Skaza białkowa: jak radzić sobie z alergią na białko u niemowląt? Dziecko

Skaza białkowa: jak radzić sobie z alergią na białko u niemowląt?

Zaczerwienione policzki, świąd, wysypka i częste bóle brzuszka u niemowlęcia zawsze niepokoją rodziców. Część objawów może być efektem kontaktu z zewnętrznym alergenem takim jak proszek do prania, skład tkaniny, inne są wynikiem niedojrzałości przewodu pokarmowego maluszka, mogą one również wskazywać na alergię na białka mleka krowiego. Jak je odróżnić? Kiedy zgłosić się do lekarza? Tego dowiesz się z poniższego artykułu.

Skaza białkowa to potoczne, choć nieprawidłowe określenie alergii na białka mleka krowiego (ABMK). Alergia ta dotyczy w Polsce około 1% pacjentów poniżej 2. roku życia, stanowiąc jednocześnie najczęstszą postać alergii na pokarm u niemowląt i małych dzieci. Jest to niepożądana reakcja organizmu po spożyciu białek, u której podłoża leży mechanizm odpornościowy. Do najczęstszych alergenów mleka krowiego zaliczyć należy kazeinę oraz białka serwatkowe (α-laktoalbuminę i β-laktoglobulinę).

Skaza białkowa – charakterystyka i objawy

Aby móc podjąć odpowiednie działania dotyczące m.in. wprowadzenia diety eliminacyjnej u matki karmiącej i/lub włączenia do diety niemowlęcia preparatów mlekozastępczych, lekarz powinien właściwie zdiagnozować występujące objawy i poznać ich przyczynę.

W zależności od przebiegu klinicznego alergii na białka mleka krowiego objawy można podzielić na łagodne, umiarkowane lub ciężkie. Ich zaostrzenie zależy od wielu czynników, między innymi od stanu zdrowia dziecka, ilości spożytego alergenu oraz jego postaci, jak również stosowania niektórych leków.

Występujące objawy kliniczne, zwłaszcza te o charakterze łagodnym i umiarkowanym, ujawniają się w sposób powtarzalny, po każdorazowym kontakcie z białkami mleka krowiego, i obejmują głównie skórę oraz przewód pokarmowy. Mowa tu przede wszystkim o:

  • ostrym świądzie,
  • rumieniu,
  • pokrzywce,
  • obrzęku naczyniowym,
  • atopowym zapaleniu skóry,
  • wymiotach,
  • biegunkach,
  • bólach brzucha.

U dzieci cierpiących na alergie na białka mleka krowiego może pojawić się większa drażliwość oraz niechęć do jedzenia, a w konsekwencji słabszy przyrost masy ciała. Nie można również lekceważyć objawów ze strony układu oddechowego, takich jak ostry nieżyt nosa i/lub zapalenie spojówek. U części pacjentów mogą pojawić się również objawy wielonarządowe.

Co ważne i dające nadzieję, u większości dzieci wraz z wiekiem rozwija się tolerancja na białka mleka krowiego, umożliwiając im tym samym wprowadzanie do diety nowych produktów (np. przetworów mlecznych) i urozmaicanie dotychczasowego menu.

Alergia na białka mleka krowiego – postępowanie dietetyczne

Zgodnie z aktualnymi zaleceniami nie ma potrzeby profilaktycznego stosowania diety eliminacyjnej u kobiet ciężarnych i karmiących piersią, zarówno tych znajdujących się w niskiej, jak i wysokiej grupie ryzyka. Powinno dążyć się do wyłącznego karmienia piersią przez pierwszych 6 miesięcy życia dziecka. Karmienie piersią powinno być kontynuowane tak długo, jak będzie to pożądane przez matkę i maluszka.

W przypadku podejrzenia alergii na białka mleka krowiego u niemowląt karmionych piersią lekarz powinien zalecić matce przestrzeganie diety eliminacyjnej przez okres 1–4 tygodni (do 6 tygodni, przy podejrzeniu reakcji opóźnionych). Efektywność diety ocenia się na podstawie ustępowania objawów u dziecka.

W przypadku ustąpienia objawów przeprowadza się diagnostyczną próbę prowokacji pokarmowej, polegającą na powrocie matki do diety zawierającej białka mleka krowiego. Brak nawrotu objawów u dziecka wyklucza ABMK i eliminuje konieczność dalszego stosowania diety eliminacyjnej przez matkę oraz niemowlę w trakcie rozszerzania diety o pokarmy uzupełniające.

W sytuacji nawrotu objawów przy ponownym wprowadzeniu alergenu, potwierdzona zostaje ABMK u niemowlęcia, a dieta eliminacyjna u matki powinna być kontynuowana. Dziecko powinno unikać białek mleka krowiego również w okresie wprowadzania pokarmów uzupełniających, aż do momentu uzyskania tolerancji. W czasie stosowania diety eliminacyjnej u matki należy pamiętać o odpowiedniej suplementacji wapnia w dawce 1000–1300 mg na dobę oraz witaminy D w dawce 1500–2000 j.m. na dobę u matki.

Jaki preparat przy alergii na białka mleka krowiego?

U dzieci z alergią na białka mleka krowiego, karmionych mlekiem modyfikowanym w pierwszej kolejności lekarz może zalecić zmianę produktu na hydrolizaty białka mleka krowiego o znacznym stopniu hydrolizy.

U dzieci z ciężką postacią alergii na białka mleka krowiego lub u tych, które nadal wykazują objawy alergii po włączeniu hydrolizatów białka o znacznym stopniu hydrolizy, lekarz powinien zarekomendować włączenie do diety preparatów aminokwasowych (AMK).


Bibliografia:

  • Horvath A. i wsp.: „Diagnostyka i leczenie alergii na białka mleka krowiego. Stanowisko Sekcji Alergii nna Pokarmy Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci”, Standardy Medyczne/Pediatria 2021; t.18: 342-362
  • Szajewska H., Horvath A.: „Alergia na białka mleka krowiego”, Forum Pediatrii Praktycznej, 2021; 42, 12/2021
  • Flom, J. D., Sicherer, S. H.: „Epidemiology of Cow’s Milk Allergy”, Nutrients, 2019; 11(5), 1051.