Obowiązek szczepień a przymus szczepień: czym się różni? Czy nauczyciele finalnie będą musieli się szczepić?

Ostatnia konferencja przedstawicieli Ministerstwa Zdrowia wywołała spore zaskoczenie. Mimo wcześniejszych deklaracji, rząd dosyć niespodziewanie postanowił zdecydowanie zaostrzyć obostrzenia i ogłosić nowe, a także wprowadzić nauczanie zdalne dla wszystkich szkół. Najwięcej kontrowersji wywołała jednak zapowiedź Adama Niedzielskiego dotycząca obowiązkowych szczepień dla wybranych grup zawodowych. Błyskawicznie pojawiło się więc sprostowanie, że „obowiązek szczepień to nie przymus”. Na czym jednak polega różnica? Czy nauczyciele będą się musieli szczepić?

Obowiązek szczepień a przymus: na czym polega różnica?

Ostatnia konferencja Ministerstwa Zdrowia wywołała prawdziwą burzę w internecie i podzieliła opinię publiczną. Dyskusyjne okazały się już ogłoszone obostrzenia, czyli zmniejszenie limitów osób m.in. w komunikacja, restauracjach czy hotelach, a także wprowadzenie nauki zdalnej dla wszystkich szkół podstawowych i średnich. Spora część społeczeństwa uważa, że kroki te wdrażane są zdecydowanie za późno i nie są wystarczające. Eksperci natomiast domagają się wprowadzenia dodatkowych ograniczeń dla niezaszczepionych, aby zmobilizować ich do przyjęcia preparatu ograniczającego zakażenia, chroniącego przed śmiercią i ciężkimi powikłaniami.

Najwięcej kontrowersji wywołała jednak deklaracja ministra zdrowia Adama Niedzielskiego, który zapowiedział, że trwają pracę nad wprowadzeniem od 1 marca 2022 obowiązkowych szczepień dla niektórych grup zawodowych. Obowiązek ma dotyczyć nauczycieli, medyków oraz służb mundurowych.

Krytyczne komentarze antyszczpionkowców zamieszczane na oficjalnych profilach MZ w mediach społecznościowych skłoniły resort do opublikowania sprostowania, w którym możemy przeczytać, że „obowiązek szczepień jest czym innym niż przymus szczepień”. Natychmiast pojawiły się pytania, na czym właściwie polega różnica. Okazuje się, że te kategorie mogą znaczyć zupełnie co innego. Niespełnienie obowiązku może się wiązać z konsekwencjami prawnymi, natomiast „przymusu” nie można uniknąć. A zatem czy nauczyciele finalnie będą się musieli szczepić?

Szanowni Państwo
W związku z licznymi pytaniami kierowanymi do @MZ_GOV_PL wyjaśniamy, że obowiązek szczepień jest czym innym niż przymus szczepień. Nikt nie wprowadza przymusu szczepień.

— Ministerstwo Zdrowia (@MZ_GOV_PL) December 7, 2021

Zobacz: Przerwa świąteczna 2021 inna niż poprzednie. Kiedy się rozpocznie? 

MZ: „Obowiązek to nie przymus”

Jak się okazuje, różnica pomiędzy obowiązkiem a przymusem jest dosyć znacząca. Wprowadzenie obowiązku oznacza, że jeśli osoby prawnie mu podlegające, będą się uchylać o jego spełnienia, mogą spodziewać się poniesienia konsekwencji, wynikających z zapisów ustawy. W przypadku niespełnienia obowiązku szczepień, nauczycieli lub medyków mogłyby ewentualnie czekać kary finansowe lub dyscyplinarne. Na razie jednak szczegóły ustawy nie są znane.

Przymus natomiast zakłada użycie siły i nie da się od niego uciec. W przypadku szczepień wprowadzenie przymusu oznaczałoby, że preparat byłyby podawany bez zgody, a każdy wbrew własnej byłyby doprowadzany do punktu szczepień. Takie rozwiązanie z pewnością nikomu nie grozi.

Przymus zakłada pewne fizyczne działania, a obowiązek jest tylko kategorią prawną. Oczywiście mogą być jakieś sankcje wobec tych, którzy obowiązku nie dopełniają. Może być tak, że ktoś, kto nie podda się obowiązkowi, poniesie za to karę. Przymusowi nie można się nie poddać.

profesor Jerzy Bralczyk, językoznawca.

Dalej profesor Bralczyk posługuje się przykładem z życia, aby dokładnie wykazać, czym może różnić się obowiązek szczepień od przymusu.

Kiedyś był obowiązek służby wojskowej. Jeśli ktoś się nie zgłaszał, to np. wsadzali do więzienia. Gdyby był przymus, to braliby w kamasze niezależnie od wszystkiego. Przymusza się do czegoś. Obowiązek nakłada tylko sankcje na tych, którzy temu obowiązkowi nie chcą podlegać.

profesor Jerzy Bralczyk, językoznawca.

Dopóki nie poznamy szczegółowych zapisów ustawy dotyczącej obowiązkowych szczepień dla nauczycieli, medyków i służb mundurowych, nie wiadomo, jakie będą ewentualne konsekwencje uchylania się od obowiązku.

Sprawdź: Szczepienia dzieci 5-11 lat przeciw Covid! MZ podało termin! Kiedy rozpocznie się akcja szczepień?

Czy będą obowiązkowe szczepienia dla nauczycieli?

Zapisy Ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi w artykule 36. wprowadzają jednak kategorię przymusu w przypadku osób, które stanowią wyjątkowe zagrożenie dla zdrowia i życia innych. Zgodnie z obowiązującymi przepisami przymus szczepień mógłby być zastosowany w stosunku do osób, które przenoszą szczególnie niebezpieczną chorobę zakaźną i narażają pozostały, a dobrowolnie nie chcą podjąć leczenia. W takiej sytuacji lekarze muszą poinformować daną osobę o planowanym rozwiązaniu i w razie potrzeby mogą prosić o pomoc Policję, Straż Graniczną lub Żandarmerię Wojskową w celu zastosowania środków przymusu bezpośredniego.

wobec osoby, która nie poddaje się obowiązkowi szczepienia, badaniom sanitarno-epidemiologicznym, zabiegom sanitarnym, kwarantannie lub izolacji, a u której podejrzewa się lub rozpoznano chorobę szczególnie niebezpieczną i wysoce zakaźną, stanowiącą bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia lub życia innych osób, może być zastosowany środek przymusu bezpośredniego polegający na przytrzymywaniu, unieruchomieniu lub przymusowym podaniu leków […] Przymusowe podanie leku jest doraźnym lub przewidzianym w planie postępowania leczniczego wprowadzeniem leków do organizmu osoby – bez jej zgody.

Artykuł 36. Ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi

W przypadku Covid-19 przymus nie powinien raczej zostać wprowadzony. W ustawie wyraźnie mowa o szczególnie niebezpiecznych chorobach zakaźnych. Chodzi prawdopodobnie o wirusy charakteryzujące się dużo większą śmiertelnością.

Zobacz też: Zasiłek opiekuńczy według nowych przepisów! Podstawą przyznania nie tylko kwarantanna dziecka “Rodzice skorzystają”
Zobacz też: Nowość w świadczeniach! Rząd wprowadza dodatek osłonowy dla rodzin 2022! Kto dostanie dodatkowe 1000 zł?
Zobacz też: Kwarantanna dziecka – Jak sprawdzić czy dziecko jest na kwarantannie?