Cytomegalia – Kto powinien zrobić badanie na obecność wirusa cytomegalii (CMV)?

Cytomegalia – co to jest?

Co to jest cytomegalia? Wirus cytomegalii należy do rodziny Herpes (tej samej do której należą m.in. wirus ospy czy opryszczki) i odpowiada za wywołanie ostrej infekcji określanej jako choroba wtrętowa lub cytomegalia. Jak się można zarazić? W większości przypadków zarażenie ma charakter bezobjawowy i wirus do końca życia pozostaje w organizmie w postaci uśpionej, szacuje się że nawet około 60-70% populacji ludzi na świecie może być jego nosicielami. W większości przypadków do zakażenia dochodzi przez ślinę, łzy, krew, mocz lub drogą płciową poprzez nasienie lub wydzielinę szyjki macicy. Możliwe jest również zakażenie wewnątrzmaciczne oraz poprzez karmienie piersią matki z aktywnym wirusem CMV. Ze względu na fakt, że takie wewnątrzmaciczne zakażenie niesie poważne konsekwencje rozwojowe dla płodu, sprawdza się czy cytomegalia przed ciążą była już obecna w naszym organizmie.

Zobacz też: Badania w ciąży: Jak wygląda kalendarz badań w ciąży?

Cytomegalia – objawy i skutki

Wirus cytomegalii u dorosłych najczęściej powoduje zakażenie o bezobjawowym charakterze. Czasem pojawiają się mało specyficzne objawy, takie jak zapalenie gardła z towarzyszącą gorączką, ból głowy i mięśni, zmęczenie, kaszel, powiększenie węzłów chłonnych, śledziony oraz wątroby. Zazwyczaj przechodzą one samoistnie po kilku dniach. Poważne objawy cytomegalii u dorosłych pojawiają się zwłaszcza u osób z obniżoną odpornością. W ich przypadku na skutek zakażenia może rozwinąć się zapalenie płuc, nerek, wątroby a nawet zapalenie mózgu. W takim przypadku leczenie cytomegalii u dorosłych obejmuje stosowanie leków przeciwwirusowych, takich jak np. gancyklovir w wysokich dawkach. Cytomegalia stanowi też spore zagrożenie dla kobiet w ciąży, a właściwie ich nienarodzonych dzieci, prowadząc do poważnych wad rozwojowych, a także innych powikłań, które w większości przypadków zależą od tego, kiedy doszło do zakażenia. Skutki zakażenia u płodu prezentują się w związku z tym następująco:

• zakażenie w pierwszym trymestrze ciąży – poronienie, wrodzone wady mózgu, wady dna oka dziecka,
• zakażenie w drugim trymestrze ciąży – zaburzenia rozwoju i ataki padaczkowe po narodzinach,
• zakażenie w trzecim trymestrze ciąży – poród przedwczesny lub nasilona żółtaczka po porodzie.

Zobacz również: HCV w ciąży – dlaczego powinnaś robić badania HCV podczas ciąży?

Cytomegalia u noworodka – cytomegalia wrodzona

U noworodków u których zdiagnozowano zakażenie wewnątrzmaciczne lub zakażenie w trakcie porodu stosuje się dwutygodniową terapię gancyklovirem, hamującą rozwój wirusa i jego negatywne skutki w naszym organizmie.

Cytomegalia – badanie na obecność wirusa

Ze względu na poważne konsekwencje dla płodu, jakie niesie za sobą zakażenie wirusem jakim jest cytomegalia, badanie w ciąży powinno zostać wykonane w pierwszych tygodniach jej trwania. Wielu lekarzy zaleca jednak wykonanie testu na obecność wirusa cytomegalii jeszcze przed rozpoczęciem starań o dziecko. Jak wykryć wirusa?

Badanie wykonuje się z niewielkiej ilości surowicy krwi, pobieranej w laboratorium. Metoda opiera się na wykryciu w niej swoistych przeciwciał skierowanych przeciw wirusowi cytomegalia – badania obejmują przede wszystkim test IgG, chociaż w niektórych przypadkach lekarz może zalecić również wykonanie testu IgM. Pozwala ono wykryć świeże zakażenie, maksymalnie do 9 miesięcy wstecz. Niskie wyniki testu na wirusa cytomegalii IgG wskazuje na to, że pacjent nie miał nigdy kontaktu z wirusem, z kolei CMV IgG wysokie informuje o dawno przebytym zakażeniu i mniejszym ryzyku powtórnego zachorowania.

W dużym uproszczeniu interpretacja wyników badań na obecność wirusa CMV wygląda następująco:

• IgM ujemne i IgG ujemne – nieprzebyta infekcja, brak odporności w związku z czym istnieje ryzyko zakażenia,
• IgM ujemne i IgG dodatnie – do zakażenia doszło w przeszłości, jeżeli IgG jest wysokie należy powtórzyć badanie za jakiś czas,
• IgM dodatnie i IgG ujemne –wynik niejednoznaczny, wymaga weryfikacji po 2-3 tygodniach,
• IgM dodatnie i IgG ujemne– w zależności od obecności objawów należy rozpocząć leczenie lub powtórzyć badanie po 2-3 tygodniach.

Wyniki zawsze powinny być konsultowane z lekarzem, który na podstawie wywiadu lekarskiego połączonego z ich wartościami podejmie decyzję o leczeniu.

Sprawdź: Ułożenie płodu w macicy: Jak zmienia się w pozycja płodu w trakcie ciąży?

Cytomegalowirus – Awidność CMV

Jeżeli podejrzenie zakażenia wirusem ustalone jest na podstawie występujących objawów klinicznych, badanie na obecność przeciwciał wirusa cytomegalii powinno u tych pacjentów obejmować także awidność CMV. W przypadku wirusa CMV awidność IgG ma na celu odróżnienie starego, pierwotnego zakażenia od aktywnego zakażenia wtórnego, w którym również obserwuje się wzrastające w klasie IgG przeciwciała cytomegalii. Pierwotnie wirus we krwi będzie dawał niskie wyniki awidności, z kolei wysoka awidność cytomegalii świadczy o dawno przebytym lub wtórnym zakażeniu. Jeśli chodzi o awidność wirusa cytomegalia, badania w ciąży odgrywają kluczową rolę, gdyż pozwalają określić czy do zakażenia doszło w trakcie ciąży czy jeszcze przed nią, co w znaczący sposób wpływa na dalsze postępowanie lecznicze.

Zobacz też: Planowanie ciąży – co warto wiedzieć i jak się przygotować?

Cytomegalia – cena badania i przygotowanie do niego

Ze względu na możliwe powikłania chorobowe bardzo ważne jest, by przed zajściem w ciążę sprawdzić, czy w naszym organizmie jest obecna cytomegalia. Ile kosztuje badanie? W zależności od stosowanej metody cena waha się w granicach 30-50zł. W przypadku badania jakim jest awidność wirusa cytomegalia, koszt badania jest nieco wyższy i wynosi około 60-70 złotych.

W przypadku cytomegalii badanie krwi nie wymaga specjalnego przygotowania i może być wykonane o dowolnej porze dnia. Ze względu na to, iż badanie na obecność wirusa cytomegalii jest zalecane każdej ciężarnej, można je bez problemu wykonać w większości laboratoriów diagnostycznych, a wyniki w większości przypadków gotowe są już kolejnego dnia.

Zobacz też:

• Glukoza w ciąży: dlaczego badanie cukru w ciąży jest tak istotne?
• Badania przed ciążą: 8 badań, które powinna zrobić przyszła mama
• Badania przesiewowe noworodków: Jaki jest przebieg badania i jakie choroby wykrywa?