Powrót do aktywności seksualnej po okresie ciąży bardzo często wiąże się z wieloma wątpliwościami: czy jestem na to gotowa, czy będę odczuwać ból, czy będzie tak samo jak przed ciążą? Warto w tej kwestii odbyć szczerą rozmowę z samą sobą i ze swoim partnerem oraz skonsultować się z lekarzem. Gotowość kobiety do podjęcia aktywności seksualnej po porodzie, jak również brak przeciwwskazań zdrowotnych to jednak nie wszystko. Pozostaje jeszcze kwestia wyboru odpowiedniej metody antykoncepcji, szczególnie jeśli świeżo upieczona mama nadal karmi swoje dziecko piersią. Jaka antykoncepcja będzie zarówno skuteczna jak i bezpieczna dla karmiącej mamy? Czy kobieta karmiąca może stosować tabletki antykoncepcyjne, a jeśli tak to jakie? Wyjaśniamy.
Kiedy można wrócić do aktywności seksualnej po porodzie?
Współżycie – w teorii – można zacząć po zakończeniu okresu połogu, tj. po upływie 6 tygodni od porodu. Tak naprawdę wszystko jednak zależy od samopoczucia i stanu zdrowia kobiety, gdyż każda mama ma inne doświadczenia związane z porodem. Jeżeli czujesz się na siłach i masz ochotę na ponowne rozpoczęcie współżycia tuż po okresie połogu, a lekarz nie widzi ku temu żadnych przeciwwskazań – możesz to zrobić.
Czym jest połóg? Jest to czas, w którym ciało kobiety wraca do pełni sił po okresie ciąży. Dochodzi wtedy do cofania się zmian ciążowych i poporodowych – w mięśniach macicy (obkurczanie), dnie macicy, w powłokach brzusznych, pęcherza moczowego oraz jelit.
Połóg zaczyna się od razu po porodzie i trwa przez około 6 tygodni. Na początku mogą występować krwawienia i wydzielina z dróg rodnych. Przez kolejne tygodnie kolor wydzieliny może się zmieniać. Na koniec staje się ona przezroczysta. Podczas krwawienia mogą pojawiać się bóle podobne do miesiączkowych.
W czasie połogu mogą występować również problemy z oddawaniem moczu, nietrzymaniem moczu oraz wydalaniem. Jest to zupełnie normalne, także nie trzeba się tym przejmować. Wszystko wróci do normy w swoim czasie.
Ciąża oraz poród są obciążające dla organizmu kobiety, dlatego też okres połogu jest okresem bardzo ważnym. Żeby ciało mogło się odpowiednio zregenerować, ważne jest, aby odpowiednio zadbać o swoje zdrowie:
- odpoczywać,
- dbać o regularny sen,
- zadbać o dobrą dietę,
- wprowadzić aktywność fizyczną dostosowaną do sił.
W tym czasie kobieta potrzebuje dużo wsparcia i pomocy, zarówno jeśli chodzi o sferę fizyczną, jak i psychiczną.
Antykoncepcja przy karmieniu piersią
Decyzja o stosowaniu antykoncepcji w czasie karmienia piersią jest decyzją jak najbardziej właściwą, o ile oczywiście mama nie planuje zajścia w ciążę w niedługim czasie po porodzie. Jak to? Czas obalić mit, który głosi, że w czasie karmienia piersią nie można zajść w ciążę.
Owulacja pojawia się w ciągu 10.-12. tygodnia od porodu – na skutek oddziaływania prolaktyny i estrogenu. Ten pierwszy hormon odpowiada za wydzielanie pokarmu, hamując przy tym estrogen, który wywołuje miesiączkę.
W teorii prolaktynę można by uznać za „naturalny środek antykoncepcyjny”. Skuteczność tej metody zależna jest jednak od przestrzegania rygorystycznych zasad (metoda LAM).
Mianowicie:
- dziecko powinno być karmione wyłącznie piersią (bez dopijania i dokarmiania);
- nie wolno używać laktatora;
- dziecko nie może dostawać smoczka;
- karmienie w ciągu dnia – co 4 godziny, w ciągu nocy – co 6;
- dziecko powinno spędzać na aktywnym ssaniu piersi ok. 100 minut dziennie.
