Grupy krwi
Na początek zróbmy małą powtórkę z lekcji biologii. Czym w ogóle są grupy krwi?
Krew składa się z osocza i elementów morfotycznych. Elementy morfotyczne to erytrocyty, limfocyty oraz trombocyty, czyli odpowiednio tłumacząc na mniej naukowy język: krwinki czerwone, krwinki białe oraz płytki krwi.
Główną rolą krwinek czerwonych jest transportowanie tlenu do każdego zakątka ludzkiego ciała. Na tych krwinkach występują pewne białka, nazywane fachowo antygenami. Antygeny są dwa: antygen A oraz antygen B (no dobrze, antygenów jest o wiele więcej, jest ich kilkadziesiąt, ale te, które omawiamy są najistotniejsze). W zależności od tego, jaki zestaw antygenów występuje na krwinkach danego człowieka, mówimy o konkretnej grupie krwi.
1. Jeżeli na krwinkach czerwonych występuje antygen A, to mówimy o grupie krwi A.
2. Jeżeli na krwinkach czerwonych występuje antygen B, to mówimy o grupie krwi B.
Zdarza się, że antygeny występują jednocześnie, a wtedy:
3. Jeżeli na krwinkach czerwonych występuje zarówno antygen A i antygen B, to mówimy o grupie krwi AB
Może dojść również do sytuacji, gdy na krwinkach nie ma żadnego antygenu.
4. Jeżeli na krwinkach czerwonych nie występuje żaden antygen, to mówimy o grupie krwi 0.
Tak więc na krwinkach czerwonych znajdują się opisane wyżej antygeny. Z kolei w osoczu krwi znajdują się naturalne przeciwciała, które ukierunkowane są na nieobecny we krwi antygen. I odpowiednio:
1. Grupa krwi A ma w osoczu przeciwciała anty-B
2. Grupa krwi B ma w osoczu przeciwciała anty-A
3. Grupa krwi AB ma w osoczu nie posiada żadnych przeciwciał
4. Grupa krwi 0 ma w osoczu przeciwciała anty-A i anty-B
Dodatkowo wchodzi jeszcze w grę antygen D. Jeżeli występuje on w krwi danego człowieka, mówimy, że krew jest Rh (+). Jeśli go nie ma: Rh (-). Antygen D może występować przy każdej grupie krwi. Gdy antygenu D brak jest we krwi (a szacuje się, że nie ma go około 15% ludzi) to w osoczu znajdują się przeciwciała anty-D.
Znajomość grup krwi jest bardzo ważna przy jej przetaczaniu. Ze względu na obecność różnych przeciwciał we krwi, nie można jej przetaczać dowolnie, ponieważ przeciwciała zaatakowałyby antygeny i w organizmie zaczęłaby szaleć walka na śmierć i życie, która mogłaby się zakończyć bardzo poważnymi powikłaniami oraz nawet śmiercią.
Grupa krwi a konflikt serologiczny
Grupa krwi ma kluczowe znaczenie, gdy kobieta zachodzi w ciążę. Dziecko może odziedziczyć grupę krwi po niej lub po swoim tacie. Jeżeli matka nie posiada antygenu D w swojej krwi, a jej partner tak i dziecko odziedziczy grupę krwi po tacie, powstaje tak zwany “konflikt serologiczny”. Zagrożenie staje się poważne zazwyczaj dopiero przy drugiej ciąży. Podczas pierwszego porodu do krwi mamy przedostaje się antygen D i zaczyna produkować przeciwciała dla antygenu D. Pozostają one w krwi kobiety i w czasie drugiej ciąży organizm mamy zaczyna postrzegać dziecko, jako potencjalnego wroga przeciwciała zaczynają atakować układ krwionośny dziecka.
Rzadka grupa krwi: AB Rh (-)
Najrzadsza grupa krwi na świecie to grupa AB Rh (-). Oznaczenie to mówi nam, że na czerwonych krwinkach znajduje się zarówno antygen A, jak i antygen B, a jednocześnie w osoczu krwi nie ma antygenu D. Zaledwie 1% ludzi w Polsce ma taką grupę krwi, więc jest to również najrzadsza grupa krwi w Polsce.
Rzadka grupa krwi to również B Rh (-). Szacuje się, że ma ją około 2% populacji. Inne rzadkie grupy krwi w Polsce i na świecie to A Rh (-) oraz 0 Rh (-).
