Uzależnienia behawioralne u dzieci i młodzieży
Uzależnienia behawioralne u dzieci i młodzieży stanowią coraz większe wyzwanie dla rodziców oraz psychoterapeutów. Jeszcze kilkanaście lat temu mogło się wydawać, że problem ten jest wyłącznie marginalny; dzisiaj widzimy już doskonale, jak wkracza on w życie wielu zwykłych rodzin w Polsce i Europie.

Uzależnienia behawioralne: rodzaje
Termin “uzależnienie” odnoszono przez wiele lat głównie do konkretnych substancji: alkoholu, nikotyny bądź narkotyków. W miarę upływu czasu zarówno specjaliści, jak i zwykli ludzie zaczęli przyznawać, że zjawisko dotyczy nie tylko niższych warstw społecznych, lecz także przedstawicieli intelektualnych elit. Świetny przykład stanowił ostatnio film “Mój piękny syn” Felixa Van Groeningena, na podstawie książki o tym samym tytule.
Na forum międzynarodowym podnoszony jest również problem tzw. uzależnień behawioralnych, a zatem zależności od jakiegoś zachowania. Osoba uzależniona czuje silną, niekontrolowaną potrzebę wykonywania danej czynności, choć zarazem zdaje sobie sprawę z jej negatywnych skutków.
Lista uzależnień behawioralnych okazuje się zaskakująco długa, a jej zawartość jest poszerzana z każdym rokiem. Wiąże się to zarówno z intensywnym rozwojem nowych mediów i technologii, jak i z coraz większą elastycznością pojęć stosowanych przez ekspertów. Do najpowszechniejszych rodzajów takich uzależnień zaliczamy zatem:
- zakupoholizm,
- kompulsywne objadanie się,
- uzależnienie od seksu albo treści pornograficznych,
- pracoholizm,
- siecioholizm (nałogowe korzystanie z sieci internetowej),
- fonoholizm (uzależnienie od telefonu komórkowego),
- uzależnienie od komputera i gier wideo.
Wymienione typy z pewnością nie wyczerpują listy nałogowych zachowań, dają jednak pewne wyobrażenie o ich złożoności i powiązaniu ze stylem życia współczesnych mieszkańców Zachodu.
Uzależnienia behawioralne u dzieci i młodzieży
Wydawać by się mogło, że problem uzależnień dotyczy głównie ludzi dorosłych albo znajdujących się u progu dorosłości. Tymczasem do gabinetów psychoterapeutycznych trafiają coraz częściej osoby znacznie młodsze: nastolatki albo wręcz małe dzieci. Szeroka dostępność najróżniejszych kanałów rozrywki sprzyja powstawaniu psychicznej zależności, podobnie zresztą jak atrofia więzi rodzinnych czy nawet towarzyskich. Mówiąc wprost: im bardziej młodzi są samotni, tym chętniej uciekają się do działań o charakterze szkodliwym czy wręcz autodestrukcyjnym.
Jeszcze w ostatniej dekadzie XX wieku najpowszechniejszym uzależnieniem wśród małoletnich była telewizja – przerażeni rodzice relacjonowali z drżeniem w głosie, jak to ich pociecha przesiaduje przed odbiornikiem nawet po kilkanaście godzin na dobę. Wydaje się jednak, że miejsce telewizora zdążył już definitywnie zająć komputer, internet oraz gry wideo. W ostatnim czasie do tego zestawu dołączają również coraz nowsze modele smartfonów, których wysoka cena nie odstrasza nastolatków, spragnionych technicznych nowinek.
Sprawdź: Gry na tablet dla dzieci, które nie szkodzą
Objawy behawioralne
Co interesujące, w przypadku uzależnień behawioralnych lista objawów wygląda podobnie jak ta dotycząca nadużywania określonej substancji psychoaktywnej. Osoba dotknięta nałogiem czuje zatem przemożną chęć (albo wręcz przymus) wykonywania danej czynności, przestaje też kontrolować jej częstotliwość i czas trwania. Zaniechanie aktywności wiąże się z fizjologicznymi objawami odstawienia, które uśmierza jedynie powrót do przerwanego działania. Wzrasta także tolerancja na określony bodziec, co oznacza, że osoba uzależniona przeznacza nań coraz więcej godzin. To z kolei prowadzi często do zaburzenia naturalnego rytmu dobowego – nałogowiec “działa” nocą, natomiast w ciągu dnia odsypia.
