Co to jest schodołaz? Dla kogo jest przeznaczony?

Bariery architektonicznie istnieją prawie w każdym domu i wciąż w wielu instytucjach użyteczności publicznej. Wprawdzie placówki ochrony zdrowia są dostosowane do potrzeb osób niepełnosprawnych, ale bywa, np. w sytuacjach awaryjnych, że transport schodami jest konieczny i wówczas pojawia się problem. Jak przetransportować osobę poruszającą się na wózku inwalidzkim po schodach?

Kiedy samodzielne poruszanie się jest niemożliwe lub utrudnione, osoby z niepełnosprawnościami ruchowymi korzystają z wózka inwalidzkiego. Ale jest on funkcjonalny tylko do momentu, kiedy można się poruszać po względnie płaskiej powierzchni. Jeśli do dyspozycji jest winda, rozwiązuje problem, ale jeśli jej zabraknie?

Wspomaganie mobilności osób z ograniczeniami ruchu

Tego typu dylematy dotyczą nie tylko domów mieszkalnych, ale również przestrzeni publicznych, by wymienić tylko urzędy, instytucje, sklepy, galerie handlowe, place miejskie. Ograniczenie dostępu do tych miejsc wyklucza osoby niepełnosprawne z życia społecznego powodując stany depresyjne i poczucie izolacji. Osoby na wózkach wcale nie muszą być skazane na ograniczenia. By ułatwić pokonywanie schodów i progów skonstruowano – schodołaz.

Schodołaz jest sprzętem medycznym, ułatwiającym transport osób z niepełnosprawnościami, poruszających się najczęściej na wózkach inwalidzkich. Jego główna zasada działania jest prosta – poprzez system kółek, specjalnych przekładni lub gąsienic pozwala przetransportować osobę z trudnościami w ruchu po schodach. Może się to odbywać – w prostszych modelach poprzez posadowienie osoby w fotelu schodołazu lub też – w modelach bardziej skomplikowanych poprzez montaż całego wózka inwalidzkiego z pasażerem na czymś w rodzaju samobieżnej platformy sterowanej przez operatora – opiekuna. Z czym się wiąże zastosowanie schodołazu i jakie są z tego korzyści?

Schodołaz – budowa i obsługa

Schodołaz jest wykonany z trwałych i lekkich materiałów, takich jak aluminium i tworzywa sztuczne. Posiada ergonomiczne, regulowane podłokietniki oraz zagłówek, który jest najczęściej regulowany. Schodołaz został tak zaprojektowany, aby zminimalizować możliwość przypadkowego urazu lub skaleczenia. Wszystkie elementy są starannie wyprofilowane, a w schodołazach gąsienicowych mamy przeważnie zabudowaną część napędową i gąsienice, dla bezpieczeństwa pasażera i opiekuna.

Niezbędna pomoc opiekuna pozwala pokonać pierwsze obawy

Schodołaz jest zwykle obsługiwany przez opiekuna, który pomaga przesiąść się na fotel lub pomaga zainstalować i zabezpieczyć cały wózek inwalidzki, który jest transportowany np. na schodołazie gąsienicowym. Na rynku dostępne są także modele, które mogą być obsługiwane tylko przez pasażera, ale wymagają one minimalnej sprawności manualnej i większej pewności siebie podczas wspinania się po schodach.

Schodołaz musi pokonać nie tylko schody, ale również lęk przed wysokością. Już na etapie projektowania tego sprzętu, konstruktorzy musieli uwzględnić lęk pasażera przed otwartą przestrzenią klatki schodowej. Transport osoby niepełnosprawnej odbywa się bowiem plecami do schodów, co może powodować dyskomfort i lęk wysokości. Łatwo to zrozumieć, kiedy uświadomimy sobie, że podróż w górę odbywa się bez kontroli osoby transportowanej.

