Oparzenia u dzieci

Rodzaje oparzeń

Oparzenia to uszkodzenia tkanek skóry. Najczęściej spowodowane są działaniem wysokiej temperatury. Dzieli się je na pięć podstawowych grup:

• Oparzenia termiczne – spowodowane są kontaktem skóry ze źródłem ciepła (np. oparzenie wrzątkiem, parą wodną, żelazkiem)
• Oparzenia chemiczne – powstają, gdy skóra ma bezpośredni kontakt ze żrącą substancją chemiczną (np. oparzenie kwasem, ługiem)
• Oparzenia elektryczne – powstają w wyniku kontaktu skóry z prądem elektrycznym
• Oparzenia słoneczne – są wynikiem długotrwałego wystawiania skóry na działanie promieni słonecznych
• Oparzenia promienne – powoduje je promieniowanie cząsteczkowe (np. promieniowanie rentgenowskie)

Stopnie oparzenia

W zależności od głębokości oparzeń i objawów im towarzyszących, oparzenia dzieli się na 4 stopnie. Na pierwszy rzut oka niełatwo ocenić, z którym z nich mamy do czynienia, a różnica jest trudna do uchwycenia zwłaszcza pomiędzy 2 a 3 stopniem. Jednakże umiejętność poprawnej oceny oparzeń jest dosyć istotna, ponieważ oparzenia 2 i 3 stopnia muszą koniecznie zostać obejrzane przez lekarza.

Oparzenia 1 stopnia

Ten rodzaj oparzeń obejmuje tylko naskórek, czyli wierzchnią warstwę skóry. Do objawów należą rumień i ewentualny obrzęk oparzonego miejsca. Towarzyszy temu ból i uczucie pieczenia. Przez kilka dni miejsce to jest zaczerwienione, po czym rumień zaczyna przechodzić w jasnobrązowy kolor. Naskórek złuszcza się i po kilku dniach skóra jest już zagojona.

Oparzenia 2 stopnia

Oparzenia 2 stopnia dzielą się na dwie kategorie. Kategoria A oznacza, że uszkodzony zostaje naskórek i część skóry właściwej znajdującej się pod nim. Objawy są z początku podobne do objawów poparzenia 1 stopnia, lecz po kilkunastu minutach na powierzchni skóry pojawiają się bąble wypełnione przeźroczystym lub białawym płynem. Oparzenia 2 stopnia są bardzo bolesne, a ich gojenie trwa nawet do dwóch tygodni.

Z kolei kategoria B oparzeń 2 stopnia to oparzenia znacznie mniej bolesne. Spowodowane jest to tym, że częściowo zniszczone zostają zakończenia nerwów. Skóra w tym miejscu jest biaława z pojedynczymi czerwonymi punkcikami. Czas gojenia również wynosi do dwóch tygodni.

Oparzenia 3 stopnia

Oparzenia te obejmują uszkodzenie wszystkich warstw skóry. Skutkuje to jej martwicą. Początkowo jest ona biała, żółtawa lub szara. Ten rodzaj oparzeń jest stosunkowo mało bolesny, ponieważ zniszczeniu ulegają zakończenia nerwów. Okres gojenia się ran wynosi nawet kilka tygodni. Najpierw powstaje rozległy strup, następnie obumarłe części skóry oddzielają się i powstają grube, rozległe blizny.

Oparzenia 4 stopnia

Ten rodzaj oparzeń obejmuje uszkodzenie wszystkich warstw skóry oraz tkanek położonych pod nią – mięśni, ścięgien, naczyń krwionośnych. Zazwyczaj oznacza całkowite zwęglenie skóry.

Oparzenia można również podzielić na lekkie, średnie i ciężkie. Klasyfikacja uzależniona jest od stopnia oparzenia i jego rozległości. 

Lekkie – gdy oparzenia 1 lub 2 stopnia nie obejmują obszaru większego niż 15 % powierzchni ciała, a oparzenia 3 stopnia zajmują obszar nie większy niż 5 %.

Średnie – gdy oparzenia 2 i 3 stopnia obejmują w przypadku osoby dorosłej 15–20% powierzchni ciała, a u dziecka 10%.

Ciężkie – gdy oparzenia 1 lub 2 stopnia obejmują ponad 50% powierzchni ciała, a oparzenia 3 stopnia powyżej 15 %.

Pierwsza pomoc przy oparzeniach

Oparzone miejsce należy jak najszybciej schłodzić wodą. Zapobiega to dalszemu uszkadzaniu tkanek położonych głębiej pod naskórkiem. Dodatkowo przynosi wyraźną ulgę. Chłodzenie powinno trwać przynajmniej 10-15 minut, lecz pamiętaj, że woda nie może być bardzo zimna. Mogłoby to wywołać szok termiczny, a także uszkodzić podrażniony naskórek.

Jeżeli oparzenie jest powierzchowne, można zastosować domowe sposoby leczenia. W przypadku wystąpienia bąbli lub zabielenia się skóry, czyli typowych objawów świadczących o poparzeniu minimum 2 stopnia, należy zabrać dziecko na pogotowie. Pod żadnym pozorem nie wolno zdejmować przyklejonych do ciała ubranek ani dezynfekować otwartych ran. Jeżeli jest to możliwe, trzeba je zabezpieczyć jałowym opatrunkiem, by nie zabrudziły się w drodze do szpitala. Dziecku podaj środek przeciwbólowy przeznaczony dla najmłodszych.

Zabranie dziecka do lekarza w przypadku poważniejszych oparzeń jest kluczowe. Urazy obejmujące ponad 10% powierzchni jego ciała mogą doprowadzić nawet do śmierci. 1% powierzchni ciała dziecka odpowiada wielkości dłoni malucha.

Domowe sposoby na oparzenia

W przypadku niezbyt rozległych oparzeń 1 i 2 stopnia można zastosować domowe leczenie. Sposoby naszych babć skutecznie uśmierzają ból i przyspieszają gojenie naskórka. Najważniejsze jest schłodzenie oparzonego miejsca. Ranom szybciej pozwala się zagoić działanie naturalnych składników zawartych w roślinach. Pomocne są okłady z kawałka materiału lub gazy nasączonych olejkiem z dziurawca pospolitego, nagietka lekarskiego lub lawendy. Niezastąpiony jest również świeży sok z aloesu oraz okład ze świeżego ogórka. To ostatnie warzywo zawiera w swoim składzie antyoksydanty, które odżywiają uszkodzony naskórek.

Na oparzenia słoneczne można nałożyć kefir, jogurt naturalny lub maślankę. Chłodzą one rozpaloną skórę, co przynosi znaczną ulgę, a dodatkowo pomagają naskórkowi szybciej się zregenerować. Bardzo dobrze na oparzenia działa również białko jajka. Zawiera w swoim składzie cystatynę. Hamuje ona stany zapalne. Z kolei enzym lizozym ma właściwości bakteriobójcze. Białko działa więc podobnie do maści w antybiotyku, chroni ranę przed wdaniem się zakażenia i przyspiesza gojenie.

Ran oparzeniowych nie należy nigdy przemywać alkoholem ani środkami odkażającymi zawierającymi go w składzie. Podrażnią ranę i wywołają dodatkowy ból. Nie powinno się również stosować tłustych maści i kremów oraz oleju, oliwy, masła czy smalcu, którymi smarowanie wymieniane jest wśród domowych sposobów na oparzenia. Tłusta warstwa szczelnie zakryje skórę i uniemożliwi jej oddawanie skumulowanego ciepła, co wywoła pieczenie i przez co rana będzie się gorzej goiła.