Egzamin ósmoklasisty zbliża się wielkimi krokami, a w szkołach i w domach trwają intensywne powtórki. Jednym z najważniejszych zagadnień do powtórzenia są motywy literackie oraz odnalezienie i przeanalizowanie ich w poszczególnych lekturach. Dzięki temu zdecydowanie łatwiej przygotować się do wypracowania z języka polskiego. Jakie motywy literackie na egzamin ósmoklasisty warto powtórzyć?
Motywy literackie na egzamin ósmoklasisty
Motyw literacki to powtarzający się element treściowy występujący w utworach literackich. To pewien temat, symbol, idea, typ postaci, sytuacja lub schemat fabularny, który pojawia się w wielu dziełach, często w różnych epokach i gatunkach, np. miłość, wojna, zazdrość itp. Znajomość motywów literackich jest ważna, ponieważ pozwala dostrzec powiązania między różnymi utworami i lepiej zrozumieć ich znaczenie w szerszym kontekście kulturowym. Na egzaminie ósmoklasisty umiejętność rozpoznawania i interpretowania motywów literackich jest bardzo przydatna, szczególnie przy pisaniu rozprawek czy przemówień.
Przydatne motywy literackie na egzamin ósmoklasisty i wybrane przykłady z lektur obowiązkowych (oczywiści nie wyczerpują one liczby możliwych interpretacji):
- motyw miłości – „Latarnik”, „Kamienie na szaniec”, „Quo vadis”, „Pan Tadeusz”, „Zemsta”, „Mały Książę”
- „Kamienie na szaniec” – miłość bohaterów do ojczyzny,
- „Pan Tadeusz” – miłość Tadeusza i Zosi.
- motyw przyjaźni – „Akademia Pana Kleksa”, „Kamienie na szaniec”, „Mały Książę”, „Syzyfowe prace”
- „Kamienie na szaniec” – lojalna przyjaźń i oddanie Rudego i Zośki,
- „Mały Książę” – relacja Małego Księcia z lisem.
- motyw patriotyzmu – „Latarnik”, „Kamienie na szaniec”, „Pan Tadeusz”, „Syzyfowe prace”
- „Pan Tadeusz” – działalność Jacka Soplicy na rzecz ojczyzny;
- motyw pomocy – „Dziady” cz. II, „Akademia Pana Kleksa”, „Kamienie na szaniec”, „Quo vadis”, „Opowieść wigilijna”,
- „Quo vadis” – chrześcijanie pomagają Winicjuszowi, gdy ten jest ranny.
- motyw wojny – „Latarnik”, „Kamienie na szaniec”,
- „Latarnik” – Skawiński brał udział w powstaniu listopadowym i dlatego musiał uciekać z kraju;
- motyw zbrodni/winy i kary – „Balladyna”, „Dziady” cz. II, „Quo vadis”, „Pan Tadeusz”, „Opowieść wigilijna”,
- „Dziady” cz. II – zły Pan zgrzeszył brakiem miłosierdzia, dlatego teraz cierpi w czyśćcu.
- motyw szkoły – „Akademia Pana Kleksa”, „Syzyfowe prace”
- „Syzyfowe prace” – szkoła jako narzędzie rusyfikacji
- motyw przyrody – „Balladyna”, „Pan Tadeusz”
- „Balladyna” – sprawiedliwość Balladynie wymierza piorun, czyli przyroda
- motyw pracy – „Akademia Pana Kleksa”, „Latarnik”, „Kamienie na szaniec”, „Pan Tadeusz”, „Opowieść wigilijna”
- „Akademia Pana Kleksa” – uczniowie akademii muszą wykonywać podstawowe obowiązki domowe
- motyw szczęścia – „Quo vadis”, „Pan Tadeusz”, „Zemsta”, „Opowieść wigilijna”, „Mały Książę”
- „Mały Książę” – bohater wraca szczęśliwy na swoją planetę
- motyw władzy – „Balladyna”, „Quo vadis”, „Mały Książę”
- „Quo vadis” – Neron jako okrutny, zdeprawowany władca
- motyw artysty – „Artysta”, „Quo vadis”
- „Quo vadis” – Neronowi wydaje się, że jest znakomitym artystą
- motyw cierpienia – „Balladyna”, „Latarnik”, „Kamienie na szaniec”, „Quo vadis”, „Mały Książę”
- „Balladyna” – cierpienie wdowy po tym, jak córka wyrzuca ją z pałacu
- motyw tradycji – „Pan Tadeusz”, „Syzyfowe prace”
- „Pan Tadeusz” – w Soplicowie kultywuje się polskie tradycje
- motyw wad/słabości – „Balladyna”, „Zemsta”, „Opowieść wigilijna”
- „Zemsta” – Cześnik jest porywczy, wybuchowy
- motyw domu – „Latarnik”, „Syzyfowe prace”
- „Latarnik” – Skawiński poszukuje domu, aby spokojnie żyć na starość
- motyw przemiany – „Quo vadis”, „Pan Tadeusz”, „Opowieść wigilijna”, „Syzyfowe prace”
- „Quo vadis” – przemiana Winicjusza i Chilona
- motyw odwagi – „Akademia Pana Kleksa”, „Latarnik”, „Kamienie na szaniec”,
- „Kamienie na szaniec” – działania harcerzy w trakcie okupacji
- motyw marzeń – „Akademia Pana Kleksa”, „Latarnik”, „Kamienie na szaniec”, „Mały Książę”
- „Kamienie na szaniec” – marzenia bohaterów o wolności, odbudowie kraju
- motyw podróży – „Akademia Pana Kleksa”, „Latarnik”, „Pan Tadeusz”, „Opowieść wigilijna”, „Mały Książę”
- „Akademia Pana Kleksa” – uczniowie Akademii podróżują do różnych bajek
- motyw pieniędzy – „Quo vadis”, „Opowieść wigilijna”
- „Opowieść wigilijna” – Scrooge przed przemianą myśli wyłącznie o pieniądzach
- motyw samotności – „Latarnik”, „Opowieść wigilijna”, „Mały Książę”, „Syzyfowe prace”
- „Syzyfowe prace” – Marcin po śmierci matki czuje się samotny, a także wtedy, gdy zostaje wysłany do pierwszej szkoły w Owczarach.
Zobacz: Lektury obowiązkowe egzamin ósmoklasisty 2025. Lista będzie dłuższa, uczniów czeka więcej pracy
Co jeszcze warto powtórzyć przed egzaminem ósmoklasisty?
Poza znajomością lektur przed egzaminem ósmoklasisty warto powtórzyć sobie także poniższe zagadnienia:
- zasady tworzenia zaproszenia/ogłoszenia;
- mowa zależna/niezależna;
- odmienne i nieodmienne części mowy oraz ich charakterystyka;
- części zdania i ich funkcje;
- definicje: synonim, antonim, neologizm, archaizm, zapożyczenie, symbol, alegoria, eufemizm;
- środki stylistyczne, m.in. epitet, wykrzyknienie, porównanie, metafora, uosobienie, ożywienie, hiperbola, wyliczenie, anafora, apostrofa, onomatopeja, zdrobnienie, zgrubienie itp.
- podstawowe zasady ortograficzne, np. zasady pisownie „nie-„.
Sprawdź też:
