“Lalka” – najważniejsze motywy literackie z powieści Prusa. Z tą napiszesz (prawie) każde wypracowanie maturalne!

Najważniejsze motywy w “Lalce”

Motywy literackie w “Lalce” dotyczą wielu rozmaitych zagadnień – od miłości, cierpienia i samotności jednostki, aż po problemy społeczne, kulturowe i zagrożenia związane z nową sytuacją historyczno-gospodarczą. Dobra znajomość nie tylko najważniejszych wątków powieści, ale także szczegółów mogą się okazać już połową sukcesu na maturze.

Ważne motywy w “Lalce” do rozprawki:

1. Motyw pracy w “Lalce”: Wokulski ciężko pracuje na swój sukces, najpierw jako młody chłopak zarabia pieniądze i jednocześnie przygotowuje się do egzaminów do Szkoły Głównej. Jego starania popłacają, ponieważ odnosi sukces i zaczyna wymarzone studia. Po powrocie z Syberii z zesłania również nie próżnuje i ciężko pracuje w sklepie Minclów, a później gdy przejmuje majątek po żonie (Małgorzacie Miclowej) i zakochuje się w Izabeli, jedzie do Bułgarii, aby zajmować się dostawami żywności dla wojska. Pracuje tam niemal dzień i noc bez wytchnienia, aby pomnożyć majątek.
   • Człowiekiem pracy w “Lalce” jest również Ignacy Rzecki, całe życie poświęca pracy w sklepie, z wielką powagą podchodzi do swoich obowiązków, uczciwie opiekuje się biznesem Wokulskiego, gdy ten wyjeżdża, najpierw na wojnę, a później do Paryża. Mieszka w małym pokoiku przy sklepie, a za ladą spędza całe dnie, a czasem nawet pojawia się w sklepie w niedzielę, aby udekorować witrynę na kolejny tydzień.
2. Motyw podróży w “Lalce” – podróże w powieści podróże odzwierciedlają różne aspekty życia społecznego; Wokulski podróżuje do Bułgarii i do Paryża w celach zarobkowych, na Syberię wyrusza po tym, jak został zesłany za udział w powstaniu styczniowym; Ochocki pod koniec książki informuje, że wyjeżdża za granicę, aby móc kontynuować swoje badania naukowe. Przedstawiciele wyższych warstw społecznych, arystokraci tacy jak Tomasz Łęcki i jego córka podróżują w celach towarzyskich, dla rozrywki.
3. Motyw cierpienia w “Lalce” – bohaterem, który cierpi najwięcej w powieści jest oczywiście Stanisław Wokulski. Mężczyzna cierpi przede wszystkim z powodu nieszczęśliwej miłości – kocha on Izabelę Łęcką miłością bardzo intensywną, romantyczną, ale niestety kobieta nie odwzajemnia tych uczuć. Najpierw traktuje go z góry, z pogardą, z czasem zmienia nieco nastawienie, a ostatecznie przyjmuje nawet oświadczyny, ale wkrótce na jaw wychodzi, że zdradza narzeczonego z kuzynem Starskim. Po tym ciosie Wokulski próbuje popełnić samobójstwo, a później pozbywa się wszystkich swoich interesów i znika z miasta (wyjechał lub popełnił samobójstwo, tym razem skutecznie).
4. Motyw nauki i rozwoju w “Lalce” – w epoce pozytywizmu jednym z najważniejszych społecznych celów był rozwój nauki i rozumowego poznania świata. Dlatego tak wielu ludzi chciało studiować i rozwijać się – wśród nich znalazł się również Stanisław Wokulski, który ukoń­czył Szko­łę Przy­go­to­waw­czą i roz­po­czął na­ukę w Szko­le Głów­nej na wy­dzia­le ma­te­ma­tycz­no-przyrodniczym, swoje naukowe pasje kontynuuje również na zesłaniu na Syberii. Pasjonatem nauki jest również Julian Ochocki, który marzy o skonstruowaniu maszyny latającej. Osoba, która całkowicie poświęca się dla nauki to profesor Geist, który traktowany jest już w środowisku jak dziwak, ponieważ od lat pracuje nad swoim największym wynalazkiem – metalem lżejszym od powietrza.
5. Motyw idealizmu w “Lalce” – w powieści odnajdujemy trzy pokolenia idealistów: Rzecki jest idealistą politycznym, który wierzy, że ród Napoleonów przywróci w Europie ład; Wokulski to idealista miłości, wierzący w prawdziwą, romantyczną miłość, a Ochocki to idealista nauki. Dwaj pierwsi ponoszą porażkę, ale Ochocki ma szansę zrealizować plany, chociaż musi wyjechać z Polski.

Zobacz: Cechy dramatu szekspirowskiego. Czym charakteryzują się utwory Szekspira? Ta wiedza przyda się na maturze

“Lalka” – motywy literackie do rozprawki

Dokładna znajomość “Lalki” może się naprawdę przydać podczas matury z języka polskiego. Gdy przeanalizuje się tematy z różnych arkusz, również z poprzednich lat, trudno nie zauważyć, że “Lalka” pasuje niemal do każdego.

“Lalka” – pozostałe motywy do matury:

1. Motyw samotności w “Lalce” – w powieści widzimy wiele przykładów osamotnienia. Samotności doświadcza Wokulski, który czuje się niezrozumiany przez otoczenia (zarówno w młodości, gdy próbował swoich sił na uniwersytecie, jak i później, gdy starał się o rękę Łęckiej). Do szczęścia brakuje mu szczerej, prawdziwej miłości ukochanej kobiety. Samotny jest także Rzecki, który zupełnie nie pasuje do nowych czasów, nie umie odnaleźć się w kapitalistycznej rzeczywistości, w której idealizm został zastąpiony przez pieniądze, naiwnie wierzy w powrót do władzy potomków Napoleona, nigdy się nie ożenił, wydaje się, że żyje tylko pracą i życiem Wokulskiego.
2. “Lalka” – motyw miasta – Warszawa w powieści ma dwie twarze: jedna to salony, bale, Łazienki i trakt królewski, czyli życie pełne luksusu i przepychu arystokratycznych rodzin, a druga: Powiśle i Nalewki – dzielnice biedy, gdzie mnożą się choroby, nędza, a najbiedniejsi są pozostawieni sami sobie, bez perspektyw na poprawę.
3. Motyw buntu w “Lalce” – klasycznego motywu buntu nie znajdziemy w “Lalce”, ale pewnym jego przejawem z pewnością będzie udział Wokulskiego w powstaniu styczniowym, a także chęć podjęcia studiów w Szkole Głównej wbrew przeciwnościom (brak pieniędzy, brak odpowiedniego przygotowania, drwiny otoczenia).
4. Motyw przyjaźni w “Lalce” – przykładem najsilniejszej przyjaźni w powieści jest relacja Wokulskiego z Rzeckim. Stary subiekt dba o interesy Wokulskiego jak o własne, chciałby, aby Stachowi układało się jak najlepiej – pragnie, żeby ożenił się ze Stawską i założył szczęśliwą rodzinę.

Sprawdź: Najważniejsze lektury do matury 2024. Te 9 utworów musisz znać, jeśli marzysz o pozytywnym wyniku

Czytelnicy pytają o najważniejsze motywy “Lalka”