Paciorkowiec u noworodka: występuje u 40% dzieci, ale tylko nieliczne z nich poddaje się leczeniu. Kiedy należy się go bać?

Noworodkowe zakażenie paciorkowcami najczęściej wywoływane jest przez bakterie Streptococcus agalactiae. Paciorkowiec u noworodka najczęściej należy do paciorków grupy B (GBS), które są komensalnymi bakteriami zasiedlającymi organizm człowieka. Ich rolą jest zapobieganie wniknięciu do organizmu patogenów. Na co dzień nieinwazyjne, w określonych przypadkach mogą stać się zagrożeniem. Dzieje się tak m.in. w przypadku noworodków, u których mogą wywołać posocznicę, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, zapalenie szpiku, a w wielu przypadkach spowodować śmierć. Paciorkowiec u noworodka jest więc wymieniany wśród ważnych przyczyn zakażeń w okresie okołoporodowym, a wdrożone procedury mają na celu chronienie noworodków przez zakażeniem bakterią paciorkowca.

  • Paciorkowiec u noworodka może być przyczyną poważnych komplikacji w okresie okołoporodowych.
  • Bakteria paciorkowca u noworodka jest odpowiedzialna za posocznicę, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, zapalenie szpiku. 20% przypadków zakażeń jest śmiertelnych.
  • Do zakażenia noworodka bakterią paciorkowca dochodzi na skutek kontaktu dziecka z bakteriami obecnymi w pochwie.
  • Szacuje się, że bakterie GBS występują u 10-30% kobiet. Prawdopodobieństwo ich występowania zwiększa m.in. wysokie BMI ciężarnej.
  • Wśród czynników zwiększających prawdopodobieństwo zakażenia bakterią paciorkowca noworodka wymienia się przedwczesny lub trwający powyżej 12 godzin poród, a także pęknięcie błon na kilkanaście gon przed porodem.
  • Na zakażenie bardziej narażone są też dzieci o niskiej masie urodzeniowej.
  • Objawy zakażenia bakterią paciorkowca mogą pojawić się tuż po porodzie lub nawet w 3-4 tygodni po przyjściu dziecka na świat.
  • Stosunkowo rzadko zdarza się zakażenie noworodka przez osoby inne niż matka lub w szpitalu.

Paciorkowiec u noworodka

Paciorkowiec odpowiada za większość zakażeń podczas akcji porodowej. Zakażenie następuje na skutek kontaktu błon śluzowych noworodka z drobnoustrojami obecnymi w drogach rodnych matki. Szacuje się, że zakażenie S. agalactiae występuje średnio u 2-4 na 1000 noworodków. Kluczowe jest to, że śmiertelność w tym przypadku sięga nawet 20% zarażonych dzieci. Właśnie dlatego od 8 kwietnia 2011 roku w Polsce obowiązkowo robi się badania na nosicielstwo S. agalactiae wśród kobiet ciężarnych.

Paciorkowiec a poród

Zakażenie paciorkowcem u noworodka najczęściej następuje w trakcie porodu. Szacuje się, że nosicielkami GBS bez objawów chorobowych jest 10%-30% zdrowych kobiet. Bakteria paciorkowca najczęściej kolonizuje dolny odcinek przewodu pokarmowego oraz odbyt, skąd może zostać przeniesiona do pochwy. Stąd konieczność przeprowadzenia badań w kierunku występowania bakterii paciorkowca. Wymaz z pochwy jest pobierany pomiędzy 35. a 37. tygodniem ciąży.

Wiele kobiet zastawia się nad tym co zrobić, jeśli w wynikach badań pojawi się GBS dodatni. Jaki poród wybrać? Pomimo faktu, iż w 70% przypadków dochodzi do zakażenia noworodka w trakcie akcji porodowej, nosicielstwo paciorkowca nie jest żadnym przeciwwskazaniem do porodu naturalnego. By uniknąć zakażenia noworodka należy wdrożyć profilaktykę opartą na antybiotykoterapii. Przed podjęciem decyzji o porodzie naturalnym lekarz uwzględnia też dodatkowe czynniki ryzyka, takie jak:

  • Podwyższona temperatura ciała matki (powyżej 38 stopni Celsjusza),
  • Poród przedwczesny,
  • Krytycznie mała masa urodzeniowa dziecka (poniżej 500g),
  • Pęknięcie błon na kilkanaście godzin przed rozpoczęciem akcji porodowej,
  • Wielogodzinny poród (ponad 12 godzin).

