Rymowanki dla dzieci „powiedz”: od niewinnego „jesteś łosiem” do… Oj, rodzice wiedzą do czego!

Jest takie miejsce, gdzie „osiem” zawsze rymuje się z „łosiem:, „korzeń” niezmiennie prowadzi do ożenku (najczęściej w toalecie), a otwarcie puszki Pepsi kończy się nieoczekiwanym komplementem. To szkolny korytarz – miejsce narodzin i ewolucji najbardziej kreatywnych dziecięcych rymowanek, które od pokoleń przyprawiają rodziców o śmiech, zdumienie i czasem… lekki ból głowy.

„To dopiero początek, tych wierszyków jest nieskończoność” – ostrzega jedna z mam na forum rodziców. I trudno się z nią nie zgodzić, zwłaszcza gdy nasze pociechy wracają z przedszkola, szkoły lub półkolonii z coraz to nowszym repertuarem. Ale spokojnie – przygotowaliśmy przewodnik, który pomoże wam nie tylko przetrwać, ale może nawet polubić ten etap.

Anatomia szkolnej rymowanki

Zanim przejdziemy do szczegółów, warto zrozumieć, jak zbudowana jest typowa szkolna rymowanka. To zawsze ta sama pułapka, w którą wpadają kolejne pokolenia rodziców, dziadków, a czasem nawet nauczycieli. Składa się z trzech kluczowych elementów:

1. Prośby o wypowiedzenie konkretnego słowa
2. Nieświadomej odpowiedzi „ofiary”
3. Zaskakującej puenty-rymu

To właśnie element zaskoczenia sprawia, że dzieci nigdy nie mają dość tej zabawy – nawet jeśli znają już odpowiedź, uwielbiają wciągać w nią kolejne „ofiary”.

Klasyki gatunku, czyli rymowanki międzypokoleniowe, które znają nawet nasi rodzice

Niektóre rymowanki są jak dobre wino – im starsze, tym bardziej doceniane przez kolejne pokolenia dzieciaków. Z pokolenia na pokolenie przekazywane są prawdziwe perełki dziecięcego folkloru. Te najbardziej niewinne i ponadczasowe to:

• „Powiedz osiem” – „Osiem” – „Jesteś łosiem!”
• „Powiedz dwieście” – „Dwieście” – „Masz dziewczynę w mieście!”
• „Otwórz Pepsi” – „Jesteś seksi!”
• „Powiedz korzeń” – „Korzeń” – „Idź do kibla i się ożeń!”
• „Powiedz dwieście” – „Dwieście” – „Masz dziewczynę w mieście!”
• „Powiedz klucz pod wanną” – „Klucz pod wanną” – „Twój tata się kąpie z gołą panną!”
• „Powiedz las” – „Las” – „Twój tata w (ups!) wlazł”
• „Samochód na zakręcie” – „Zdejmij gacie i zrób zdjęcie”
• „Powiedz słońce” – „Słońce” – „Twoje piersi są gorące”
  

Warianty regionalne

To, co fascynuje w szkolnych rymowankach, to ich regionalne odmiany. Te same podstawowe rymowanki mogą mieć różne zakończenia w zależności od miasta czy nawet dzielnicy. Na przykład:

• Wersja warszawska: „Powiedz słońce” – „Masz piersi gorące”
• Wersja krakowska: „Powiedz słońce” – „Biegasz po łące”
• Wersja poznańska: „Powiedz dwieście” – „Czekasz na szczęście”
  

Lata 90. i początek 2000:

• „Otwórz Pepsi” – „Jesteś seksi!”
• „Otwórz cole” – „Ty matole!”
• „Powiedz pasek” – „Pasek” – „Twój tata to grubasek”
• „Powiedz płyta” – „Płyta” – „Twój tata jest bandyta”
• „Powiedz kropka” – „Kropka” – „Twój tata chodzi do żłobka”
• „Powiedz w studni klucze” – „W studni klucze” – „Twoja mama żaby tłucze”
  

Jak zauważa jeden z rodziców na forum: „Te same rymowanki, które pamiętam z podstawówki, teraz wracają do mnie przez moje dzieci. Tylko niektóre wersje są… hmm… bardziej kreatywne.”

Współczesne wariacje klasycznych hitów:

• „Powiedz słońce” ma już co najmniej kilka wersji:
  • „Twoja mama kupuje w Biedronce”
  • „Twoje gacie są śmierdzące”
• „Powiedz korzeń” ewoluował w:
  • „Zdejmij gacie i się ożeń”
  • „Idź do toalety i się orzeń”
    

Nowe klasyki:

• „Powiedz oko” – „Oko” – „Jesteś spoko”
• „Powiedz opaska” – „Opaska” – „Twoja mama w nocy klaska”
• „Powiedz klucz w betonie” – „Klucz w betonie” – „Lewandowski w kiblu tonie”
• „Powiedz 400” – „400” – „Robisz kupę jak artysta”
• „Powiedz net” – „Net” – „Zgubiłeś internet”
• „Powiedz gra” – „Gra” – „Fortnite cię woła”
  

Jak zauważają rodzice na forach internetowych, rymowanki nie tylko ewoluują, ale też dostosowują się do czasów – pojawiają się w nich tablety, znane osoby, a nawet nazwy sklepów. „To fascynujące, jak niektóre rymowanki przetrwały dekady, a inne są tak współczesne, że aż trudno uwierzyć w dziecięcą kreatywność” – komentuje jedna z mam na forum.

