Kalendarz dni płodnych służy do orientacyjnego wyliczenia dni płodnych i niepłodnych. Co za tym idzie, nie powinien być stosowany jako jedyna metoda zapobiegania ciąży, natomiast może się okazać przydatnym narzędziem podczas starań o dziecko.
Co to jest kalendarz dni płodnych?
Kalendarz dni płodnych to inaczej kalendarz owulacji. Dzięki niemu w prosty sposób można obliczyć dni płodne, w których kobieta ma największą szansę na zajście w ciążę. Metoda cieszy się dużą popularnością wśród par, które naturalnie starają się o dziecko. Aby określić własny kalendarz dni płodnych należy wyznaczyć dzień owulacji (czyli uwolnienia dojrzałej komórki jajowej z pęcherzyka Graafa). Owulacja przypada zazwyczaj 14 dni przed kolejną miesiączką. Płodny okres to dzień owulacji i poprzedzające go 5 dni oraz doba po owulacji.
Kalendarz dni płodnych a cykle miesiączkowe
Standardowy cykl miesiączkowy trwa 28 dni. Należy jednak mieć na uwadze, że cykle w przedziale 21-35 dni są cyklami fizjologicznymi i nie wymagają leczenia. Kalkulator owulacji może być pomocny u kobiet miesiączkujących regularnie, nie częściej jednak niż co 25 dni. Zbyt krótkie lub zbyt długie, nieregularne cykle wykluczają stosowanie tej metody.
Pierwszym dniem cyklu miesiączkowego jest pierwszy dzień krwawienia.
Cykl miesiączkowy składa się z 3 faz.
- Pierwszą fazą cyklu miesiączkowego jest okres niepłodności względnej. Obejmuje on czas krwawienia miesiączkowego oraz dojrzewania komórki jajowej. Teoretycznie zapłodnienie jest wtedy mało prawdopodobne. Jednak w przypadku bardzo krótkich cykli obecne w drogach rodnych kobiety plemniki mogą zapłodnić uwolnioną komórkę jajową ( uwolnioną np. w 9 dniu przy 23-dniowych cyklach). Warto pamiętać, że plemniki są w stanie przeżyć w drogach rodnych kobiety nawet do 5 dni. Co za tym idzie do zapłodnienia może dojść na skutek stosunku płciowego odbytego na kilka dni przed jajeczkowaniem.
- Drugą fazą jest faza płodna. Rozpoczyna się ona na 5 dni przed owulacja i trwa aż do 24 godzin po owulacji (kiedy to dochodzi do obumarcia niezapłodnionej komórki jajowej). Typowy dla tego okresu jest rozciągliwy śluz przypominający białko jaja kurzego. Ma on za zadanie ułatwić plemnikom drogę do uwolnionej komórki jajowej. Uważa się, że największe szanse na zapłodnienie występują w przypadku współżycia seksualnego na dzień-dwa przed owulacją lub w dniu owulacji.
- Trzecią fazą jest okres niepłodności bezwzględnej. W tym czasie nie ma możliwości zapłodnienia komórki jajowej, która uległa już degeneracji. Pary nieplanujące ciąży i niestosujące innych metod antykoncepcji mogą w tym czasie współżyć bez obaw o ciążę.
Jak obliczyć dni płodne w kalendarzu?
Używając kalendarza dni płodnych InviMed należy pamiętać, że niekiedy jajeczkowanie ulega przesunięciu w czasie na skutek stresu czy choroby. Pomocne w wyznaczeniu daty owulacji, oprócz długości cyklu miesiączkowego, może być również zaobserwowanie bólu w podbrzuszu, który niekiedy towarzyszy uwalnianiu komórki jajowej, odnotowanie zmiany temperatury ciała ( nieznaczny spadek w dniu poprzedzającym owulację i wzrost o ok 0,5°C w dniu uwolnienia dojrzałej komórki jajowej) oraz zmiany konsystencji śluzu szyjkowego (który staje się rozciągliwy i przezroczysty w dni płodne) czy wykonanie domowego testu owulacyjnego wykrywającego wzrost stężenia hormonu LH w moczu przed owulacją.
W przypadku zaburzeń miesiączkowania stosowanie kalendarza owulacji nie ma zastosowania. Należy wówczas zgłosić się do ginekologa w celu ustalenia przyczyny występujących nieprawidłowości oraz ewentualnego monitoringu cyklu miesiączkowego przy użyciu seryjnych oznaczeń stężeń hormonów oraz przezpochwowych badań ultrasonograficznych.
lek. med. Magdalena Czekańska-Rawska
Specjalista ginekolog-położnik, Specjalista endokrynologii ginekologicznej i rozrodczości w InviMed Warszawa