Bogowie greccy i ich atrybuty. Oto najważniejsze bóstwa na Olimpie

Mitologia grecka – bogowie

Mitologia grecka jest zbiorem mitów, czyli opowieści o bogach i herosach, a także o początkach oraz historii świata. Funkcji owych prastarych podań moglibyśmy wskazać co najmniej kilka. Będzie to zatem między innymi:

• usystematyzowanie całej dostępnej Grekom wiedzy na temat ich religii oraz obowiązujących norm etycznych,
• wyjaśnienie i oswojenie mechanizmów rządzących światem,
• wskazanie właściwego miejsca człowieka w hierarchii bytów.

Najstarszych źródeł greckiej mitologii należy się dopatrywać w tekstach Hezjoda i Homera. Z czasem korpus mitologicznych podań zaczął się jednak znacząco powiększać, w miarę jak kolejni autorzy dodawali do niego własne postacie i wątki. Czynili to przede wszystkim z pobudek pedagogicznych: snute przez nich historie stawały sobie za cel wskazywanie ludziom ścieżek moralnych, jakimi należało podążać.

Bogowie z mitologii greckiej zamieszkiwali Olimp, a zatem najwyższe pasmo górskie starożytnej Hellady. Chociaż byli nieśmiertelni, repertuar ich zachowań zaskakująco przypominał typowe zachowania ludzkie. Cechowali się więc porywczością, gwałtownymi napadami gniewu oraz nieokiełznanej namiętności. Od czasu do czasu lubili także wpływać bezpośrednio na ludzkie losy, jak to miało miejsce na przykład podczas wojny trojańskiej.  Atrybuty bogów wiązały się każdorazowo z ich osobowością, czyniąc bóstwa greckie jedynymi i niepowtarzalnymi.

Warto w tym miejscu dodać jeszcze, że mitologię grecką niejako przywłaszczyli sobie Rzymianie, nadając bogom podbitego ludu własne imiona oraz “dostosowując” ich do nowych realiów geograficznych. Zręby dawnych historii pozostały jednak niezmienione, co świadczyło o atrakcyjności wyobrażeń Greków nawet dla ich najeźdźców.    

Zobacz też: Przypadki w języku polskim

Najważniejsi bogowie greccy i ich atrybuty

Bohaterowie mitologii greckiej to zbiór naprawdę charakterystycznych i niezwykle barwnych postaci. Najpotężniejszym bogiem olimpijskim był Zeus, nazywany zresztą wprost “panem nieba i ziemi”. Zepchnął on z tronu swojego ojca Kronosa, dzieląc się następnie władzą z pięciorgiem rodzeństwa. Cechowała go przede wszystkim niepohamowana kochliwość: przelotne romanse, w jakich brał udział, przynosiły owoc w postaci bardzo licznego potomstwa. Zeus przedstawiany był najczęściej na tronie, w pozycji siedzącej, wraz ze swoim głównym atrybutem: piorunem. Przypisanym mu drzewem stał się dąb, zaś zwierzęciem – orzeł. Należała do niego również tarcza zwana egidą.

Żoną Zeusa – a zarazem jego siostrą – była Hera, patronka ogniska domowego i płodności. Tuż po narodzinach została połknięta przez swojego ojca Kronosa, który chciał się w ten sposób zabezpieczyć przed przepowiedzianą mu utratą tronu. Z ojcowskiego brzucha wyswobodził Herę Zeus, stając się następnie jej prawowitym mężem. Niestety, małżeńskie szczęście zakłócały notoryczne zdrady władcy świata, uganiającego się bez wytchnienia za kolejnymi erotycznymi przygodami. W takich warunkach trudno nie współczuć Herze, która stawała się coraz bardziej zazdrosna i mściwa. W wyobraźni artystów uchodziła jednak zawsze za wzór kobiecego piękna, dzierżąc w roli atrybutu pawia oraz owoce granatu.

Panem podziemnego świata zmarłych został z kolei Hades, brat Zeusa i Hery, mąż Persefony. W przeciwieństwie do późniejszych imaginacji szatana w chrześcijaństwie, Hades nie był bynajmniej wcieleniem zła. Grecy wyobrażali go sobie jako władcę surowego i budzącego strach, lecz jednocześnie sprawiedliwie oceniającego ludzkie czyny. Czczono go w całym kraju, jednak najczęściej w milczeniu i trwodze. Do atrybutów Hadesa zaliczano berło i klucze.

Persefona została uprowadzona przez Hadesa do jego królestwa podczas zabawy na łące. Jej matka, Demeter, z rozpaczy i żalu odebrała ziemi płodność, co błyskawicznie poskutkowało głodem wśród ludności. Ostatecznie, z wyroku Zeusa, Persefona miała spędzać dziewięć miesięcy w roku z matką, pozostałe trzy zaś – z mężem. W taki sposób Grecy tłumaczyli sobie zmianę pór roku oraz naprzemienne panowanie okresu letniego i zimowego. Samą Persefonę wyposażyli zaś w atrybuty takie jak: kłosy, maki, narcyzy oraz owoce granatu.