Porada dla rodziców:
Warto rozmawiać z dziećmi o tym, które żarty są zabawne, a które mogą kogoś urazić. To dobra okazja do nauki empatii i szacunku dla innych.

Kiedy żart przestaje być śmieszny?

Nie wszystkie rymowanki są jednak tak niewinne. W szkolnym obiegu funkcjonują również wersje zawierające:

• Odniesienia do części ciała (np. „Powiedz słońce” – „Słońce” – „Twoje [***] są gorące”)
• Wyśmiewanie rodziny (np. „Powiedz las” – „Las” – „Twój tata w [***] wlazł”)
• Wulgaryzmy (np. rymowanki zawierające przekleństwa)
• Nieodpowiednie treści seksualne (np. warianty „klucz pod wanną”)

Granica między zabawną rymowanką a krzywdzącym żartem bywa czasem cienka jak kartka papieru. „W dziecięcym świecie humor często miesza się z przekraczaniem granic” – wyjaśnia pedagog szkolny, mgr Joanna Wiśniewska. „To naturalny element rozwoju, podczas którego dzieci testują, co jest akceptowalne, a co nie. Naszą rolą jest delikatne, ale stanowcze wyznaczanie tych granic.”

Kluczem jest tutaj sposób, w jaki reagujemy na nieodpowiednie treści. Gdy słyszymy rymowankę zawierającą wulgaryzmy czy wyśmiewającą innych, pierwszym odruchem może być ostre „nie!” lub zignorowanie problemu. Tymczasem to świetna okazja do rozmowy o tym, dlaczego niektóre żarty mogą ranić. Warto pokazać dziecku, że rozumiemy chęć zabawy i imponowania rówieśnikom, ale jednocześnie pomóc mu zrozumieć, jak jego słowa mogą wpływać na innych.

A co, gdy twoje dziecko wraca z przedszkola czy szkoły z całym repertuarem nowych, niekoniecznie odpowiednich rymowanek? Przede wszystkim – zachowaj spokój. To nie jest oznaka złego wychowania ani powód do paniki, ale normalny etap rozwoju społecznego. Zamiast dramatycznych reakcji czy kategorycznych zakazów, spróbuj zamienić tę sytuację w okazję do nauki i zabawy.

Kiedy usłyszysz nieodpowiednią rymowankę, nie udawaj, że jej nie słyszałeś. Twoje milczenie może zostać odczytane jako akceptacja. Zamiast tego rozpocznij rozmowę. „Wiesz, rozumiem, że ta rymowanka wydaje ci się zabawna, ale zastanówmy się, jak czułby się ktoś, kogo ona dotyczy?” To dobry moment, by razem poszukać zabawnych alternatyw, które nikogo nie ranią.

Pamiętaj też, że dzieci często powtarzają rymowanki, nie rozumiejąc ich znaczenia. Dlatego zamiast zawstydzać czy karać, lepiej spokojnie wytłumaczyć, dlaczego niektóre słowa czy żarty są nieodpowiednie. Możesz zaproponować wspólne wymyślanie nowych, pozytywnych wersji – to świetne ćwiczenie kreatywności i okazja do pokazania, że można się świetnie bawić, nikogo przy tym nie obrażając.

Co więcej, warto nauczyć dziecko, jak reagować, gdy słyszy nieodpowiednie żarty od innych. „Nie podoba mi się ten żart” lub „To nie jest śmieszne” – to proste, ale skuteczne sposoby na wyrażenie swojego zdania. Dziecko, które potrafi stanowczo, ale spokojnie odmówić udziału w powtarzaniu obraźliwych treści, zyskuje nie tylko w oczach dorosłych, ale często też rówieśników.

A przede wszystkim – nie odbieraj dzieciom radości z zabawy słowem. Rymowanki to nie tylko żarty, ale też nauka języka, ćwiczenie kreatywności i sposób na budowanie relacji z rówieśnikami. Chodzi o to, by nauczyć dzieci, jak czerpać z tej zabawy to, co najlepsze, jednocześnie szanując uczucia innych.

Jak reagować? Poradnik przetrwania

1. Nie panikuj, gdy dziecko przynosi nowe rymowanki – to normalny etap rozwoju
2. Wyznacz granice – które wersje są akceptowalne, a które nie
3. Wykorzystaj sytuację do rozmowy o humorze i szacunku
4. Baw się razem z dzieckiem – możecie wymyślać własne, pozytywne wersje
5. Pamiętaj, że to minie (choć może nie tak szybko, jak byśmy chcieli)

Jak zamienić rymowanki w wartościową zabawę?

1. Rodzinne warsztaty kreatywne
   • Wymyślajcie własne, pozytywne rymowanki
   • Twórzcie zabawne, ale nieraniczne wersje
   • Ćwiczcie razem grę słów
2. Nauka przez zabawę
   • Wykorzystaj rymowanki do nauki nowych słów
   • Pokaż, jak można bawić się językiem bez obrażania innych
   • Rozwijaj wrażliwość na różne formy humoru
3. Budowanie relacji
   • Wspominaj własne szkolne doświadczenia
   • Śmiejcie się razem z zabawnych sytuacji
   • Twórzcie własne rodzinne żarty

Rymowanki szkolne to fascynujący fenomen społeczny i językowy, który towarzyszy kolejnym pokoleniom dzieci. Zamiast z nimi walczyć, warto potraktować je jako okazję do nauki, zabawy i budowania relacji z dzieckiem. Pamiętajmy tylko o wyznaczaniu zdrowych granic i pokazywaniu, że można się świetnie bawić, nie raniąc przy tym innych.