Metoda Vojty – Rehabilitacja ruchowa
Metoda Vojty polega na rehabilitacji ruchowej niemowląt podczas pierwszego roku życia. Rehabilitacja ta wykorzystuje możliwości rozwojowe dziecka w początkowym okresie jego życia. Celem metody jest możliwie jak największe zapobieganie kalectwu dzieci, które rodzą się z wadami centralnego układu nerwowego.
Co to jest metoda Vojty?
Nazwa metody pochodzi od nazwiska czeskiego profesora Vaclava Vojta, który był neurologiem dziecięcym. Koncepcja jego rehabilitacji neurofizjologicznej powstała w wyniku obserwacji rozwoju ruchowego noworodków oraz niemowląt.
Nieprawidłowości CUN (centralnego układu nerwowego) mogą być wynikiem przepuklin układu nerwowego, mózgowego porażenia dziecięcego, okołoporodowego uszkodzenia splotu barkowego czy wad ułożenia ciała. Jest jednak wiele więcej zaburzeń układu ruchowego, przy których pomocna jest metoda Vojty.
Dla kogo metoda Vojty?
Metoda Vojty ma wskazania do stosowania przy wszelkiego rodzaju usprawnieniach ruchowych, a przede wszystkim:
- leczeniu niedowładów
- zagrożeniu mózgowym porażeniem dziecięcym
- asymetrii postawy i rozwoju funkcji podczas pierwszego roku życia
- ortopedycznych wadach postawy
- zaburzeniach ośrodkowej koordynacji nerwowej (zokn)
- przepuklinie oponowo rdzeniowej
- rozszczepie kręgosłupa
- schorzeniach ortopedycznych
- zespole Downa
- skoliozie
- wodogłowiu
Na czym polega rehabilitacja metodą Vojty?
Rehabilitacja metodą Vojty bazuje na twierdzeniu, że rozwój dziecka postępuje według zakodowanego w mózgu programu. Jeżeli układ nerwowy ulega uszkodzeniu, to malec nie ma dostępu do prawidłowych wzorców ruchu, a w ich miejscu pojawiają się wzorce niewłaściwe.
W czasie obserwacji oraz rehabilitacji dzieci z porażeniem mózgowym Vojta odkrył, że ich wszystkie części ciała są połączone w jeden wspólny schemat. Potwierdził także, że na ciele malucha znajdują się miejsca, które przy odpowiedniej stymulacji wywołają określone reakcje ruchowe. Najważniejszym wnioskiem z tych obserwacji było to, że za niepełnosprawność ruchową nie są odpowiedzialne uszkodzone mięśnie, a ośrodek sterujący, czyli mózg.
Najważniejszy jest ucisk
Idąc dalej w swoich obserwacjach, Vaclav Vojta połączył ze sobą twierdzenie o zakodowywanym w mózgu programie ze stymulacją prawidłowych odruchów za pomocą ucisku. Jeżeli dziecko zakoduje w mózgu odpowiednie wzorce ruchowe podczas stymulacji, to będzie mogło je w przyszłości wykorzystywać do poruszania się w prawidłowy sposób. Odpowiednie wzorce ruchowe według Vojta są zakodowane w mózgu nawet niepełnosprawnego dziecka. Należy je tylko aktywować i utrwalić. Można to zrobić poprzez umiejętne uciskanie stref stymulacji.
Jak przebiega rehabilitacja metodą Vojty?
Przebieg rehabilitacji zawsze ustalany jest indywidualnie. Metodę można stosować zarówno u dzieci z uszkodzeniami centralnego ośrodka nerwowego, ale także u wcześniaków, których stan zdrowia tego wymaga oraz maluchów z ortopedycznymi wadami postawy. W zależności od schorzenia układa się specjalny plan stymulacji.
Diagnozę oraz przebieg rehabilitacji ustala certyfikowany fizjoterapeuta. Podczas diagnozy badanych jest siedem odruchów malca. Stymulacje odbywają się w odpowiedniej kolejności.
Obserwacja siedmiu neurologicznych reakcji ułożeniowych ciała w przestrzeni, pozwala wychwycić już w pierwszych dniach życia dziecka zaburzenia ruchowe wynikające ze złej kontroli postawy.