Rozpatrując kwestię paciorkowiec a poród naturalny należy wiedzieć, że dożylne podanie antybiotyku w trakcie trwania akcji porodowej skutecznie minimalizuje skutki ewentualnego zakażenia. W efekcie tak naprawdę jedynie u niewielkiej liczby dzieci pojawiają się objawy chorobowe wywołane przez Streptococcus agalactiae.

Nieco inaczej wygląda sytuacja, jeżeli chodzi o rozwiązanie ciąży za pomocą cesarskiego cięcia. Jeżeli decyzja o nim jest podjęta po pęknięciu błon płodowych, ciężarna także otrzymuje antybiotyk. W sytuacji jednak kiedy jest to zabieg planowany lub nie doszło do przebicia pęcherza płodowego – chemioprofilaktyka nie jest wymagana. Nie dochodzi wtedy bowiem do kontaktu rodzącego się dziecka z bakteriami obecnymi w pochwie.

Zobacz też: Paciorkowiec w ciąży

GBS u noworodka – objawy

W przypadku matek nosicielek stosowana jest profilaktyka okołoporodowa w postaci antybiotyku, dzięki czemu większość dzieci rodzi się zdrowa. Zdarzają się jednak przypadki, kiedy u dzieci matek z dodatnim GBS w ciąży, objawy po porodzie wskazują na chorobę paciorkowcową. W pierwszym tygodniu po porodzie u noworodka mogą pojawić się:

  • Gorączka,
  • Problemy z jedzeniem,
  • Spadki ciśnienia,
  • Letarg,
  • Zapalenie płuc,
  • Niedodma,
  • Gwałtowna sepsa paciorkowcowa.

Zakażenia o późnym początku występują u niewielkiego odsetka dzieci (0,5-1,8 przypadków). Paciorkowiec u noworodków daje wówczas objawy 3-4 tygodni po porodzie. Połowa z nich jest skutkiem zarażenia się w trakcie porodu od matki, zaś pozostałe przypadki to wynik zakażenia przez inne osoby lub też zakażenia szpitalnego.

Późne objawy zakażenia Streptococcus agalactiae to:

  • Trudności z wybudzeniem dziecka ze snu,
  • Drażliwość,
  • Problemy z jedzeniem,
  • Trudności z oddychaniem,
  • Zapalenie kości udowej i ramiennej,
  • Gorączka,
  • Sepsa.

Objawy te bezwzględnie wymagają wdrożenia odpowiedniego leczenia.

Bakteria paciorkowca u noworodka – leczenie

W przypadku paciorkowca GBS, leczenie u noworodka podejmowane jest wyłącznie kiedy pojawiają się objawy zakażenia paciorkowcowego. Dlatego też u dzieci matek GBS dodatnich stosuje się wnikliwą obserwacje przez dwie pierwsze doby, a jeżeli nie została wdrożona chemioprofilaktyka okołoporodowa, wykonywane są co 12 godzin dodatkowe badania laboratoryjne (CRP oraz morfologia krwi). W przypadku uzyskania wyników prawidłowych i braku objawów, dziecko może wraz z matką zostać wypisane do domu. Jeżeli jednak wystąpi choroba paciorkowcowa, wdraża się antybiotykoterapię empiryczną z wykorzystaniem ampicyliny po to, by jak najszybciej zahamować rozwój zakażenia bakteriami paciorkowca u noworodka.


Źródła:

https://journals.viamedica.pl/ginekologia_perinatologia_prakt/article/view/51225

https://www.ptmp.com.pl/png/png7z1_2014/PNG71-04-Sibilska.pdf

https://www.pm.microbiology.pl/web/archiwum/vol5142012299.pdf

https://biotechnologia.pl/biotechnologia/czlowiek-kolonia-dla-bakterii,14121

Dodaj komentarz

Suknie Ślubne

Suknia ślubna

Suknia ślubna: wymarzona, wyśniona, albo wręcz przeciwnie – wielki znak zapytania. Podpowiadamy, jaki fason sukni ślubnej będzie najlepszy i na co zwrócić uwagę podczas przymiarek. Decyzja dotycząca wyboru sukni ślubnej jest jedną...

Czytaj dalej →
Gry i zabawy dla dzieci

LEGO matematyka: Ułamki na klockach LEGO

Jednym z punktów na mojej “Ojcowskiej Bucket List” jest zarażenie córki miłością do matematyki. Sporym sukcesem będzie brak jej niechęci do tego przedmiotu. Tak się złożyło, że trafiłem dziś na...

Czytaj dalej →
Rodzice.pl - ciąża, poród, dziecko - poradnik dla Rodziców
Logo