W tym miejscu warto dodać, że równie ważna jest współpraca i wzajemne zaufanie osoby niepełnosprawnej i opiekuna. Pasażer powinien wiedzieć, że w czasie podróży po schodach, należy zachować spokój i nie wykonywać gwałtownych ruchów, które mogą zachwiać równowagę zestawu.

Schodołazy – najważniejsze typy i napędy

Schodołazy są produkowane w kilku odmianach. Najprostsze schodołazy to w zasadzie wózki inwalidzkie z niewielkimi modyfikacjami, są pozbawione napędu i wnoszenie po schodach wymaga użycia siły. To jedyny przypadek, kiedy w obsłudze schodołazu ważne są warunki fizyczne opiekuna. Nie oznacza to jednak, że schodołaz jest poruszany tylko siłą ludzkich mięśni. Zastosowane przekładnie i rozwiązania kołowe sprawiają, że transport w górę jest “wspomagany” przez mechanizm. Schodołazy ręczne to już jednak margines produkcji, obecnie najbardziej rozpowszechnione są schodołazy z napędem elektrycznym.

Elektryczne schodołazy to większa mobilność niepełnosprawnych

Schodołazy elektryczne są wyposażone w siłowniki, które pozwalają wjechać schodołazem po schodach bez użycia siły. Kontrolowany musi być jednak kierunek jazdy i stabilność ruchu. Kierowanie jest intuicyjne i odbywa się za pomocą przycisków w kolumnie sterującej.

Schodołazy elektryczne mają bardzo różną konstrukcję: mogą to być schodołazy na kołach, z podciągami wspomagającymi oraz wyposażone w gąsienice – stabilny i niezawodny napęd znany np. z maszyn budowlanych.

Schodołazy – zasięg i możliwości

Schodołazy z napędem elektrycznym otrzymały akumulatory, które pozwalają na wiele godzin pracy i można je ładować z domowego gniazdka. Oszczędne silniki napędowe oraz wydajne akumulatory powodują, że schodołazy mogą pokonać – w zależności od warunków i obciążenia – od 25 do nawet 50 pięter! Obsługa schodołazu i sterowanie jest bardzo intuicyjne i łatwe dzięki czytelnym wyświetlaczom, które wskazują np. prędkość, kąt nachylenia schodów, poziom naładowania baterii oraz sygnalizują awarię lub koniec schodów.

Schodołazy można złożyć i wygodnie przewieźć samochodem w dowolne miejsce. Niektóre z elementów schodołazów, takie jak uchwyty i drążki sterujące mogą się składać, aby zmniejszyć ich wymiary do transportu. Złożone schodołazy powinny zmieścić się w większości bagażników samochodowych. Przyjrzyjmy się teraz typom schodołazów.

Schodołazy kroczące

Schodołazy kroczące są oparte na mechanizmie wspinającym. Może to być urządzenie w pełni ręczne, wyposażone w zestaw jezdny złożony z trzech mniejszych kółek z każdej strony. Takie rozwiązanie zapewnia łatwe wciąganie i zwożenie osoby niepełnosprawnej po schodach.

Zastosowane kółka są najczęściej wykonane z wysokiej jakości tworzyw łączących plastik i gumę, co zapewnia trwałość i wytrzymałość. Najprostsze schodołazy kroczące są konstrukcją zbliżone do wózków inwalidzkich. Zbudowane są z krzesełka oraz uchwytów umożliwiających zabezpieczenie przez osoby asystujące z tyłu i z przodu wózka. Do schodołazów kroczących zaliczamy również bardziej zaawansowane modele.

Płynne i wygodne wspinanie po schodach

Schodołazy kroczące elektryczne to modele wyposażone w mechanizm napędzany siłownikami elektrycznymi. Wysuwana podpora opiera ciężar zestawu na stopniu schodów i podnosi całość o kolejny schodek, przenosząc ciężar na podwozie główne, i tak aż schodołaz dotrze na szczyt schodów. Wspinanie odbywa się stopień po stopniu, ale osoba przewożona nie odczuwa z tego powodu dyskomfortu. Wszystko odbywa się płynnie i wygodnie. W przeciwieństwie do wózków ręcznych, schodołaz kroczący elektryczny może obsługiwać jeden opiekun.

