Depresja w ciąży: wszystko, co powinnaś wiedzieć o obniżonym nastroju w ciąży. Kiedy udać się do lekarza?

Ciąża to w mniemaniu większości osób jeden z najszczęśliwszych okresów w życiu kobiety. Ten niezwykły czas oczekiwania na narodziny dziecka, powinien być przepełniony samymi radosnymi chwilami, ale niestety nie w każdym przypadku jest to możliwe. Co prawda, coraz częściej zaczyna się głośno mówić o tym, iż na ciążę składa się także wiele trudnych momentów, lęków czy pojawiających się znienacka problemów, ale nieczęsto można się natknąć na informacje dotyczące depresji w ciąży. A trzeba zdawać sobie sprawę z tego, iż jest to problem, który dotyka ponad 10% kobiet ciężarnych. Co zatem warto wiedzieć o tym schorzeniu i jak sobie z nim radzić? Oto garść najpotrzebniejszych informacji.

Depresja w ciąży – jakie są jej źródła?

Zajście w ciążę, niezależnie od tego czy była ona od dawna planowana, czy też jest całkowitym zaskoczeniem dla kobiety, stanowi czynnik, który generuje w jej życiu ogromne zmiany. Już sama myśl o nich może wywoływać u kobiety stres i mnóstwo negatywnych uczuć, które nie sprzyjają jej dobrej kondycji psychicznej. W związku z tym, że do tej pory uporządkowane życie kobiety ulega destabilizacji, może ona odczuwać znaczący spadek samopoczucia, który niesie za sobą ryzyko wystąpienia bardzo różnych chorób, jeśli zaczyna się zbytnio przedłużać. Jedną z nich jest depresja w ciąży.

Depresja a ciąża – czynniki wywołujące chorobę

Nie ma jednoznacznej odpowiedzi na to, co konkretnie jest przyczyną występowania depresji u kobiet ciężarnych. Istnieje wiele czynników o różnorodnym podłożu, które mogą mieć pośredni lub bezpośredni wpływ na rozwinięcie się tej choroby u poszczególnych kobiet.

Przyczyny pojawienia się depresji w ciąży:

Zaliczamy do nich między innymi:

  • brak gotowości na macierzyństwo – kobiety, które nie planowały ciąży często uważają, że nie są przygotowane do roli matki i nie poradzą sobie z tym zadaniem;
  • obawa przed odpowiedzialnością za dziecko – kobieta, która do tej pory musiała się martwić jedynie o swój własny dobrobyt może czuć ogromny lęk przed tym, że los jej dziecka będzie w dużej mierze leżał w jej rękach;
  • strach przed utratą swobody i zahamowaniem kariery – kobiety aktywne zawodowo, które w pełni kontrolowały swoje życie i pięły się po szczeblach kariery, mogą traktować ciąże i dziecko jako swego rodzaju zagrożenie i negatywną zmianę obniżającą ich prestiż społeczny;
  • obawa przed drastycznymi zmianami w wyglądzie – jeśli wizerunek jest dla kobiety ważny, wizja utraty doskonałej sylwetki może być przyczyną spadku samopoczucia w ciąży;
  • kłopoty finansowe – zdając sobie sprawę z tego, ile pieniędzy kosztuje utrzymanie dziecka, kobieta borykająca się z problemami finansowymi odczuwa ogromny strach;
  • złe relacje z partnerem lub rodziną – kobieta ciężarna powinna mieć wsparcie w swoich najbliższych, aby nie czuła się osamotniona w tym ważnym czasie. Wszelkie konflikty mogą negatywnie wpływać na jej zdrowie;
  • przebyte poronienia – kobieta, która już kiedyś straciła ciążę może nieustannie martwić się, iż spotka ją to ponownie; wcześniejsze problemy psychiczne ciężarnej lub w jej rodzinie.

