Paciorkowiec u noworodka: występuje u 40% dzieci, ale tylko nieliczne z nich poddaje się leczeniu. Kiedy należy się go bać?
Noworodkowe zakażenie paciorkowcami najczęściej wywoływane jest przez bakterie Streptococcus agalactiae. Paciorkowiec u noworodka najczęściej należy do paciorków grupy B (GBS), które są komensalnymi bakteriami zasiedlającymi organizm człowieka. Ich rolą jest zapobieganie wniknięciu do organizmu patogenów. Na co dzień nieinwazyjne, w określonych przypadkach mogą stać się zagrożeniem. Dzieje się tak m.in. w przypadku noworodków, u których mogą wywołać posocznicę, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, zapalenie szpiku, a w wielu przypadkach spowodować śmierć. Paciorkowiec u noworodka jest więc wymieniany wśród ważnych przyczyn zakażeń w okresie okołoporodowym, a wdrożone procedury mają na celu chronienie noworodków przez zakażeniem bakterią paciorkowca.
- Paciorkowiec u noworodka może być przyczyną poważnych komplikacji w okresie okołoporodowych.
- Bakteria paciorkowca u noworodka jest odpowiedzialna za posocznicę, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, zapalenie szpiku. 20% przypadków zakażeń jest śmiertelnych.
- Do zakażenia noworodka bakterią paciorkowca dochodzi na skutek kontaktu dziecka z bakteriami obecnymi w pochwie.
- Szacuje się, że bakterie GBS występują u 10-30% kobiet. Prawdopodobieństwo ich występowania zwiększa m.in. wysokie BMI ciężarnej.
- Wśród czynników zwiększających prawdopodobieństwo zakażenia bakterią paciorkowca noworodka wymienia się przedwczesny lub trwający powyżej 12 godzin poród, a także pęknięcie błon na kilkanaście gon przed porodem.
- Na zakażenie bardziej narażone są też dzieci o niskiej masie urodzeniowej.
- Objawy zakażenia bakterią paciorkowca mogą pojawić się tuż po porodzie lub nawet w 3-4 tygodni po przyjściu dziecka na świat.
- Stosunkowo rzadko zdarza się zakażenie noworodka przez osoby inne niż matka lub w szpitalu.
Paciorkowiec u noworodka
Paciorkowiec odpowiada za większość zakażeń podczas akcji porodowej. Zakażenie następuje na skutek kontaktu błon śluzowych noworodka z drobnoustrojami obecnymi w drogach rodnych matki. Szacuje się, że zakażenie S. agalactiae występuje średnio u 2-4 na 1000 noworodków. Kluczowe jest to, że śmiertelność w tym przypadku sięga nawet 20% zarażonych dzieci. Właśnie dlatego od 8 kwietnia 2011 roku w Polsce obowiązkowo robi się badania na nosicielstwo S. agalactiae wśród kobiet ciężarnych.
Paciorkowiec a poród
Zakażenie paciorkowcem u noworodka najczęściej następuje w trakcie porodu. Szacuje się, że nosicielkami GBS bez objawów chorobowych jest 10%-30% zdrowych kobiet. Bakteria paciorkowca najczęściej kolonizuje dolny odcinek przewodu pokarmowego oraz odbyt, skąd może zostać przeniesiona do pochwy. Stąd konieczność przeprowadzenia badań w kierunku występowania bakterii paciorkowca. Wymaz z pochwy jest pobierany pomiędzy 35. a 37. tygodniem ciąży.
Wiele kobiet zastawia się nad tym co zrobić, jeśli w wynikach badań pojawi się GBS dodatni. Jaki poród wybrać? Pomimo faktu, iż w 70% przypadków dochodzi do zakażenia noworodka w trakcie akcji porodowej, nosicielstwo paciorkowca nie jest żadnym przeciwwskazaniem do porodu naturalnego. By uniknąć zakażenia noworodka należy wdrożyć profilaktykę opartą na antybiotykoterapii. Przed podjęciem decyzji o porodzie naturalnym lekarz uwzględnia też dodatkowe czynniki ryzyka, takie jak:
- Podwyższona temperatura ciała matki (powyżej 38 stopni Celsjusza),
- Poród przedwczesny,
- Krytycznie mała masa urodzeniowa dziecka (poniżej 500g),
- Pęknięcie błon na kilkanaście godzin przed rozpoczęciem akcji porodowej,
- Wielogodzinny poród (ponad 12 godzin).
Rozpatrując kwestię paciorkowiec a poród naturalny należy wiedzieć, że dożylne podanie antybiotyku w trakcie trwania akcji porodowej skutecznie minimalizuje skutki ewentualnego zakażenia. W efekcie tak naprawdę jedynie u niewielkiej liczby dzieci pojawiają się objawy chorobowe wywołane przez Streptococcus agalactiae.