Charakterystyczne bywa także zawieszanie wszelkich innych życiowych poczynań, nawet tych uważanych wcześniej przez osobę uzależnioną za przyjemne. Rezygnuje ona z dawnych zainteresowań, znacząco ogranicza kontakty towarzyskie, zaniedbuje naukę czy pracę. Całą energię skupia na przedmiocie swojego nałogu, choć doskonale rozumie, jak bardzo jest on dla niej niszczący.
Uzależnienia behawioralne: terapia
Uzależnienia behawioralne u dzieci i młodzieży leczy się przede wszystkim psychoterapią w ujęciu poznawczo-behawioralnym. Ma ona na celu analizę sytuacji prowokujących jednostkę do sięgania po określoną aktywność, jak również opracowanie nowych strategii radzenia sobie z niechcianymi emocjami. W przypadku pacjentów nieletnich, procedury terapeutyczne mogą objąć również pozostałych członków danej rodziny.
Oprócz psychoterapii stosowane bywa też leczenie farmakologiczne, najczęściej w postaci leków przeciwdepresyjnych i/lub stabilizujących nastrój. Okazuje się to w niektórych przypadkach bardzo istotne, bo depresja dość często rozwija się na podłożu uzależnień – tak chemicznych, jak i behawioralnych.
Uzależnienia behawioralne: etapy
Propagatorzy poznawczo-behawioralnego ujęcia uzależnień opracowali szczegółowy model występowania nałogu, opierając go na kilku kluczowych etapach. Mówiąc w uproszczeniu, sięgnięcie po zakazaną substancję lub aktywność następuje w wyniku zaistnienia pewnych sytuacji, myśli i przekonań. Przykładowo, spotkanie z grupą pijących znajomych może wyzwolić w nas chęć sięgnięcia po alkohol, co pociąga za sobą myśl o odprężeniu i uldze. Pragnienie okazuje się tak przemożne, że łamiemy abstynencję i szybko – tracąc kontrolę – znajdujemy się w ciągu.
Opisanie poszczególnych etapów uzależnienia ma sporą wartość terapeutyczną, daje bowiem nadzieję na skuteczniejszą pracę z klientem. Znając źródło zachowań, można próbować zmieniać je u podstaw. Praca ta – choć żmudna! – po pewnym czasie powinna przynieść stopniową poprawę.
Uzależnienia behawioralne: badania
Badania nad uzależnieniami behawioralnymi prowadzone są obecnie w wielu kierunkach. Jednym z najciekawszych pojęć ukutych w ostatnich latach jest phubbing, czyli korzystanie ze smartfona w trakcie interakcji twarzą w twarz z inną osobą. Do okazjonalnego ignorowania rozmówców w taki sposób przyznaje się nawet 90% ankietowanych.
Naukowcy dowiedli, że phubbing bywa bardzo przykry w skutkach dla strony zaniedbywanej. Wpisuje się też w najbardziej niebezpieczne uzależnienia behawioralne u dzieci i młodzieży.
Krótszy rok szkolny? Aż 179 dni wolnych od szkoły w 2022/23
Groźna internetowa zabawa powodem okaleczeń i śmierci dzieci? Niebieski wieloryb owiany jest złą sławą. Na czym polega?
Najpopularniejsze imiona w Polsce 2022. Ranking może Cię zaskoczyć! Które imiona królują w zestawieniu?
Co powinna zawierać wyprawka do 1 klasy? Sprawdź listę niezbędnych przedmiotów!
Wyniki 2 rekrutacji do liceum 2022. Co jeśli dziecko nie dostało się do żadnej szkoły średniej?
Kiedy rozpoczęcie roku szkolnego 2022/2023? Znamy już kalendarz na kolejne miesiące
- Rodzice.pl
- Przedszkolak
- Zdrowie dziecka
- Uzależnienia behawioralne u dzieci i młodzieży
Ognisko epidemii odry w Pruszkowie. Żadna z chorych osób nie była zaszczepiona
Liczba zachorowań na odrę rośnie. W ostatnich dniach w Pruszkowie zachorowało 13 osób. Większość z nich nie była zaszczepiona. Odra w Pruszkowie Jak podaje Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Pruszkowie, lekarze...