Podatne na wystąpienie depresji w ciąży są także kobiety o pewnych cechach osobowości. Osoby pesymistycznie nastawione do świata, o niskiej samoocenie, nadwrażliwe emocjonalnie, introwertyczne, lękliwe oraz te, które mają problemy z relacjami międzyludzkimi, nie umieją prosić o pomoc i ciężko znoszą wszelkie zmiany, mogą być w większym stopniu narażone na depresję.

Depresja w ciąży: wpływ na dziecko

Czy depresja w ciąży ma wpływ na dziecko? Niestety odpowiedź na to pytanie jest twierdząca. Depresja bezpośrednio dotyka nie tylko samą kobietę, ale także jej dziecko pod różnymi względami. Badania wskazują, że dzieci kobiet, u których zaobserwowano objawy depresji w czasie ciąży, są bardziej narażone na tę chorobę w dorosłym życiu.

Należy także wspomnieć o tym, że nieleczona depresja u ciężarnych wywołuje u nich zachowania, które również mają ogromny wpływ na dziecko. Kobiety te często cierpią później na depresję poporodową, miewają myśli samobójcze, zażywają leki i piją alkohol, mają problemy ze snem oraz stosowaniem prawidłowej diety, a także nie współpracują z położnikiem w odpowiednim stopniu. Wszystko to sprawia, że ciężarna nie jest w stanie właściwie zadbać o zdrowie swoje oraz dziecka. W konsekwencji może dojść do przedwczesnego porodu, ale dzieci ciężarnych cierpiących na depresję miewają również niższą masę urodzeniową oraz punktację w skali Apgar.

Często u tego typu noworodków odnotowuje się także zaniżone stężenie serotoniny, dopaminy oraz katecholamin. Nieleczona depresja u matki może również wpływać na psychikę dziecka, które w przyszłości jest narażone na problemy emocjonalne oraz zaburzenia zachowania. Przez to schorzenie ucierpieć mogą również tak bardzo ważne przecież relacje pomiędzy matką a dzieckiem.

Depresja w czasie ciąży wymaga natychmiastowej reakcji

W związku z tym, że depresja w czasie ciąży to choroba, która stanowi zagrożenie i dla matki i dla dziecka, konieczna jest jak najszybsza reakcja oraz podjęcie odpowiednich kroków zmierzających do jej wyleczenia. Dlatego też, tak ważne jest to, aby osoby z najbliższego otoczenia takiej kobiety bacznie ją obserwowały i wspierały na każdym kroku.

Ciężarne cierpiące na depresję często nie zdają sobie z tego sprawy, czy nawet wypierają taką możliwość, czując wstyd, iż nie potrafią się cieszyć z macierzyństwa. Dlatego starają się ukrywać objawy choroby. Z tego powodu właśnie, tak ważna jest reakcja ze strony najbliższych. Nie wolno im bagatelizować żadnych objawów, mając nadzieję, iż problem po prostu zniknie z czasem. Należy jak najszybciej działać i otoczyć kobietę w ciąży odpowiednią opieką oraz wsparciem w tych trudnych chwilach.

Objawy depresji w ciąży

Okres trwania ciąży jest naznaczony ciągłymi zmianami w życiu kobiety, które odbijają się także na jej zachowaniu. Huśtawki nastrojów spowodowane wzrostem i spadkiem poziomu poszczególnych hormonów to coś zupełnie naturalnego dla ciężarnych. Dlatego też, stwierdzenie choroby u kobiet w ciąży bywa wyjątkowo trudne i wymaga ich odpowiedniej obserwacji. Zmęczenie, apatyczność, pesymizm, czy łatwe przechodzenie od entuzjazmu do płaczu, to zachowania dość charakterystyczne dla pierwszego trymestru ciąży. Jeśli jednak obniżony nastrój zaczyna się przedłużać lub nawet pogłębiać, powinno nas to zaniepokoić.

