Spirometria jest to badanie czynnościowe układu oddechowego. Spirometria u dzieci wykonywana jest między innymi w celu zdiagnozowania astmy lub innych schorzeń układu oddechowego. Badanie nie jest inwazyjne, wymaga jedynie wdychania i powolnego wydychania powietrza, co jednak wymaga trochę wysiłku.
Spirometria u dzieci — co to jest i na czym polega badanie?
Spirometria to badanie wykonywane za pomocą specjalnego urządzenia — spirometru. Podczas wykonywania badania, badane dziecko powinno siedzieć wygodnie, ale z wyprostowaną sylwetką — jest to bardzo ważne dla uzyskania miarodajnych wyników. Spirometr wyposażony jest w specjalny ustnik, w który pacjent wdmuchuje powietrze. Przed rozpoczęciem badania, dziecko musi dokładnie objąć ustnik ustami. Po czynnościach przygotowawczych przychodzi pora na badanie.
Dziecko musi brać bardzo głębokie wdechy i mocno, ale powoli wydychać powietrze do ustnika. To kolejna ważna kwestia, od której zależy wynik spirometrii. Osoba prowadząca badanie decyduje o tym, jak długi ma być wydech, dlatego mały pacjent może skończyć wydychać powietrze dopiero na wyraźny znak prowadzącego. Całe badanie trwa około kilkunastu minut. Według wytycznych, prowadzący badanie powinien uzyskać co najmniej 3 spełniające wymagania próby.
Spirometria z próbą odwracalności obturacji
Standardowo spirometria u dzieci polega tylko na wdychaniu i wydychaniu powietrza, czasami jednak konieczne jest wykonanie badania z podaniem leku. Nazywa się to spirometria z próbą rozkurczową. W takim przypadku, na początku wykonywana jest tradycyjna spirometria, a następnie dziecko otrzymuje lek rozkurczający oskrzela, po czym raz jeszcze wykonywane jest badanie. Badanie z próbą rozkurczową jest zalecane szczególnie podczas diagnozowania astmy.
Jak przygotować się do spirometrii?
Tak jak do większości badań diagnostycznych, do spirometrii również należy się przygotować. Odpowiednie przygotowanie pozwoli na uzyskanie miarodajnego wyniku badania. Pacjent, który został skierowany na badanie spirometryczne, powinien:
- na 2 godziny przed badanie powstrzymać się przed spożywaniem obfitego posiłku;
- unikać wysiłku fizycznego bezpośrednio przed badaniem;
- powstrzymać się od palenia papierosów i picia alkoholu na co najmniej 4 godziny przed planowanym badaniem;
- na badanie założyć luźną, wygodną odzież, niekrepującą ruchów
- przed badaniem z próbą rozkurczową, odstawić leki o działaniu rozkurczającym oskrzela.
Wyniki spirometrii u dzieci — jak je interpretować?
Po wykonaniu spirometrii uzyskuje się wykres, nazywaną krzywą przepływ-objętość. Na tej krzywej oznaczone są przepływy powietrza przez drogi oddechowe oraz objętość powietrza podczas wdechu i wydechu. Wyniki spirometrii wskazują również różnego rodzaju parametry liczbowe, takie jak:
- FEV1- jest to natężona objętość wdechowa pierwszosekundowa — jest to objętość powietrza, wydychana podczas pierwszej sekundy wydechu
- FVC — jest to natężona pojemność życiowa — wskazuje ona maksymalną ilość powietrza, jaka może wydobyć się z płuc podczas maksymalnego wydechu
- PEF — czyli szczytowy przepływ wydechowy — obrazuje największą ilość powietrza, jaka jest obserwowana w czasie wydechu
- Iloraz FEV1/FVC — tak zwany wskaźnik Tiffeneau — kiedy jego wartość jest niższa niż 0,7, można stwierdzić zwężenie dróg oddechowych u pacjenta.
Normy badania spirometrycznego
Lekarz, który odczytuje wynik spirometrii, przede wszystkim sprawdza kształt krzywej przepływ-objętość. Kiedy wyniki są prawidłowe, krzywa ma charakterystyczny kształt, natomiast jeżeli są w niej zauważalne odchylenia, można podejrzewać stan chorobowy. Poza krzywą lekarz bierze pod uwagę również wymieniane wcześniej parametry. Ich wyniki jednak są bardzo różne, a ma na to wpływ płeć, wiek, wzrost, a nawet rasa człowieka. Zwykle w wynikach podany jest procentowy odsetek wartości należnej dla danego dziecka. Kiedy wyniki badania spirometrycznego spadają poniżej 80%, są one nieprawidłowe.
Wskazania i przeciwwskazania do badania spirometrycznego
Wykonanie spirometrii zlecane jest przede wszystkim tym dzieciom, u których podejrzewane jest zwężenie dróg oddechowych. Głównymi wskazaniami do wykonania badania jest astma i przewlekła, obturacyjna choroba płuc. Badanie jest bezpieczne, jednak istnieją pewne przeciwwskazania do jego wykonywania.
Spirometrię wykonuje się u dzieci powyżej 8 roku życia. Dzieci młodsze, mógłby mieć trudności z poprawnym wykonywaniem wydechów, co uniemożliwiłoby poprawne wykonanie badania.
Innymi przeciwwskazaniami do wykonania spirometrii są:
- odma opłucnowa
- krwioplucie
- niedawno przebyty udar mózgu
- niedawno przebyty zwał serca
- niedawno przebyty zabieg neurochirurgiczny
- tętniaki
- niedawno przebyty zabieg okulistyczny
- przypadki odwarstwiania siatkówki oka w przeszłości
- niekontrolowane nadciśnienie tętnicze.