Czytaj dalej →Zima to ciężki czas dla alergików! Te 3 sposoby sprawią, że poczują się lepiej!
Jesienią i zimą aura najczęściej nie sprzyja spacerom, przez co do minimum ograniczamy wystawianie się na szkodliwe działanie smogu. Ale czy na pewno pozostając w przytulnych wnętrzach naszych mieszkań jesteśmy...
Czytaj dalej →Odra w Pruszkowie: Wśród chorych znajdują się także osoby zaszczepione. W ich przypadku objawy są jednak znacznie łagodniejsze.
Kolejne przypadki odry w Pruszkowie i informacja, że wśród chorych znalazły się również osoby zaszczepione są niczym młyn na wodę toczącej się od pewnego czasu dyskusji na temat szczepionek. Ognisko...
Czytaj dalej →Zapalenie krtani u dziecka lub niemowlaka [Przyczyny, objawy, leczenie]
Zapalenie krtani u dziecka lub niemowlaka to bardzo powszechna dolegliwość dzieci, między 2 a 8 rokiem życia. Najczęściej, jest ono wywołane przez wirusy. Zapalenie krtani jest dla dziecka uciążliwe i nieprzyjemne....
Czytaj dalej →Nerwica u dzieci: Objawy i leczenie
Przy szalonym tempie, w jakim żyje dzisiejszy świat, znerwicowane dziecko nie jest niestety rzadkością. Dlatego właśnie tak istotne jest, by rodzice byli wyczuleni na niepokojące objawy i śpieszyli z pomocą...
Czytaj dalej →Uwaga na wskaźniki i długopisy z laserami! Chłopiec stracił aż 75% wzroku
Czy są dzieci, które nie reagują zachwytem na małe latareczki, światełka czy… lasery? Moje na pewno należą do grupy entuzjastów tego typu zabawek. Przypadek tego chłopca jest jednak dowodem na...
Czytaj dalej →HCT – jak wygląda badanie na hematokryt? Jak interpretować wyniki?
Jednym z parametrów oznaczanych w ramach podstawowej morfologii krwi jest hematokryt (HCT). Informuje on nas o stosunku między krwinkami czerwonymi, a pozostałymi elementami morfotycznymi krwi. Normy tego parametru w dużej...
Czytaj dalej →Mononukleoza u dzieci: objawy i leczenie
Gdy przeziębienie ciągnie się w nieskończoność, maluch czuje się osłabiony, a kolejne badania nic nie wykazują w końcu ktoś zadaje pytanie: czy to aby nie mononukleoza? Sprawę rozstrzygnie badanie krwi...
Czytaj dalej →3 rady na bolesne ząbkowanie
Większość rodziców musi przez to przejść. Ząbkowanie potrafi być bolesne nie tylko dla dziecka, ale także dla rodziców i innych domowników lub sąsiadów. W jaki sposób można ulżyć dziecko w...
Czytaj dalej →Wysypka bostońska u dzieci
Wysypka bostońska to choroba wywołana wirusem Coxackie A oraz B, a także wirusem ECHO. Uznawana jest za typową chorobę wieku dziecięcego, ale dotyka także osoby dorosłe. Bardzo często wysypka bostońska mylona...
Czytaj dalej →Jak wzmocnić odporność u dzieci?
Małe dzieci wykazują znacznie mniejszą odporność niż nastolatki i osoby dorosłe. Układ odpornościowy kształtuje się przez pierwszych jedenaście lat życia, dlatego u maluchów nie jest on jeszcze w stanie w...
Czytaj dalej →Badanie CRP u dzieci: Norma oraz przyczyny podwyższonego CRP
Co to jest CRP i kiedy wykonuje się badanie lub test na CRP? Jakie są normy stężenia CRP u dzieci oraz o czym świadczy podwyższony wynik? Sprawdź! Białko C-reaktywne (CRP)...
