Pępowina dwunaczyniowa to taka, która posiada inną niż zazwyczaj liczbę naczyń krwionośnych – jedną tętnicę i jedną żyłę, co może być powodem jej nieprawidłowego funkcjonowania. Zdarza się także, że pępowina dwunaczyniowa towarzyszy wadom wrodzonym płodu. Dlatego po jej zdiagnozowaniu wymagana jest specjalistyczna obserwacja.
Pępowina dwunaczyniowa: co oznacza dla mamy i dziecka?
Pępowina łączy płód z łożyskiem. Ma postać sznura o długości około 50 cm. Jej zadaniem jest zapewnienie właściwego przepływu substancji odżywczych i tlenu między organizmem matki a dzieckiem, dzięki czemu może się ono prawidłowo rozwijać. Za jej pośrednictwem usuwane są także produkty przemiany materii. Po porodzie następuje odpępnienie dziecka, czyli odcięcie pępowiny. Pozostałością po niej jest pępek.
W prawidłowo wykształconej pępowinie przebiegają trzy naczynia krwionośne: dwie tętnice i jedna żyła, które transportują wspomniane wcześniej substancje. W miejscu połączenia z łożyskiem dzielą się one na drobniejsze gałęzie i otaczają łożysko. Może się jednak zdarzyć, że sznur pępowinowy ma wady anatomiczne. Najczęstszą z nich jest tzw. pępowina dwunaczyniowa.
Pępowina dwunaczyniowa posiada zmniejszoną liczbę naczyń krwionośnych – jedną tętnicę i jedną żyłę. Z tego powodu istnieje ryzyko, że proces transportu substancji odżywczych między organizmem matki a płodem zostanie zaburzony, co może mieć niekorzystny wpływ na rozwój dziecka. Pępowina dwunaczyniowa w ciąży występuje rzadko – dotyczy około 1% ciężarnych, najczęściej w ciąży mnogiej.
Pępowina dwunaczyniowa to wada związana z budową anatomiczną pępowiny. Zamiast dwóch tętnic i jednej żyły ma ona tylko jedną tętnicę i jedną żyłę. Zaburzenie to rozpoznaje się u 1% ciężarnych.
Pępowina dwunaczyniowa: przyczyny
Nie znaleziono jednoznacznej odpowiedzi, dlaczego u niektórych ciężarnych występuje pępowina dwunaczyniowa. Przyczyny mogą mieć związek z zanikiem lub nieprawidłowym podziałem tętnic. Przeprowadzono także badania, które dowiodły, że występowanie dwunaczyniowości pępowiny ma związek z różnego rodzaju powikłaniami, występującymi w czasie ciąży. Wyodrębniono takie czynniki ryzyka jak:
- wiek ciężarnej powyżej 40. roku życia,
- ciąża mnoga,
- przebyta cukrzyca ciężarnych lub nieprawidłowa glikemia stwierdzona w trakcie ciąży,
- nadciśnienie tętnicze w ciąży,
- małowodzie lub wielowodzie,
- przyjmowanie leków, które nie są uznane za bezpieczne w ciąży.
Pępowina dwunaczyniowa: badania
Jakie badania pozwalają stwierdzić, że rozwinęła się pępowina dwunaczyniowa i kiedy wykonać badanie? Nieprawidłową budowę pępowiny pozwala wykryć podstawowe badanie ultrasonograficzne (USG) z funkcją kolorowego Dopplera, które rutynowo wykonuje się u każdej ciężarnej między 18. a 22. tygodniem ciąży.
USG dopplerowskie pozwala na ocenę układu krwi i przepływu krwi przez naczynia krwionośne. Także przez pępowinę, dlatego jest podstawowym badaniem pozwalającym wykryć pępowinę dwunaczyniową.
Kiedy badanie wykryje pępowinę dwunaczyniową, ciężarna powinna pozostać pod stałą obserwacją lekarza. Należy dokładnie ocenić stan płodu pod kątem występowania innych odchyleń od normy lub wad genetycznych. Dodatkowe badania USG odbywają się zwykle raz w miesiącu.
Sprawdź: Czym są zrosty po cesarce i czy da się ich uniknąć?
Pępowina dwunaczyniowa: wady genetyczne
W większości przypadków poza pępowiną dwunaczyniową nie rozpoznaje się innych anomalii w budowie anatomicznej płodu. Niekiedy jednak zdarza się, że dwunaczyniowość wskazuje na możliwe współwystępowanie wad genetycznych. Jeżeli poza nieprawidłową pępowiną lekarz stwierdzi jakiekolwiek inne odchylenie od normy, powinien skierować ciężarną na dodatkowe badania (np. genetyczne).
Współistniejące wady genetyczne przy pępowinie dwunaczyniowej to:
- wady ośrodkowego układu nerwowego,
- wady układu moczowo-płciowego,
- wady układu krwionośnego,
- agenezja (niewykształcenie się) odbytu,
- przetoka tchawiczo-przełykowa,
- wady nerek.
Pępowina dwunaczyniowa: skutki i zagrożenia
W większości przypadków z występowaniem pępowiny dwunaczyniowej nie wiążą się żadne inne zagrożenia. Ani płód, ani kobieta nie odczuwają żadnych konsekwencji związanych z nieprawidłową budową pępowiny. Większość dzieci rodzi się zupełnie zdrowa a poród przebiega bez komplikacji.
Istnieją jednak pewne zaburzenia, do których może przyczynić się pępowina dwunaczyniowa. Najczęstszymi konsekwencjami jest zahamowanie wzrostu płodu i niska masa urodzeniowa noworodków. Około 59% dzieci rodzi się z wagą poniżej 2500g. Pępowina dwunaczyniowa zwiększa także ryzyko odklejenia się łożyska, wypadnięcia pępowiny, a także poronienia.
Pępowina dwunaczyniowa a zespół Downa
Pępowina dwunaczyniowa nie jest przyczyną zespołu Downa. Może się jednak zdarzyć, że jej współistnieje z tą wadą lub innymi nieprawidłowościami w rozwoju płodu. Nie jest ona jednak stałym elementem ani kryterium rozpoznania żadnej z wad płodu.
Pępowina dwunaczyniowa a poród
Przyszłe mamy, u których zdiagnozowano dwunaczyniowość pępowiny zastanawia się jaki poród je czeka z tego powodu. Owszem, ciężarna powinna zostać objęta specjalnym nadzorem, a noworodek po narodzinach musi być dokładnie zbadany przez neonatologa. Nie istnieje jednak zależność: pępowina dwunaczyniowa a termin porodu lub jego rodzaj. Nie jest także bezwzględne wskazanie, aby odbyła się cesarka.
Jeżeli stan ciężarnej i płodu na to pozwala może odbyć się poród naturalny przy pępowinie dwunaczyniowej. Zalecana jest jedynie wzmożona kontrola położnicza.
