Trudności z zajściem w ciążę mogą być zarówno po stronie kobiety, jak i mężczyzny, dlatego rozróżniamy niepłodność żeńską i męską. Zdarza się, że brak ciąży wynika z jednoczesnych zaburzeń u obojga partnerów. W leczeniu niepłodności kluczowa jest diagnostyka i dostosowanie terapii do wymagań danej pary i jej historii. Kiedy można podejrzewać niepłodność i dlaczego warto skorzystać ze specjalistycznej konsultacji?
Kiedy mówimy o niepłodności?
Niepłodność można podejrzewać wówczas, jeśli pomimo regularnego współżycia nie dochodzi do zapłodnienia i ciąży przez dłuższy czas. Aby u pary lub jednego z partnerów podejrzewać niepłodność starania o dziecko muszą trwać minimum 12 miesięcy, przy braku antykoncepcji z obu stron. Z kolei za regularne współżycie uważa się stosunki minimum trzy razy w tygodniu. Jeśli partnerzy spełniają wszystkie powyższe kryteria i mimo starań nie dochodzi do zapłodnienia, wskazana jest specjalistyczna konsultacja. Według dostępnych danych z niepłodnością zmaga się nawet 10% par w Polsce (niektóre źródła podają 15–20%), co sprawia, że nie należy tego problemu traktować tylko w kategorii odosobnionych przypadków. Wskazaniem do wcześniejszego rozpoczęcia diagnostyki są rozpoznane choroby, które zaburzają płodność (np. endometrioza lub zespół policystycznych jajników).
Diagnostykę i leczenie niepłodności przeprowadza klinika in-vitro, czyli placówka leczenia niepłodności. Cały proces wymaga zaangażowania zespołu, który składa się z wielu specjalistów reprezentujących różne dziedziny medycyny. Poza lekarzami wsparciem dla par są także embriolodzy, genetycy oraz psychologowie. Brak powodzenia ciąży jest bowiem często sporym obciążeniem psychicznym dla oczekujących na potomka. Pozytywne nastawienie i przekonanie o powodzeniu terapii również przekłada się na jej sukces.
Przyczyny niepłodności?
Problemy z zapłodnieniem po stronie mężczyzny to około 35% przypadków braku ciąży. Właśnie dlatego tak ważne, aby diagnostyce poddało się oboje partnerów. U panów powodem nieprawidłowości mogą być zmiany chorobowe, m.in.: cukrzyca, problemy z tarczycą czy układem krążenia, a także wszelkie zaburzenia hormonalne, urazy jąder i zmiany nowotworowe w ich obrębie oraz żylaki powrózka nasiennego. Prowadzony niehigieniczny styl życia zwiększa ryzyko niskiej jakości nasienia czy infekcji w obrębie narządów płciowych, co również może prowadzić do niepłodności. Warto dodać, że jakość nasienia obniża również przewlekły stres, niewłaściwa dieta, a także stosowanie używek.
U kobiet jednym z głównych czynników jest wiek, np. starania o pierwsze dziecko po 35. roku życia i zmniejszenie tzw. rezerwy jajnikowej. Problemy z zajściem w ciążę, podobnie jak u panów, mogą być wynikiem chorób (również nowotworowych) i zaburzeń hormonalnych. U pań należy też przeprowadzić dokładną diagnostykę w kierunku policystycznych jajników czy endometriozy. W wielu przypadkach u obojga partnerów wskazane jest badanie genetyczne, zwłaszcza jeśli nie ma wyraźnych przesłanek, gdzie szukać problemu.
Metody leczenia niepłodności
Wybór najlepszej metody terapii zależy od wielu czynników. W wielu przypadkach dobre wyniki daje terapia hormonalna, inseminacja domaciczna czy stymulacja owulacji. Szansą dla par z dużymi problemami jest zapłodnienie pozaustrojowe in vitro. W niektórych sytuacjach konieczna może okazać się opcja dawstwa nasienia lub komórek jajowych.