Na podstawie wyników obserwacji specjalista układa plan „ćwiczeń”. Następnie szkoli rodziców, w jaki sposób należy je przeprowadzać. Stymulacje powinny odbywać się cztery razy dziennie. Czas jednej sesji stymulacyjnej zależy od stanu oraz wieku dziecka. Sesja wcześniaków i niemowląt powinna trwać do kilku minut (około 15 sekund stymulacji na każdą ze stron). Im dziecko starsze, tym sesje stają się dłuższe. U dziecka, które ma osiem miesięcy stymulacja powinna trwać nawet 20 minut.
Oprócz ćwiczeń w domu, należy stale kontrolować postępy pod okiem fizjoterapeuty. Najczęściej specjalista umawia wizyty raz w tygodniu.
Gdzie znajdują się strefy stymulacji?
Według Vaclava Vojta w ciele dziecka jest około 20 stref, których stymulacja wyzwala naturalny odruch.
Lokalizacje najważniejszych znajdują się poniżej.
Strefy stymulacji po stronie twarzowej znajdują się w:
- łokciu,
- łopatce,
- miednicy,
- kolanie.
Strefy stymulacji po stronie ciemieniowej znajdują się w:
- wyrostku barkowym,
- strefie grzbietowej,
- mięśniu pośladkowym średnim,
- nadgarstku,
- pięcie.
Kiedy widać poprawę?
Niestety metoda nie daje 100% pewności poprawy stanu zdrowia dziecka. W przypadku lekkich schorzeń znaczącą poprawę można dostrzec już po 2-3 miesiącach. W ciężkich przypadkach terapia może trwać nawet kilka lat.
Przeciwwskazania
Ćwiczeń według metody Vojta nie należy przeprowadzać podczas:
- ostrych stanów zapalnych,
- wysokiej gorączki powyżej 38,5°C
- po szczepieniach – zwłaszcza przy ostrych objawach poszczepiennych
- choroby nowotworowej
Bobath jako alternatywa dla metody Vojta
Środowisko rehabilitantów oraz fizjoterapeutów jest mocno podzielone pomiędzy tymi dwoma metodami. Zarówno jedni, jak i drudzy wychwalają preferowaną metodę, jednocześnie negując skuteczność tej drugiej.
Metoda Bobatha bazuje na niwelowaniu wzmożonego napięcia mięśni. Ćwiczenia w tej terapii są przyjemniejsze dla dziecka. O ile w metodzie Vojdy dzieci często płaczą (z powodu dyskomfortu), o tyle specjaliści od metody Bobatha zakładają, że terapia powinna być dla dziecka lekka i przyjemna. Płacz według tej teorii zmniejsza skuteczność rehabilitacji. Więcej o metodzie Bobatha napiszemy wkrótce.
Przysłowia o wiośnie. Co mówią nam ludowe mądrości?
Jak wspomóc maluchy w nauce języka obcego? Odkryj najciekawsze zabawki językowe na Dzień Dziecka
Zakończenie roku szkolnego 2024. Wakacje w tym roku wyjątkowo wcześnie. Uczniowie zadowoleni z terminu
Zasiłek rodzinny – waloryzacja 2024. O ile świadczenie może wzrosnąć? Zbliża się ustawowy termin
Prezent dla nauczyciela na koniec roku. Te pomysły to strzał w dziesiątkę!
Najlepsze prezenty na Dzień Dziecka dla pięciolatki. 9 rozwijających i kreatywnych propozycji
- Rodzice.pl
- Niemowlę
- Rozwój niemowląt
- Metoda Vojty – Rehabilitacja ruchowa
Kiedy dziecko zaczyna się śmiać w głos?
Dziecko od pierwszych chwil po porodzie uczy się komunikacji ze światem. Początkowo jest to krzyk i płacz. Wraz z kolejnymi tygodniami przychodzą nowe umiejętności i nowe dźwięki, a wszystkie zmierzają...
Czytaj dalej →5 sposobów na wspomaganie rozwoju dziecka
Jak stymulować mózg malucha, tak aby ułatwić mu rozwój fizyczny i poznawczy? Poznaj pięć łatwych sposobów, które przygotują je do nauki nie tylko języków obcych w przyszłości. Czy wiesz, że...
Czytaj dalej →Harvey Karp i jego metoda 5s: niezawodny sposób na uspokajanie noworodka
Metoda 5s to sposób na uspokojenie noworodka, której pomysłodawcą jest amerykański pediatra, doktor Harvey Karp. Według niego zapewnienie dziecku w początkowym okresie życia warunków takich, jakie panowały w łonie matki,...
