Przymiotnik i jego odmiana

„Przymiotnik – odmiana” – w czasach edukacji zdalnej to jedna z częściej wpisywanych fraz do internetowych wyszukiwarek. I chociaż zagadnienie wydaje się banalnie proste i użytkowane w sposób intuicyjny, to zazwyczaj właśnie taka tematyka z zakresu nauki języka polskiego w szkole podstawowej jest dla rodziców jedną z trudniejszych do rozłożenia na czynniki pierwsze i wytłumaczenia swoim pociechom. Podpowiadamy, jak odmieniać przymiotniki!

Przez co odmienia się przymiotnik?

Przymiotnik jest częścią mowy, która określa cechy rzeczy, zjawisk, stanów, pojęć i istot żywych. Może mieć charakter abstrakcyjny lub zupełnie urealniony. Do niedawna przymiotniki definiowało się jako części mowy odpowiadające w mianowniku liczby pojedynczej na jedno z pytań: „jaki?”, „jaka?”, „jakie?”, „czyj?”, „czyja?”, „czyje?”, który?, „która?”, „które?”. Obecnie definicja ta traktowana jest jako pewnego rodzaju dydaktyczne uproszczenie. Bowiem podstawą dla zaliczenia jakiegoś wyrazu do rodziny przymiotników jest funkcja, jaką pełni w języku. Powinien on dostarczać szczegółowej informacji odnośnie rzeczownika lub określać pewną cechę jakościową lub relacyjną.

Przymiotniki można odmieniać przez przypadki, liczby rodzaje. Mogą występować one w liczbie pojedynczej rodzajach: żeńskim, męskim i nijakim lub liczbie mnogiej w rodzaju męskoosobowym oraz niemęskoosobowym. Przymiotnik może pełnić w zdaniu funkcję przydawki („Piękna pani przeszła ulicą.”) lub orzecznika (Ta pani jest piękna.”).

Odmiana przymiotnika przez rodzaje, przypadki i liczby – jak się odmienia przymiotnik?

Przymiotnik może odmieniać się przez przypadki, liczby i rodzaje i są one zgodne z przypadkami, liczbami i rodzajami, w których występuje rzeczownik opisywany przez przymiotnik. Odmieniać można wszystkie przymiotniki o rdzennym polskim pochodzeniu lub silnie zakorzenione w języku polskim. Przymiotniki pochodzenia obcojęzycznego, najczęściej anglojęzycznego, nie muszą się odmieniać – przykład: „khaki”.

Odmiana przymiotnika „dobry: przez przypadki i rodzaje liczby pojedynczej będzie wyglądała następująco (odpowiednio: rodzaj męski (on), żeński (ona) i nijaki (ono)):

  • mianownik (kto, co) – dobr-y, dobr-a, dobr-e,
  • dopełniacz (kogo, czego) – dobr-ego, dobr-ej, dobr-ego,
  • celownik (komu, czemu) – dobr-emu, dobr-ej, dobr-emu,
  • biernik (kogo, co) – dobr –ego/dobr-y, dobr-ą, dobr-e,
  • narzędnik (z kim, z czym) – dobr-ym, dobr-ą, dobr-ym,
  • miejscownik (o kim, o czym) – dobr-ym, dobr-ej, dobr-ym.

Odmiana przymiotnika „dobry: przez przypadki i rodzaje liczby mnogiej będzie wyglądała następująco (odpowiednio: rodzaj męskoosobowy (ci), rodzaj niemęskoosobowy (te)):

  • mianownik (kto, co) – dobrz-y, dobr-e,
  • dopełniacz (kogo, czego) – dobr-ych, dobr-ych,
  • celownik (komu, czemu) – dobr-ym, dobr-ym,
  • biernik (kogo, co) – dobr –ych, dobr-e,
  • narzędnik (z kim, z czym) – dobr-ymi, dobr-ymi,
  • miejscownik (o kim, o czym) – dobr-ych, dobr-ych.