Czytaj dalej →Szczepienie pięciolatków przeciwko koronawirusowi już wkrótce? Pięciolatki otrzymają dziecięcą wersję szczepionki Pfizer/BioNTech
Prawdopodobnie już w przeciągu najbliższego tygodnia w USA może rozpocząć się akcja szczepień przeciw Covid-19 wśród dzieci. Amerykańskie Centrum Kontroli i Zapobiegania Chorób pozytywnie zaopiniowała zalecenie szczepienia najmłodszych w wieku...
Czytaj dalej →Termofor dla dzieci: z pestkami wiśni, suchy czy miś? Który najlepszy?
Powoli można odczuć nadciągające chłody. Termofor dla dzieci to idealne rozwiązania na ogrzanie najmłodszych, gdy za oknem zagości już jesień i zima. Termofor sprawdzi się świetnie zarówno do robienia ciepłych,...
Czytaj dalej →Te przedmioty codziennego użytku są niebezpieczne dla dziecka!
Niby zwykłe przedmioty codziennego użytku. Tymczasem okazuje się, że dziecko potrafi wykorzystać je w sobie właściwy, jakże pomysłowy sposób. Nie zawsze bezpieczny! Baterie Zabawki, piloty do telewizora, a nawet zegarki...
Czytaj dalej →- Niemowlę przekręca się w nocy na brzuch - Forum 2022
- Małe czarne robaczki: Co to za paskudztwa??? - Forum 2022
- SEX przy dziecku ??? - Forum 2022
- skutki uboczne szczepien - Forum 2022
- Bardzo gwałtowne i szarpane ruchy płodu: co robić? - Forum 2022
- Jak się ubrać na pogrzeb dziecka? - Forum 2022
- Tunezja - Forum 2022
- 10 lat różnicy... - Forum 2022
- 14 miesięcy i nie chodzi! - Forum 2022
- 2 letnie dziecko budzi się w nocy z płaczem - Forum 2022
- 3-latek z pampersem na noc? - Forum 2022
- 9 miesiac ciazy - Forum 2022
- Był ktoś w Grzybowie??? - Forum 2022
- Ból podczas zagnieżdżania - Forum 2022
- Clexane, prośba o podzielenie się Waszymi doświadczeniami... - Forum 2022
- Czy ciężarna może być matką chrzestną? - Forum 2022
- Czy duphaston pomaga zajść w ciążę? - Forum 2022
- Czy ja jestem sknerą ? - Forum 2022
- Czy słoiczki po gerberkach nadają się do wekowania? - Forum 2022
- Do nowo zaciążonych: Jaki miałyście śluz po zapłodnieniu? - Forum 2022
- Trudne zagadki z odpowiedziami dla dzieci i dla dorosłych
- Czy wiatrak może chodzić całą noc? Uważaj, przyjemny chłód podczas snu może mieć opłakane skutki
- Masturbacja w wieku 13 lat: czy to normalne zachowanie?
- Błogosławieństwo Młodej Pary krok po kroku. Co mówią rodzice?
- Gdzie znaleźć gniazdo much w domu? [plus sposób na muchy]
- Ile się daje na wesele 2022? Poradnik dla świadków, chrzestnych i gości!
- Po jakim czasie działa czopek?
- Po jakim czasie spada gorączka po lekach przeciwgorączkowych?
- Znaczenie godzin - co oznaczają lustrzane godziny i równe godziny?
- Życzenia dla męża na rocznicę ślubu
- Życzenia urodzinowe dla dzieci [+śmieszne wierszyki]
- Co powinna zawierać wyprawka do 1 klasy? Sprawdź listę niezbędnych przedmiotów!
- Gorąca głowa i zimne ręce u dziecka? Nie lekceważ tego typu gorączki!
- Niemowlę nie robi kupy: Jak pomóc niemowlakowi zrobić kupkę?
- Sikanie po stosunku: Dlaczego od razu po seksie warto udać się do toalety?
- Czy budzić dziecko z gorączką? To warto wiedzieć, aby nie szkodzić
- Niespokojny sen niemowlaka. Dlaczego niemowę wierci się przez sen?
- Skąd się biorą szczypawki w domu? Jaki środek na szczypawki wybrać?
- Cytaty na odejście z pracy. Jak pożegnać się z kolegami z pracy?
- Dlaczego słoiki się nie wekują? Przyczyna nie zawsze jest oczywista