Zęby mleczne: dlaczego rosną w wieku dziecięcym, a potem wypadają?

Kiedy pojawiają się zęby mleczne?

Uzębienie mleczne pojawia się między 6 a 30 miesiącem życia. Ząbkowanie przebiega etapami i nierzadko związane jest z szeregiem pomniejszych dolegliwości, jak podrażnienie dziąseł, irytacja malucha, niekiedy nawet podwyższoną temperaturą ciała. Wyrzynające się zęby nie są jednak “tworzone” w tym czasie, ale są obecne w dziąsłach już na etapie płodowym. Po zakończonym okresie ząbkowania w jamie ustnej dziecka widocznych jest 20 mleczaków: 8 siekaczy, 4 kły i 8 trzonowców. 

Mleczaki zaczynają wypadać pomiędzy 6 a 7 rokiem życia, zaczynając od siekaczy dolnych i górnych. Później wypadają kolejne siekacze, trzonowce i dolne kły. Na samym końcu dziecko traci mleczne drugie trzonowce i górne kły. Zazwyczaj po wypadnięciu zęba mlecznego widoczna jest już korona zęba stałego. Uzębienie stałe zaczyna się kształtować w 6. roku życia dziecka, a do 12 roku życia jest już zakończone. Jak czytamy w artykule “Z mlecznych na stałe: kiedy zaczną wypadać mleczaki”, okres między 6 a 12 rokiem życia charakteryzuje uzębienie mieszane: mleczno-stałe. 

Po co nam zęby mleczne?

Rodzice często zadają sobie pytanie, po co to całe “zamieszanie” z uzębieniem. Ostatecznie zarówno okres ząbkowania, jak i późniejszego wypadania zębów mlecznych jest intensywnym okresem dla dzieci i ich opiekunów, zarówno pod względem emocjonalnym, jak i fizycznym. 

Tymczasem zęby mleczne odgrywają olbrzymią rolę w kształtowaniu żuchwy i nie warto bagatelizować prawidłowego ich rozwoju. Mleczaki przygotowują szczękę i żuchwę małego człowieka na pojawienie się stałego uzębienia: nakierowują swoich “następców” w odpowiednie miejsca. Dlatego jeśli maluch straci mleczaki zbyt wcześnie, np. na skutek próchnicy lub uszkodzenia mechanicznego, zęby stałe mogą wyrzynać się krzywo lub nawet na siebie nachodzić, co będzie wymagało korekty ortodonty. Mleczaki umożliwiają wgryzanie się w pokarm stały: nie bez znaczenia jest fakt, że pojawiają się po 6. miesiącu życia, czyli w okresie, gdy układ pokarmowy dziecka jest już gotowy zacząć przyjmować inne produkty spożywcze niż samo mleko. 

Z kolei zęby stałe wyrzynające się po mleczakach są trwalsze, dostosowane rozmiarem do dorosłej szczęki i przystosowane do towarzyszenia nam przez całe życie. 

Czym różnią się mleczaki od zębów stałych?

Podstawowe różnice między typem zębów widoczne są gołym okiem. Mleczaki są przede wszystkim o wiele mniejsze od zębów stałych: szczęka malucha nie jest jeszcze w stanie pomieścić “pełnowymiarowego” uzębienia. Po drugie, zdrowe zęby mleczne są biało-niebieskie, a zęby stałe mają bardziej kremowy odcień. Kolejne różnice nie są już tak oczywiste dla osób bez wykształcenia medycznego. Mleczaki mają obręcz ze szkliwa i po 6. roku życia naturalnym dla nich stanem jest to, że bywają rozchwiane. To samo w przypadku zębów stałych świadczy natomiast o ich poważnej chorobie. To niepełne wykształcenie twardych tkanek mleczaków ma swoje zalety, do których zalicza się niewielkie problemy z pozbywaniem się tego uzębienia, gdy przychodzi na to czas, ale ma również istotną wadę. Jest nią podatność na występowanie próchnicy i działanie niepożądanych bakterii. Z tego też względu absolutnie konieczna jest prawidłowa higiena jamy ustnej małego dziecka: regularne szczotkowanie mleczaków pastą z fluorem i odwiedzanie stomatologa. Warto również wprowadzać do diety dziecka produkty sprzyjające rozwojowi pożytecznych szczepów bakterii, wspomagających naturalną barierę ochronną jamy ustnej i całego organizmu.