Zaprzeczenie ojcostwa w pytaniach i odpowiedziach

Ile trwa sprawa o zaprzeczenie ojcostwa?

To, ile trwa sprawa o zaprzeczenie ojcostwa zależy od sądu i toku postępowania. Zwykle cała procedura nie przekracza kilku miesięcy. Czas wydłuża się, kiedy konieczne są badania DNA lub zeznania świadków.

Ile kosztuje sprawa o zaprzeczenie ojcostwa?

Sprawa o zaprzeczenie ojcostwa kosztuje 200 zł, które należy zapłacić przy składaniu wniosku. Do tego mogą dojść koszty kuratora przyznanego dziecku oraz koszt badań DNA.

Gdzie złożyć wniosek o zaprzeczenie ojcostwa?

Wniosek o zaprzeczenie ojcostwa należy złożyć w Wydziale Rodzinnym Sądu Rejonowego odpowiedniego do miejsca zamieszkania osoby powoda. Jeżeli jest to niemożliwe, można zrobić to w sądzie, pod który podlega osoba składająca wniosek.

Jak udowodnić zaprzeczenie ojcostwa?

Najważniejszym dowodem na zaprzeczenie ojcostwa są testy DNA.

Jaki sąd zajmuje się sprawą o zaprzeczenie ojcostwa?

Sprawą o zaprzeczenie ojcostwa zajmuje się sąd rejonowy.

Kto wnosi o zaprzeczenie ojcostwa?

O zaprzeczenie ojcostwa może wnieść matka dziecka, jej mąż (domniemany ojciec) lub dziecko, pod warunkiem, że osiągnęło pełnoletność.

Źródła:

Ustawa z dnia 25 lutego 1964 roku, Kodeks rodzinny i opiekuńczy (https://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19640090059/U/D19640059Lj.pdf)