W okresie połogu i pierwszych tygodni z noworodkiem trudno jest jednak o jakąkolwiek regularność. Metody LAM nie powinniśmy więc traktować jako skutecznego sposobu zapobiegania ciąży, ponieważ jest ona zawodna.
Najskuteczniejszą formą antykoncepcji są środki hormonalne. Należy jednak uważać na antykoncepcję dwuskładnikową. Ta zawiera bowiem estrogeny, które z kolei „nie lubią się” z prolaktyną, wytwarzaną w trakcie laktacji. Zażycie środków z estrogenem może powodować zaburzenia przy karmieniu. Tym samym musimy wyeliminować takie środki, jak: plastry i pierścienie dopochwowe oraz dwuskładnikowe tabletki antykoncepcyjne. Antykoncepcja jednoskładnikowa stanowi jedyny rodzaj antykoncepcji hormonalnej, jaką mogą stosować kobiety karmiące.
Do dyspozycji pozostają nam m.in. prezerwatywy – te jednak nie zapewniają najwyższej ochrony. Na rynku dostępne są również specjalne wkładki domaciczne, które nie muszą zawierać estrogenu. Tutaj jednak potrzebujemy pewności, że drogi rodne już dobrze wygoiły się po porodzie i potwierdzenia ginekologa, iż nie ma żadnych przeciwskazań do ich stosowania.
Pamiętajmy jednak, że przy wyborze metody antykoncepcji dla kobiety karmiącej, jedynymi przeciwskazaniami, którymi należy się kierować przy jej rozpoczęciu, są przeciwskazania medyczne.
Tabletki antykoncepcyjne przy karmieniu piersią: co wybrać?
Tabletki antykoncepcyjne dwuskładnikowe nie mogą być stosowane przez kobiety karmiące, ponieważ zawierają estrogen. Może on powodować ograniczenia w produkcji pokarmu, zaburzenia jego składników i samej laktacji.
Sprawdź: antykoncepcja przy karmieniu piersią.
Równie skuteczną, a zarazem bezpieczną alternatywą dla kobiet karmiących piersią jest antykoncepcja jednoskładnikowa, które nie ma estrogenu w swoim składzie, a sam progestagen. Nie powoduje więc działań niepożądanych, z jakimi mają do czynienia kobiety przyjmujące antykoncepcję dwuskładnikową.
Oczywiście w przypadku wyboru każdej antykoncepcji, zwłaszcza po ciąży i okresie połogu, należy skonsultować się z lekarzem ginekologiem, który na podstawie wywiadu oraz badań wybierze najodpowiedniejszy środek.
Skuteczność antykoncepcji – wskaźnik Pearla
Wskaźnik Pearla służy do oceny skuteczności antykoncepcji. Określa liczbę niepożądanych ciąż, do jakich doszło w wyniku regularnego pożycia seksualnego u stu par, które stosowały daną metodę antykoncepcji. Zobaczmy, jak wyglądają poszczególne wskaźniki dla najpopularniejszych form antykoncepcyjnych, które mogą być stosowane przez matki karmiące.
- Prezerwatywy – 3-7.
- Wkładka wewnątrzmaciczna – 1-3.
- Tabletka antykoncepcyjna jednoskładnikowa – 0,73–0,93.
Jako niezawodne uznawane są metody o indeksie do 2 (na 100 par uprawiających seks przy zabezpieczeniu daną metodą, 2 kobiety zaszły w nieplanowaną ciążę). Za średnio skuteczne uważane są metody o wskaźniku 2-5. Powyżej 5 – nieskuteczne.
Podsumowując, najbezpieczniejszą i najskuteczniejszą metodą antykoncepcji dla kobiet karmiących są jednoskładniowe tabletki antykoncepcyjne, które nie powodują niepożądanych działań odbijających się na laktacji oraz zapewniają najskuteczniejszą ochronę przed zajściem w ciążę – wg wskaźnika Pearla.
