Dlaczego zapalamy znicze na cmentarzu? Symbolika światła jest bardzo znacząca. Sprawdź, skąd wziął się ten zwyczaj

Znicz na cmentarzu – skąd pochodzi ta tradycja?

Zwyczaj palenia zniczy na cmentarzach ma wielowiekowe korzenia i wywodzi się najprawdopodobniej z kultury celtyckiej, a dokładnie od celtyckiego święta Samhaim. Ludy te wierzyły, że w tę niezwykłą noc granice między zaświatami a ziemią zacierają się, a do naszej rzeczywistości przenikają dusze zmarłych. Aby chronić się przed złymi duchami lub różnymi nieczystymi mocami, rozpalano ogniska.

Rozpalanie ognia i palenie świec w okolicach Święta Zmarłych nie było obce również kulturze polskiej i to od bardzo dawna, ponieważ zwyczaj sięgał jeszcze czasów pogańskich. W nocy z 31 października na 1 listopada obchodzono tzw. Dziady (w niektórych miejscach nazywane także Zaduszkami). Wierzono, że w trakcie tej nocy dusze zmarłych przenikają do naszego świata, a żywi mają obowiązek odpowiednio je ugościć. W tym celu przygotowywano specjalne uczty, jadło, napoje np. miodem, kaszą, jajkami, kutią i wódką), a następnie odprawiano rozmaite rytuały czy modły. Dzięki temu ludność miała zjednać sobie przychylność duchów, a jednocześnie pomóc zbłąkanym duszom osiągnąć spokój w zaświatach. W noc dziadów/zaduszek zapalano ogniska/świece przede wszystkim na cmentarzach czy na rozstajach dróg, aby wskazać duszom drogę.

Ogień zapalano również na grobach samobójców, którzy zgodnie z zasadami chowani byli poza uświęconą cmentarną ziemią (najczęściej tuż przy murze lub nawet poza jego granicami). Wierzono, że ogień oczyszcza, a więc może ochronić przed ewentualnymi siłami nieczystymi, które mogłyby zapanować w tym miejscu.

Zobacz: Plama z wosku na pomniku granitowym – Czym zmyć wosk z pomnika?

Dlaczego zapalamy znicze na cmentarzu?

Z biegiem czasu obrzędy wywodzące się jeszcze z pogaństwa były stopniowo wypierane przez kulturę chrześcijańską. Z początku obrzędy te funkcjonowały jednocześnie, później zaczęły się przenikać, co widać chociażby na przykładzie dziadów – z czasem ludność zaczęła wierzyć, że przychodzące nocą z 31 października na 1 listopada duchy to dusze czyścowe poszukujące pomocy, aby dostać się do nieba. Z czasem pogańskie korzenie w ogóle zatarły się w ludzkiej pamięci, chociaż sam zwyczaj palenia świec czy ognisk pozostał – nabrał jednak zupełnie innego znaczenia.

Aktualnie znicze na grobie symbolizują już wyłącznie wierzenia chrześcijańskie. Ogień ma bowiem przypominać, że zmarła osoba żyła w świetle wiary. Ciepły blask ma również symbolizować nadzieję – nadzieję na nowe życie, tym razem wieczne, czyli po prostu zbawienie – najważniejszy cel wszystkich wierzących. Nie bez powodu w modlitwie za dusze zmarłych znajduje się fragment: “A światłość wiekuista niechaj mu świeci”. Znicz będzie również niósł inne, nieco bardziej prozaiczne przesłania – jest bowiem symbolem tego, że bliscy wciąż pamiętają o zmarłym.

Zobacz: Czy 2 listopada jest wolne od pracy i szkoły? To jedno z ważniejszych świąt kościelnych

Czy na pogrzebie pali się znicze?

Zgodnie z tradycją zniczy nie powinno się palić na pogrzebie. Dawniej wierzono jednak, że dusza zmarłego opuszcza świat żywych dopiero po upływie 40 dni od śmierci. Ponieważ zapalona świeca miała symbolizować wieczność, zapalenie jej na krótko po pogrzebie mogło uniemożliwić zmarłemu przejście w zaświaty i odnalezienie spokoju. Aby więc dusza bliskiej osoby nie musiała się błąkać przez wieczność, zniczy nie palono.

Inna tradycja mówi z kolei, że zapalanie znicza na pogrzebie to bardzo zła wróżba. Może sprowadzić nieszczęście na całą rodzinę, a nawet śmierć jednego z jej członków w niedługim czasie.

Bardziej prozaiczny powód, dla którego lepiej nie palić zniczy na pogrzebie dotyczy bezpieczeństwa pożarowego. Na grobie zazwyczaj znajduje się wiele kwiatów i wiązanek (sztucznych bądź prawdziwych), do tego ozdobione są specjalnymi szarfami, a zatem pozostawienie w pobliżu ognia mogłoby doprowadzić do podpalenia.

Sprawdź: Cmentarz komunalny a cmentarz parafialny. Czym się różnią? Podział jest dosyć istotny

Czytelnicy pytają, dlaczego zapalamy znicze na cmentarzu

Zobacz też:

• Wiązanki na Wszystkich Świętych. Jakie kwiaty wybrać? Sprawdź, jak wykonać piękny stroik własnoręcznie
• Zabobony i przesądy pogrzebowe w Polsce
• Wiersze i cytaty o śmierci kogoś bliskiego