Naszą uwagę powinny zwrócić objawy charakterystyczne dla depresji, jak:

  • permanentny smutek,
  • ciągłe zmęczenie,
  • brak zainteresowania codziennymi obowiązkami oraz czynnościami, które do tej pory sprawiały kobiecie przyjemność,
  • zaniedbywanie swojego wyglądu oraz higieny osobistej,
  • ciągłe zamartwianie się,
  • zaburzenia snu – kobieta ciężarna śpi niemalże cały czas, lub też nie może zasnąć, odczuwając ciągły lęk,
  • zaburzenia łaknienia – całkowity brak apetytu lub nadmierne objadanie się,
  • kłopoty z koncentracją oraz pamięcią,
  • niska samoocena,
  • poczucie winy,
  • pesymizm,
  • myśli samobójcze.

Wiele osób ma tendencję do tego, aby powyższe objawy uznawać za normalne zachowania w ciąży. Jeśli jednak są one nasilone i trwają od dłuższego czasu, powinno to wzbudzić nasz niepokój. Nie możemy oczekiwać, że kobieta sama poradzi sobie z tymi zaburzeniami, tylko dlatego, że uważamy to za coś naturalnego. Takie postępowanie może ją jedynie utwierdzić w przekonaniu, iż jej obawy są prawdziwe i nie sprawdzi się w roli matki, ponieważ nie odczuwa szczęścia z powodu bycia ciąży. Prowadzi to do ukrywania się ze swoimi problemami przed najbliższymi, co skutkuje brakiem właściwego leczenia i licznymi zagrożeniami dla kobiety i dziecka.

Depresja w ciąży – diagnoza

Oczywiście obserwacja zachowań kobiety ciężarnej, leży przede wszystkim w gestii jej najbliższych, którzy spotykają się z nią na co dzień. Z tego obowiązku nie można jednak zwolnić również ginekologa, który powinien podczas każdej wizyty przeprowadzać skrupulatny wywiad z kobietą, dotyczący również jej sytuacji osobistej, samopoczucia oraz emocji związanych z ciążą. Tym bardziej, że istnieją specjalne kwestionariusze stworzone przez psychologów, które mogą zostać wykorzystane przez lekarzy.

Jeśli ginekolog zacznie mieć podejrzenia co do tego, że jego pacjentka potrzebuje specjalistycznej pomocy, powinien także polecić jej psychiatrę, który zajmie się nią w odpowiedni sposób. Niestety, wielu specjalistów tej dziedziny nie decyduje się na przyjmowanie pacjentek ciężarnych, ze względu na znacznie większą odpowiedzialność. Tym bardziej potrzebują one zatem pomocy w znalezieniu psychiatry, tak by jak najszybciej mógł się nimi zaopiekować właściwy fachowiec.

Trzeba również pamiętać, iż po postawieniu diagnozy, konieczna jest ścisła współpraca pomiędzy bliskimi ciężarnej, jej ginekologiem położnikiem oraz psychiatrą. Tylko w ten sposób można jej zapewnić sprzyjające warunki do leczenia, które zwykle jest długotrwałe. Sam ginekolog nie powinien przepisywać swoim pacjentkom jakichkolwiek leków na depresję, tym bardziej, że leczenie farmakologiczne nie jest niezbędne w każdym przypadku depresji u ciężarnych.

Leczenie depresji w ciąży

Wiele ciężarnych zmagających się z depresją oraz ich bliskich, zastanawia się czy w tym stanie można w ogóle podejmować leczenie. Jest ono jednak nie tylko możliwe, ale wręcz konieczne! Oczywiście niezbędna jest w tym przypadku rozwaga oraz wybór metody leczenia, która będzie skuteczna, ale jednocześnie nie wpłynie negatywnie na płód rozwijający się w ciele kobiety. Pod uwagę bierzemy zatem w każdym przypadku zarówno korzyści płynące z zastosowania danego sposobu, jak i ewentualne ryzyko z niego wynikające. Specjalista proponuje kobiecie metody leczenia w oparciu o przeprowadzony wywiad psychiatryczny oraz analizę nasilenia objawów depresji. Decyzja o tym, które z nich będą najlepszym wyborem, należy jednak wyłącznie do samej pacjentki oraz jej partnera.

