Opieka na dziecko chore. Ile dni zwolnienia przysługuje rodzicom? Obowiązują konkretne limity

Choroba dziecka to z reguły bardzo stresująca i również dosyć kłopotliwa sytuacja dla rodziców. Jeśli obydwoje pracują pojawia się bowiem problem z opieką, zwłaszcza jeśli pociechy są małe lub jeśli nie ma możliwości zwrócenia się o pomoc do kogoś z najbliższej rodziny, np. do dziadków. Przepisy przewidują jednak, że w takim przypadku jedno z rodziców może skorzystać ze specjalnego zwolnienia lekarskiego. Jak to wygląda w praktyce? Opieka na dziecko chore – ile dni zwolnienia przysługuje rodzicom?

Opieka na dziecko chore. Komu przysługuje zasiłek opiekuńczy?

Zgodnie z przepisami rodzice mają prawo skorzystać z pewnych specjalnych rozwiązań tak, aby łatwiej im było połączyć pracę zawodową z obowiązkami domowymi. Jedną z sytuacji, która wymaga od rodziców szczególnej elastyczności i stanowi pewnego rodzaju wyzwanie logistyczne, jest choroba dziecka. Nie zawsze w takim przypadku rodzice mogą poprosić o pomoc dziadków czy starsze rodzeństwo, a jeśli obydwoje pracują, pojawia się prawdziwy kłopot.

W takiej sytuacji jedno z rodziców może otrzymać zwolnienie lekarskie/L4 na dziecko pod warunkiem, że podlega ubezpieczeniu chorobowemu w ZUS (tj. odprowadza składkę chorobową). Warto pamiętać, że składka ta ma charakter dobrowolny w przypadku zatrudniony na umowy cywilnoprawne oraz osób prowadzących własną działalność. Co to oznacza w praktyce? Ze zwolnienia mogą skorzystać osoby:

• zatrudnione w oparciu o umowę o pracę,
• zatrudnione w oparciu o umowę zlecenie (pod warunkiem, że zadeklarowały chęć odprowadzania składki chorobowej),
• prowadzące działalność gospodarczą (pod warunkiem, że zadeklarowały chęć odprowadzania składki chorobowej),
• członkowie spółdzielni rolniczych.

Na czas sprawowania opieki nad chorym dzieckiem rodzic może otrzymać zwolnienie lekarskie. Specjalny zasiłek opiekuńczy na ten czas przyznawany jest nie tylko na podstawie zaświadczenia od lekarza, ale także wypełnienia druku Z-15A. Co ważne, zwolnienie przysługuje w przypadku, gdy zachoruje dziecko poniżej 14. roku życia i w domu nie ma innej osoby, która mogłaby pomóc w opiece. Oznacza to, że rodzic nie może skorzystać z zasiłku opiekuńczego, jeśli jego współmałżonek np. nie pracuje.

Zobacz: Czy dziecko 14 letnie może zostać samo w domu na noc? Warto mieć na uwadze ten przepis

Opieka i zwolnienie na dziecko chore – ile dni?

Rodzicowi, który jest objęty ubezpieczeniem chorobowym w ZUS, po przedstawieniu zwolnienia lekarskiego na opiekę nad dzieckiem, zostanie przyznany zasiłek opiekuńczy. Niestety nie można z niego korzystać w nieograniczonym wymiarze. Zgodnie z aktualnymi przepisami w trakcie roku kalendarzowego przysługuje:

• 60 dni na opiekę nad chorym dzieckiem poniżej 14. roku życia (niezależnie od liczby dzieci),
• 30 dni na opiekę nad chorym dzieckiem z niepełnosprawnością, które ukończyło już 14. rok życia, ale nie mają jeszcze 18 lat,
• 14 dni na opiekę nad chorym dzieckiem powyżej 14. roku życia. Co ciekawe, z tych 14 dni można skorzystać również w przypadku konieczności sprawowania opieki nad najbliższym członkiem rodziny, gdy zachoruje (dotyczy to małżonka, matki, ojca, rodzeństwa, ale teściów czy ojczyma i macochą).

Świadczenie przysługuje za każdy dzień trwania zwolnienia, w tym również weekendy – należy je więc uwzględnić w powyższych limitach.

Sprawdź: Od jakiego wieku dziecko może zostać samo w domu? Przepisy zaskakują rodziców

Ile jest płatne L4 na dziecko chore?

Osoby korzystające ze zwolnienia i zasiłku opiekuńczego powinny pamiętać, że niestety okres ten nie jest płatny w 100%. Świadczenie wypłacane jest w wysokości 80% podstawy wymiaru zasiłku. Aby dokładnie obliczyć sumę, bierze się pod uwagę średnie wynagrodzenie z ostatnich 12 miesięcy.

Podstawa wymiaru zasiłku to:

• dla pracowników – przeciętne miesięczne wynagrodzenie (brutto) z ostatnich 12 miesięcy przed miesiącem, w którym opiekujesz się chorym dzieckiem. Od tej kwoty trzeba jeszcze odjąć składki na ubezpieczenia społeczne w tej części, którą opłacasz.
• dla osób, które nie są pracownikami (niezatrudnieni na UoP) – przeciętny miesięczny przychód z ostatnich 12 miesięcy przed miesiącem, w którym opiekujesz się chorym dzieckiem – kwota powinna jeszcze zostać pomniejszona o 13,71%.

Aby zasiłek został przyznany, konieczne jest złożenie wniosku (formularz Z-15A) oraz dostarczenie do swojego pracodawcy (płatnika składek) zwolnienia, które zostało wystawione przez lekarza. Ten drugi punkt nie będzie wymagany, jeśli płatnik składek ma profil na PUE ZUS. W takim przypadku zwolnienie elektroniczne e-ZLA trafi automatycznie do ZUS i płatnika składek. Formalności należy dopełnić jak najszybciej po uzyskaniu zaświadczenia lekarskiego – maksymalny czas na dostarczenie zwolnienia wynosi 7 dni.

Opieka na dziecko zdrowe – do ilu lat?

Zasiłek opiekuńczy może zostać wypłacony również podczas opieki nad zdrowym dzieckiem. Dotyczy to wyłącznie dzieci poniżej 8. roku życia (lub poniżej 18. roku życia w przypadku dzieci z niepełnosprawnościami). Jak wynika z zapisów ustawy, prawo do świadczenia rodzice/opiekunowie zyskują również w sytuacji gdy:

• niespodziewanie zamknięto żłobek, klub dziecięcy, przedszkole albo szkołę dziecka (na przykład z powodu awarii) – zamknięcie placówki jest nieprzewidziane, gdy dowiesz się o nim w terminie krótszym niż 7 dni przed jej zamknięciem,
• zachorowała niania, która podpisała umowę uaktywniającą, albo zachorował dzienny opiekun dziecka,
• inspektor sanitarny podejrzewa, że dziecko jest nosicielem choroby zakaźnej, i wydał decyzję o izolacji dziecka,
• twój małżonek lub rodzic dziecka, który do tej pory zajmował się dzieckiem, jest chory lub przebywa w szpitalu,
• matka z powodu porodu nie może opiekować się dzieckiem.

Warto dodać, że z zasiłku mogą skorzystać również rodzice nieletnich dzieci z niepełnosprawnościami, w sytuacji gdy dotychczasowy opiekun (np. jedno z rodziców) jest chore lub przebywa w szpitalu.

Zobacz też:

• Dziecko pod opieką nieletniego. W jakim wieku starsze rodzeństwo może opiekować się młodszym?
• Kiedy ZUS wypłaca L4 w ciąży? Terminy i warunki przelewów dla przyszłych mam