Imiona i atrybuty bogów greckich:

• Zeus – atrybuty: pioruny, orzeł, tarcza zwana egidą.
• Afrodyta – bogini piękna i miłości, atrybut: róża, gołębie
• Apollo – bóg sztuki i poezji, atrybut: lutnia, liść laurowy, łuk i strzały
• Ares – bóg wojny, atrybut: miecz, zbroja, tarcza
• Artemida – bogini łowów, atrybut: łuk, strzały,
• Atena – bogini mądrości i sprawiedliwej wojny, atrybut: sowa, hełm, włócznia, tarcza i łuk
• Demeter – bogini płodności ziemi, urodzaju, ziemi uprawnej, roślinności, atrybut: złoty sierp, kłos pszenicy, jagnię
• Hefajstos – bóg ognia i kowali, atrybut: młot, kowadło
• Helios – bóg słońca, atrybut: słońce, cztery rumaki
• Hera – bogini rodzin, małżeństwa i płodności, atrybut: paw, owoc granatu
• Hermes – bóg podróżnych, pasterzy, kupców i złodziei, atrybut: kaduceusz, podróżny kapelusz ze skrzydłami, skrzydlate sandały.
• Posejdon – władca mórz, atrybut: trójząb
• Dionizos – atrybuty: rydwan zaprzężony w lwy, tyrs, gałąź winorośli, mitr, kozioł i byk; bóg płodności, dzikiej natury, winnej latorośli i wina.

Sprawdź: Jak napisać list do kolegi?

Bogowie mitologii greckiej

Za najpracowitszego z greckich bogów uchodził zawsze Hefajstos, opiekun ognia, kowali i złotników. Z jego pracowni, znajdującej się według ludowych wierzeń we wnętrzu wulkanu Etna, wyszły takie kunsztowne prace jak pioruny Zeusa, zbroja Achillesa czy strzały Erosa. Hefajstos był synem Zeusa i Hery. Swego czasu został wygnany z Olimpu, gdyż podczas kłótni rodziców wstawił się za matką przeciw ojcu. Wrócił po dziewięciu latach, dzięki wstawiennictwu Dionizosa. W ramach rekompensaty Zeus dał mu za żonę piękną (choć niewierną) Afrodytę. Atrybutem Hefajstosa jest młot.

Dionizos to bóg wina, płodności i dzikiej natury. Narodził się ze związku Zeusa ze śmiertelniczką Semele. Romans ten wywołał oczywiście zazdrość Hery, która sprowadziła na młodego Dionizosa obłęd. Wyruszył on w świat w towarzystwie satyrów, propagując uroki winnej latorośli. Za atrybut Dionizosa uchodzi tyrs, czyli specjalny rodzaj laski.

Boginią mądrości, sztuki oraz sprawiedliwej wojny została z kolei Atena, ukochana córka Zeusa, narodzona z jego głowy. Ojciec zawsze bardzo liczył się z jej zdaniem, zapewniając Atenie wysoką pozycję w trakcie każdej narady bogów na Olimpie. Atrybuty Ateny to: włócznia, tarcza, sowa i łuk. Wprowadziła ona również do powszechnego użytku wiele wynalazków, na przykład flet.

Podobną do Ateny rolę w boskiej hierarchii odgrywał Apollo, uchodzący za najprzystojniejszego z bogów. Czczono go jako patrona piękna, światła i życia, ale jednocześnie śmierci i zarazy. Atrybutem Apollina jest lira, choć słynął on także ze wspaniałej gry na flecie. Zawzięcie rywalizował w tej dziedzinie z frygijskim flecistą Marsjaszem, którego ostatecznie z zazdrości obdarł ze skóry. Apollo rezydował w górach Parnasu. Inaczej niż pozostali bogowie greccy, pokazywał się przeważnie nie sam, lecz w towarzystwie Muz.

Zobacz: Ożywienie i uosobienie – czym są? Różnica między nimi jest bardzo istotna

Czy bogowie greccy byli nieśmiertelni?

Tak, zgodnie z mitologią bogowie zamieszkujący Olimp mogli cieszyć się nieśmiertelnością. I chociaż to różniło ich od zwykłych śmiertelników, to jednak charakterem, emocjami i sposobem postępowania bardzo przypominali ludzi.

Zobacz też: Skarga na nauczyciela: Kiedy napisać? Gdzie złożyć? [wzór]

Rodzice i uczniowie pytają, jacy są bogowie olimpijscy i ich atrybuty: