Przymiotnik i jego odmiana

Przez co odmienia się przymiotnik?

Przymiotnik jest częścią mowy, która określa cechy rzeczy, zjawisk, stanów, pojęć i istot żywych. Może mieć charakter abstrakcyjny lub zupełnie urealniony. Do niedawna przymiotniki definiowało się jako części mowy odpowiadające w mianowniku liczby pojedynczej na jedno z pytań: „jaki?”, „jaka?”, „jakie?”, „czyj?”, „czyja?”, „czyje?”, który?, „która?”, „które?”. Obecnie definicja ta traktowana jest jako pewnego rodzaju dydaktyczne uproszczenie. Bowiem podstawą dla zaliczenia jakiegoś wyrazu do rodziny przymiotników jest funkcja, jaką pełni w języku. Powinien on dostarczać szczegółowej informacji odnośnie rzeczownika lub określać pewną cechę jakościową lub relacyjną.

Przymiotniki można odmieniać przez przypadki, liczby rodzaje. Mogą występować one w liczbie pojedynczej rodzajach: żeńskim, męskim i nijakim lub liczbie mnogiej w rodzaju męskoosobowym oraz niemęskoosobowym. Przymiotnik może pełnić w zdaniu funkcję przydawki („Piękna pani przeszła ulicą.”) lub orzecznika (Ta pani jest piękna.”).

Odmiana przymiotnika przez rodzaje, przypadki i liczby – jak się odmienia przymiotnik?

Przymiotnik może odmieniać się przez przypadki, liczby i rodzaje i są one zgodne z przypadkami, liczbami i rodzajami, w których występuje rzeczownik opisywany przez przymiotnik. Odmieniać można wszystkie przymiotniki o rdzennym polskim pochodzeniu lub silnie zakorzenione w języku polskim. Przymiotniki pochodzenia obcojęzycznego, najczęściej anglojęzycznego, nie muszą się odmieniać – przykład: „khaki”.

Odmiana przymiotnika „dobry: przez przypadki i rodzaje liczby pojedynczej będzie wyglądała następująco (odpowiednio: rodzaj męski (on), żeński (ona) i nijaki (ono)):

• mianownik (kto, co) – dobr-y, dobr-a, dobr-e,
• dopełniacz (kogo, czego) – dobr-ego, dobr-ej, dobr-ego,
• celownik (komu, czemu) – dobr-emu, dobr-ej, dobr-emu,
• biernik (kogo, co) – dobr –ego/dobr-y, dobr-ą, dobr-e,
• narzędnik (z kim, z czym) – dobr-ym, dobr-ą, dobr-ym,
• miejscownik (o kim, o czym) – dobr-ym, dobr-ej, dobr-ym.

Odmiana przymiotnika „dobry: przez przypadki i rodzaje liczby mnogiej będzie wyglądała następująco (odpowiednio: rodzaj męskoosobowy (ci), rodzaj niemęskoosobowy (te)):

• mianownik (kto, co) – dobrz-y, dobr-e,
• dopełniacz (kogo, czego) – dobr-ych, dobr-ych,
• celownik (komu, czemu) – dobr-ym, dobr-ym,
• biernik (kogo, co) – dobr –ych, dobr-e,
• narzędnik (z kim, z czym) – dobr-ymi, dobr-ymi,
• miejscownik (o kim, o czym) – dobr-ych, dobr-ych.

Odmiana przymiotnika po rodzajniku nieokreślonym oraz odmiana przymiotnika po rodzajniku określonym to zagadnienia ściśle związane z nauka języków obcych. Rodzajnik rozumiany jako wyraz występujący przed lub po rzeczowniku i wskazujący na jego przynależność, jak i rodzaj gramatyczny nie występuje w języku polskim. Odmiana przymiotnika bez rodzajnika dotyczy więc każdej odmiany stosowanej w naszej mowie ojczystej.

Nie z przymiotnikami i stopniowanie

Co do zasady cząstkę mowy „nie” pisze się z przymiotnikami w sposób łączny. W ten sposób otrzymujemy przykładowo: „nieładny”, „niedrogi”, „nieciekawy”, „nieduży” i tak dalej. Od tej zasady występują jednak wyjątki. Są nimi przede wszystkim:

• zdania z wyraźnymi przeciwstawieniami, przykładowo: „nie duży, ale wręcz olbrzymi”, „nie ładna, ale przepiękna”, „nie brzydki, lecz odrażający”;
• formy stopnia wyższego, przykładowo: „nieduży, ale nie większy”, „nienudny, ale nudniejszy”;
• formy stopnia najwyższego, przykładowo: :nieduży, ale nie największy”, „nienudny, ale nie najnudniejszy”;
• sytuacje, kiedy drugi człon w logicznych przeciwstawieniach pisany jest wielką literą, na przykład: „nie-Szekspirowski”.

Przymiotnik nie odmienia się przez osoby!

Przymiotniki określają cechy rzeczy, zjawisk, istot żywych, pojęć i stanów. Najogólniej rzecz ujmując to słowa, które odpowiadają na pytania: „jaki?”, „jaka?”, „jakie?”, „czyj?”, „czyja?”, „czyje?”, który?, „która?”, „które?”.

Przymiotniki odmieniają się przez przypadki, liczby i rodzaje. Przymiotniki, mogą występować w rodzajach: męskim, żeńskim, nijakim, męskoosobowym i niemęskoosobowym, ale w języku polskim nie odmieniają się przez osoby. Odmiana przez osoby jest charakterystyczna wyłącznie dla czasowników.

Rodzice pytają o odmianę przymiotnika:

Czy przymiotnik odmienia się przez osoby?

Przymiotniki są częściami mowy, które określają cechy rzeczy, zjawisk, istot żywych, pojęć i stanów. Najogólniej rzecz ujmując to słowa, które odpowiadają na pytania: „jaki?”, „jaka?”, „jakie?”.

Przymiotniki odmieniają się przez przypadki, liczby i rodzaje. Przymiotniki, chociaż mogą występować w rodzajach: męskim, żeńskim, nijakim, męskoosobowym i niemęskoosobowym, w języku polskim nie odmieniają się przez osoby.

„Nie mniejszy” i „nie lepszy” – jaka to część mowy?

Przymiotniki mogą występować łącznie z cząstką „nie”. W przypadku wyraźnych przeciwstawień, „nie” z przymiotnikiem będzie pisane rozdzielnie. Przykładowo:

• Mój samochód w porównaniu do Twojego jest nie mniejszy, ale wręcz mikroskopijny.
• Ten aparat fotograficzny jest nie lepszy od innych ze swojej kategorii na rynku, ale wręcz najlepszy ze wszystkich w tym sklepie!

„Nie” z przymiotnikami w stopniu wyższym i najwyższym pisane są rozdzielnie: „nie mniejszy”, „nie lepszy”.

Jak nauczyć się odmiany przymiotnika?

Aby nauczyć się odmiany przymiotnika, należałoby poznać przypadki, liczby i rodzaje. Kiedy zrozumiemy te kwestie, to będziemy w stanie odmienić niemalże każdy z przymiotników. Oczywiście od każdej reguły istnieją wyjątki, dlatego w przypadku odmiany przymiotników też takie występują. Tutaj trzeba polegać na własnej pamięci.