Depresja w ciąży – leczenie poprzez terapię

Jeśli objawy depresji w ciąży nie są jeszcze szczególnie nasilone, warto skorzystać z najmniej inwazyjnych metod leczenia tego schorzenia, do których należy zaliczyć psychoterapię. Spotkania grupowe lub indywidualne ze specjalistą, mogą przynieść naprawdę dobre skutki, pomagając poradzić sobie kobiecie z natrętnymi myślami i wszechogarniającym ją smutkiem, czy brakiem ochoty na podjęcie jakichkolwiek działań. Bardzo często, w takich przypadkach do terapii włącza się również partnera ciężarnej lub inne bliskie jej osoby. Dzięki temu, czuje ona jeszcze większe wsparcie z ich strony.

Farmakoterapia depresji w ciąży

Każdy zdaje sobie sprawę z tego, że przyjmowanie jakichkolwiek leków w ciąży musi być zawsze konsultowane z lekarzem, ze względu na ryzyko tego, iż negatywnie wpłyną one na dziecko. Dlatego też, również w przypadku depresji, leczenie farmakologiczne musi być odpowiednio przemyślane i dobrane do faktycznych potrzeb kobiety.

Leki antydepresyjne, są w związku z tym zalecane jedynie w ciężkich postaciach depresji, gdy funkcjonowanie kobiety jest w dużym stopniu zaburzone, czy też gdy doświadcza ona myśli samobójczych. Musimy pamiętać, że żaden lek tego typu nie jest w 100% bezpieczny, ponieważ wszystkie one przedostają się przez łożysko i trafiają do organizmu dziecka. Z tego powodu, leków antydepresyjnych nie można pod żadnym pozorem przyjmować na własną rękę. Zawsze musi się to odbywać pod nadzorem lekarza.

Jednym z efektów przyjmowania przez kobietę ciężarną leków antydepresyjnych są objawy zespołu abstynencyjnego u noworodków. Chodzi tutaj o matki, które stosowały terapię farmakologiczną przez cały okres ciąży lub w jej III trymestrze. Najczęstszymi objawami zauważanymi u ich dzieci są płaczliwość, drażliwość, czy zaburzenia snu. Nie wymagają one jakiegokolwiek leczenia, gdyż mijają zazwyczaj do 48 godzin po narodzinach. Aby jednak uchronić przez nimi dzieci, kobietom ciężarnym zaleca się stopniowe odstawianie leków, na około 3-4 tygodnie przez planowanym porodem. Oczywiście jeśli tylko jest to możliwe.

Depresja w ciąży – obserwacja i szybka reakcja

Kobiety w ciąży, powinny bardzo skrupulatnie obserwować to, co dzieje się nie tylko z ich ciałami, ale również emocjami, na kolejnych jej etapach. Jeśli cokolwiek wzbudzi ich niepokój, muszą od razu zgłaszać to swojemu lekarzowi, ale też rozmawiać o tym z partnerem oraz innymi bliskimi osobami. Ich ciągłe wsparcie może uchronić je przed chorobą, lub też pomóc im się uporać z depresją w ciąży.

Dodaj komentarz

Planowanie ślubu oraz wesela

Intercyza

Intercyza jest umową przedmałżeńską regulującą stosunki majątkowe przyszłych małżonków. Dotyczy części majątku, którą małżonkowie wypracują po ślubie. Nie odnosi się natomiast do dochodów oraz rzeczy, które osoby te miały przed...

Czytaj dalej →
Pielęgnacja noworodka

Kąpiel noworodka

Kąpiel noworodka osobiście kojarzy mi się z czymś bardzo ważnym, pełnym napięcia. Pamiętam, jak prawie 20 lat temu rodzice kąpali po raz pierwszy moją młodszą siostrę. Atmosfera, która tej kąpieli...

Czytaj dalej →
Rodzice.pl - ciąża, poród, dziecko - poradnik dla Rodziców
Logo