Czytaj dalej →Masaż dziecka metodą Shantala
Masaż Shantala to pochodząca z dalekiej Azji sztuka masowania niemowląt, która robi od kilkunastu lat furorę w krajach europejskich i w Stanach Zjednoczonych. Na czym polega jej sukces? Masaże metodą Shantala...
Czytaj dalej →Siódmy miesiąc życia dziecka
Siódmy miesiąc życia dziecka to moment, gdy zaczyna ono zaczyna siadać i raczkować. Poznaje również nowe potrawy, a jego dieta nie składa się już wyłącznie z mleka. Wciąż bacznie obserwuje...
Czytaj dalej →Siatki Centylowe: wzrost, waga i obwód główki dziecka
Siatki Centylowe to główny temat komentarzy, które pojawiły się pod moim ostatnim wpisie o głodzeniu Zuzi. Większość komentarzy odnosiła się do nich negatywnie. Część osób jednak zupełnie nie wiedziała o...
Czytaj dalej →Czy moje dziecko rozwija się prawidłowo? Czym są kamienie milowe w rozwoju dziecka?
Większość świeżo upieczonych rodziców, wraz z pojawieniem się potomka na świecie nabywa pewną przypadłość, z którą bardzo trudno sobie poradzić i się jej pozbyć. Permanentne zamartwianie się — bo o...
Czytaj dalej →Piąty miesiąc życia dziecka
Piąty miesiąc życia dziecka to czas, gdy dziecko jest ono już zdecydowanie bardziej sprawne fizycznie oraz intelektualnie niż w poprzednich miesiącach. Czasami możesz być zaskoczona, jak szybko Twój maluszek uczy...
Czytaj dalej →Pieluchom mówimy „Pa, pa!”! Jak ułatwić maluchowi naukę korzystania z nocniczka?
Już od najmłodszych lat maluch stale się uczy i poznaje świat, a my chcemy jak najlepiej wspierać go na kolejnych etapach rozwoju. Jednym z przełomowych momentów dla dziecka jest rezygnacja...
Czytaj dalej →Dziecko uczy się już w brzuchu matki. Te 9 miesięcy decyduje o jego upodobaniach, a nawet skłonności do depresji!
Proces uczenia nie zaczyna się tuż po narodzinach, a znacznie wcześniej. Już w brzuchu matki dziecko nabywa wiedzy, która pozwala mu łatwiej odnaleźć się w rzeczywistości otaczającej go po porodzie....
Czytaj dalej →Czwarty miesiąc życia dziecka
Czwarty miesiąc życia dziecka to moment, gdy jest ono zdecydowanie bardziej sprawne niż w chwili narodzin i łatwiej komunikuje się z otoczeniem. Maluszek ma większą świadomość tego, co dzieje się...
Czytaj dalej →Kąpiel z dzieckiem. Czy z maluszkiem można się kąpać? “Czy to normalne?”
Na facebookowych grupach rodzicielskich coraz częściej pojawiają się pytania dotyczące wspólnej kąpieli rodzica i dziecka. Od jakiego wieku nagość rodziców przy dzieciach jest czymś niestosownym? Czy płeć rodzica i dziecka...
Czytaj dalej →Ósmy miesiąc życia dziecka
Ósmy miesiąc życia dziecka to czas, gdy doskonali ono zdobyte wcześniej umiejętności – coraz pewniej chwyta przedmioty i wykonuje precyzyjne ruchy rączkami, potrafi samodzielnie siedzieć, a niektóre dzieci już raczkują....
Czytaj dalej →5 trudnych prawd o odpieluszkowaniu, które powinniście znać, zanim zaczniecie naukę korzystania z nocnika
Rezygnacja z pieluszki to coś, na co większość rodziców czeka z utęsknieniem, ale też niejakim przerażeniem. Bo choć nie brakuje metod, które mają pomóc dziecku w szybszej nauce korzystania z...
Czytaj dalej →Ile powinno urosnąć dziecko w ciągu roku?
Prawidłowy rozwój dziecka to dla każdego rodzica priorytet, jednocześnie źródło satysfakcji oraz powód do zmartwień. Każdy z nas chce, by pociecha rosła zdrowa i odpowiednio przechodziła wszystkie fazy rozwoju. Jednym...
Czytaj dalej →