Odmiana przymiotnika po rodzajniku nieokreślonym oraz odmiana przymiotnika po rodzajniku określonym to zagadnienia ściśle związane z nauka języków obcych. Rodzajnik rozumiany jako wyraz występujący przed lub po rzeczowniku i wskazujący na jego przynależność, jak i rodzaj gramatyczny nie występuje w języku polskim. Odmiana przymiotnika bez rodzajnika dotyczy więc każdej odmiany stosowanej w naszej mowie ojczystej.

Nie z przymiotnikami i stopniowanie

Co do zasady cząstkę mowy „nie” pisze się z przymiotnikami w sposób łączny. W ten sposób otrzymujemy przykładowo: „nieładny”, „niedrogi”, „nieciekawy”, „nieduży” i tak dalej. Od tej zasady występują jednak wyjątki. Są nimi przede wszystkim:

  • zdania z wyraźnymi przeciwstawieniami, przykładowo: „nie duży, ale wręcz olbrzymi”, „nie ładna, ale przepiękna”, „nie brzydki, lecz odrażający”;
  • formy stopnia wyższego, przykładowo: „nieduży, ale nie większy”, „nienudny, ale nudniejszy”;
  • formy stopnia najwyższego, przykładowo: :nieduży, ale nie największy”, „nienudny, ale nie najnudniejszy”;
  • sytuacje, kiedy drugi człon w logicznych przeciwstawieniach pisany jest wielką literą, na przykład: „nie-Szekspirowski”.

Przymiotnik nie odmienia się przez osoby!

Przymiotniki określają cechy rzeczy, zjawisk, istot żywych, pojęć i stanów. Najogólniej rzecz ujmując to słowa, które odpowiadają na pytania: „jaki?”, „jaka?”, „jakie?”, „czyj?”, „czyja?”, „czyje?”, który?, „która?”, „które?”.

Przymiotniki odmieniają się przez przypadki, liczby i rodzaje. Przymiotniki, mogą występować w rodzajach: męskim, żeńskim, nijakim, męskoosobowym i niemęskoosobowym, ale w języku polskim nie odmieniają się przez osoby. Odmiana przez osoby jest charakterystyczna wyłącznie dla czasowników.

Rodzice pytają o odmianę przymiotnika:

Czy przymiotnik odmienia się przez osoby?

Przymiotniki są częściami mowy, które określają cechy rzeczy, zjawisk, istot żywych, pojęć i stanów. Najogólniej rzecz ujmując to słowa, które odpowiadają na pytania: „jaki?”, „jaka?”, „jakie?”.

Przymiotniki odmieniają się przez przypadki, liczby i rodzaje. Przymiotniki, chociaż mogą występować w rodzajach: męskim, żeńskim, nijakim, męskoosobowym i niemęskoosobowym, w języku polskim nie odmieniają się przez osoby.

„Nie mniejszy” i „nie lepszy” – jaka to część mowy?

Przymiotniki mogą występować łącznie z cząstką „nie”. W przypadku wyraźnych przeciwstawień, „nie” z przymiotnikiem będzie pisane rozdzielnie. Przykładowo:

  • Mój samochód w porównaniu do Twojego jest nie mniejszy, ale wręcz mikroskopijny.
  • Ten aparat fotograficzny jest nie lepszy od innych ze swojej kategorii na rynku, ale wręcz najlepszy ze wszystkich w tym sklepie!

„Nie” z przymiotnikami w stopniu wyższym i najwyższym pisane są rozdzielnie: „nie mniejszy”, „nie lepszy”.

Jak nauczyć się odmiany przymiotnika?

Aby nauczyć się odmiany przymiotnika, należałoby poznać przypadki, liczby i rodzaje. Kiedy zrozumiemy te kwestie, to będziemy w stanie odmienić niemalże każdy z przymiotników. Oczywiście od każdej reguły istnieją wyjątki, dlatego w przypadku odmiany przymiotników też takie występują. Tutaj trzeba polegać na własnej pamięci.

Dodaj komentarz

Torty weselne

Tort Weselny

Tort weselny to tradycyjny deser podawany na przyjęciu weselnym. Według tradycji brak tortu na weselu oznacza brak słodkiego życia po ślubie, także lepiej nie ryzykować. Obecnie na rynku ślubno-weselnym możemy...

Czytaj dalej →
Rodzice.pl - ciąża, poród, dziecko - poradnik dla Rodziców
Logo