Nieco inaczej wygląda sytuacja, jeżeli chodzi o rozwiązanie ciąży za pomocą cesarskiego cięcia. Jeżeli decyzja o nim jest podjęta po pęknięciu błon płodowych, ciężarna także otrzymuje antybiotyk. W sytuacji jednak kiedy jest to zabieg planowany lub nie doszło do przebicia pęcherza płodowego – chemioprofilaktyka nie jest wymagana. Nie dochodzi wtedy bowiem do kontaktu rodzącego się dziecka z bakteriami obecnymi w pochwie.
Zobacz też: Paciorkowiec w ciąży
GBS u noworodka – objawy
W przypadku matek nosicielek stosowana jest profilaktyka okołoporodowa w postaci antybiotyku, dzięki czemu większość dzieci rodzi się zdrowa. Zdarzają się jednak przypadki, kiedy u dzieci matek z dodatnim GBS w ciąży, objawy po porodzie wskazują na chorobę paciorkowcową. W pierwszym tygodniu po porodzie u noworodka mogą pojawić się:
- Gorączka,
- Problemy z jedzeniem,
- Spadki ciśnienia,
- Letarg,
- Zapalenie płuc,
- Niedodma,
- Gwałtowna sepsa paciorkowcowa.
Zakażenia o późnym początku występują u niewielkiego odsetka dzieci (0,5-1,8 przypadków). Paciorkowiec u noworodków daje wówczas objawy 3-4 tygodni po porodzie. Połowa z nich jest skutkiem zarażenia się w trakcie porodu od matki, zaś pozostałe przypadki to wynik zakażenia przez inne osoby lub też zakażenia szpitalnego.
Późne objawy zakażenia Streptococcus agalactiae to:
- Trudności z wybudzeniem dziecka ze snu,
- Drażliwość,
- Problemy z jedzeniem,
- Trudności z oddychaniem,
- Zapalenie kości udowej i ramiennej,
- Gorączka,
- Sepsa.
Objawy te bezwzględnie wymagają wdrożenia odpowiedniego leczenia.
Bakteria paciorkowca u noworodka – leczenie
W przypadku paciorkowca GBS, leczenie u noworodka podejmowane jest wyłącznie kiedy pojawiają się objawy zakażenia paciorkowcowego. Dlatego też u dzieci matek GBS dodatnich stosuje się wnikliwą obserwacje przez dwie pierwsze doby, a jeżeli nie została wdrożona chemioprofilaktyka okołoporodowa, wykonywane są co 12 godzin dodatkowe badania laboratoryjne (CRP oraz morfologia krwi). W przypadku uzyskania wyników prawidłowych i braku objawów, dziecko może wraz z matką zostać wypisane do domu. Jeżeli jednak wystąpi choroba paciorkowcowa, wdraża się antybiotykoterapię empiryczną z wykorzystaniem ampicyliny po to, by jak najszybciej zahamować rozwój zakażenia bakteriami paciorkowca u noworodka.
Źródła:
https://journals.viamedica.pl/ginekologia_perinatologia_prakt/article/view/51225
https://www.ptmp.com.pl/png/png7z1_2014/PNG71-04-Sibilska.pdf
https://www.pm.microbiology.pl/web/archiwum/vol5142012299.pdf
https://biotechnologia.pl/biotechnologia/czlowiek-kolonia-dla-bakterii,14121
Przysłowia o wiośnie. Co mówią nam ludowe mądrości?
Czy w Wielką Sobotę trzeba iść do kościoła? W weekend obchodzone są najważniejsze katolickie święta
Zabawki do kąpieli, które umilą każdy wieczór. Świetnie sprawdzą się jako prezenty na Dzień Dziecka
Dlaczego Wielkanoc to święto ruchome? Data ma związek nie tylko z tradycją, ale też z astronomią
Poradnik – Jak czyścić wózek dziecięcy?
Życzenia wielkanocne dla rodziców od wychowawcy. Czego życzyć na święta?
- Rodzice.pl
- Niemowlę
- Noworodek
- Zdrowie noworodka
- Choroby noworodków
- Paciorkowiec u noworodka: występuje u 40% dzieci, ale tylko nieliczne z nich poddaje się leczeniu. Kiedy należy się go bać?
Suknia ślubna
Suknia ślubna: wymarzona, wyśniona, albo wręcz przeciwnie – wielki znak zapytania. Podpowiadamy, jaki fason sukni ślubnej będzie najlepszy i na co zwrócić uwagę podczas przymiarek. Decyzja dotycząca wyboru sukni ślubnej jest jedną...
Czytaj dalej →LEGO matematyka: Ułamki na klockach LEGO
Jednym z punktów na mojej “Ojcowskiej Bucket List” jest zarażenie córki miłością do matematyki. Sporym sukcesem będzie brak jej niechęci do tego przedmiotu. Tak się złożyło, że trafiłem dziś na...
Czytaj dalej →