Schodołazy kroczące elektryczne są produkowane w dwóch odmianach: z krzesełkiem i jako platforma do umieszczenia całego wózka inwalidzkiego. Wszystko zależy od stopnia niepełnosprawności ruchowej osoby przewożonej. Warto dodać, że schodołazy kroczące bardzo dobrze radzą sobie nawet z wąskimi i krętymi klatkami schodowymi.

Schodołazy gąsienicowe

Schodołaz gąsienicowy to urządzenie w pełni zautomatyzowane. Zasada poruszania jest oparta na systemie gąsienic i przekładni, gwarantujących płynny i stabilny wjazd w górę schodów i zjeżdżanie w dół. Wbrew pozorom, schodołazy gąsienicowe potrafią transportować wózek inwalidzki po schodach z prędkością 5 metrów na minutę. To naprawdę poszerza możliwości przemieszczania się osób z trudnościami ruchowymi.

Schodołazy gąsienicowe to najczęściej ruchome platformy, na których umieszcza się wózek na czas transportu po schodach. Czy to jest bezpieczne? Zdecydowanie, tak. Wózek jest zabezpieczony na schodołazie specjalnymi zamknięciami, które mogą być odblokowane tylko kiedy schodołaz jest już na płaskiej powierzchni. Ponadto, osoba przewożona jest zapięta pasami bezpieczeństwa.

Proste sterowanie i przyjazny wyświetlacz

Do dyspozycji opiekuna, który jest jednocześnie operatorem schodołazu, jest również czytelny i funkcjonalny wyświetlacz, informujący o położeniu wózka, nachyleniu schodów i parametrach zasilania. Dzięki tym informacjom, nic nas nie zaskoczy w trakcie wjazdu po schodach.

Schodołaz gąsienicowy zachowuje stabilność podczas wjazdów po schodach i zapewnia długie działanie. Czy wszystkie rodzaje wózków można przewieźć takim schodołazem? Schodołaz gąsienicowy jest urządzeniem na tyle uniwersalnym, że pozwala na łatwe umieszczenie i zabezpieczenie większości modeli wózków inwalidzkich. Nie trzeba się też martwić o zasilanie.

Schodołazy dla niepełnosprawnych

Schodołazy dla osób niepełnosprawnych pomagają zapewnić niezależność osobom niepełnosprawnym ruchowo. Takie ograniczenia ruchowe mogą być efektem urazów po wypadkach, rehabilitacji po przebytych zabiegach, ale znaczącą grupą osób korzystających z wózków są przecież ludzie starsi, u których sprawność ruchowa jest już poważnie ograniczona. Wszystkie te osoby chcą jednak żyć w miarę normalnie i móc poruszać się bez przeszkód po domu lub w przestrzeniach publicznych.

Schodołazy dla niepełnosprawnych jest urządzeniem bezpiecznym dla osoby przewożonej i opiekuna, ponieważ transport odbywa się pod odpowiednim, kontrolowanym kątem. W przełamaniu lęku przestrzeni pomagają systemy napinania pasów bezpieczeństwa, blokady wózka oraz hamulce zwiększające bezpieczeństwo. Pasażer przyjmuje wygodną pozycję, a do poczucia wygody przyczyniają się wysokiej jakości materiały, w których wykonano obicie foteli i zagłówków.

Schodołazy dla osób niepełnosprawnych mogą być wykorzystywane w domach, placówkach opieki, prywatnych klinikach, szpitalach i innych obiektach użyteczności publicznej. Wszędzie tam, gdzie zajdzie potrzeba transportowania po schodach osób z ograniczeniami ruchowymi. Ale pamiętajmy, że schodołazy pomagają pokonywać również mniejsze bariery architektoniczne. Wystarczy krótki instruktaż, aby móc obsługiwać schodołaz i w ten sposób poprawić jakość życia osoby niepełnosprawnej.