Kaszel u niemowlaka [rodzaje, przyczyny, leczenie]

Czym jest kaszel u niemowlaka?

Zarówno silny atak kaszlu, jak i zwykłe pokasływanie u niemowlaka są niczym innym jak mechanizmem obronnym małego organizmu. Mają na celu usunięcie zalegającego w drogach oddechowych ciała obcego lub wydzieliny, chroniąc przed nimi płuca i oskrzela. Choć najczęściej niemowlę kaszle, bo jest przeziębione lub walczy z infekcją dróg oddechowych, może również kaszleć np. z powodu przedostania się do dróg oddechowych mleka czy nawet tak błahej rzeczy jak użycie w jego otoczeniu środków chemicznych o intensywnym zapachu. Jeżeli maluszek pokasłuje tylko kilka razy w ciągu dnia, nie należy od razu panikować, natomiast w przypadku intensywnego kaszlu, warto zastanowić się, co jest jego przyczyną i w razie konieczności udać się na wizytę do pediatry.

Kaszel u noworodka

Choć kaszel w przypadku małych dzieci nie zawsze musi być objawem choroby i nie w każdym przypadku należy niezwłocznie udawać się do lekarza, wyjątek stanowią noworodki. Ze względu na fakt, iż układ oddechowy w pierwszym miesiącu życia dziecka jest szczególnie wrażliwy, każdy kaszel czy trudności z oddychaniem zaobserwowane u nowo narodzonego dziecka należy skonsultować z pediatrą. Pokasływanie noworodka może co prawda być efektem cofania się spożytego mleka, jednak najczęściej noworodek kaszle, gdy cierpi na infekcję dróg oddechowych. W przypadku tak małych dzieci każda tego typu sytuacja może być niebezpieczna, gdyż nawet niewielkie przeziębienie w ekspresowym tempie może przerodzić się w poważną infekcję, taką jak zapalenie płuc, które zwykle wymaga pobytu w szpitalu. Obserwując kaszel u miesięcznego dziecka należy również brać pod uwagę krztusiec. Pomimo, że jest on stosunkowo rzadki, dziecko mogło się nim zarazić ze względu na fakt, iż nie zostało jeszcze na niego zaszczepione.

Zobacz również: Co na męczący kaszel u dziecka?

Kaszel u niemowlęcia – przyczyny

Kaszel u niemowlaka może mieć naprawdę wiele przyczyn, choć zdecydowanie najczęstszą z nich jest infekcja górnych dróg oddechowych, zwłaszcza jeśli jednocześnie występuje katar i kaszel u niemowlaka. W zależności od rodzaju kaszlu (suchy lub mokry), infekcja może mieć charakter wirusowy lub bakteryjny. W sytuacji kiedy zajęte są dolne drogi oddechowe, więcej o charakterze infekcji może nam powiedzieć między innymi odrywająca się przy kaszlu mokrym flegma. U niemowlaka chorego na wirusowe zapalenie oskrzeli lub płuc, będzie ona zazwyczaj miała jasny kolor, natomiast zielona flegma przy kaszlu najczęściej świadczy o zakażeniu bakteryjnym. Odrywający się kaszel może być jednak spowodowany nie tylko chorobą w obrębie dolnych dróg oddechowych, ale również zwykłym katarem, zwłaszcza gdy niemowlę przebywa głównie w pozycji leżącej i wydzielina z zatok spływa mu do gardła. Kaszel i gorączka u dziecka zawsze wymagają konsultacji lekarskiej, gdyż mogą wymagać leczenia antybiotykami.

Z kolei kaszel u niemowlaka bez gorączki, choć również może być objawem infekcji, częściej ma podłoże fizjologiczne, związane z niedojrzałością układu oddechowego i pokarmowego malucha. Jedną z jego przyczyn jest refluks u niemowląt, a kaszel wtedy zazwyczaj spowodowany jest przedostawaniem się pokarmu do drzewa oskrzelowego. Zwykle pojawia się on po posiłku, zwłaszcza, jeśli w trakcie jedzenia dziecko było ruchliwe. Suchy, długotrwały kaszel u dziecka bez zmian osłuchowych może wynikać nawet z tak błahego powodu jak suche powietrze, a kaszel napadowy, szybko mijający, może wynikać z kolei z podrażnienia dróg oddechowych dziecka np. dymem tytoniowym czy aerozolami. Jeśli chodzi o suchy kaszel u niemowlaka, może on w pewien sposób łączyć się z ząbkowaniem.  To możliwe, jeśli dziecko wyjątkowo intensywnie się ślini.

Sprawdź: Mykoplazma – popularna bakteria wywołująca zapalenie płuc u dzieci i niemowląt

Rodzaje kaszlu u niemowląt

Rodzaj kaszlu u niemowlaka jest wskazówką podpowiadającą, co jest przyczyną dolegliwości. Warto nauczyć się określać z jakim kaszlem mamy do czynienia. Najczęściej wyróżnia się:

• suchy kaszel u niemowlaka – spowodowany może być zarówno suchym powietrzem czy podrażnieniem wywołanym np. dymem tytoniowym, jak i infekcją o charakterze wirusowym, zwłaszcza jeśli towarzyszy mu np. gorączka i ból gardła. Może to być również kaszel alergiczny, spowodowany przede wszystkim alergenami wziewnymi,
• kaszel krtaniowy u niemowlaka – szczekający kaszel, o charakterze napadowym, z towarzyszącym mu charakterystycznym świszczeniem, często trudny do opanowania, wywołany zapaleniem krtani. W wyjątkowych sytuacjach wymaga doraźnego podania sterydów rozszerzających krtań,
• mokry kaszel u niemowlaka – spowodowany najczęściej odkrztuszaniem wydzieliny zalegającej w oskrzelach i płucach w przebiegu zapalenia dolnych dróg oddechowych, niekiedy może być spowodowany również katarem, zwłaszcza u dzieci pozostających głównie w pozycji leżącej. Odrywający kaszel często stanowi dla małego dziecka problem, gdyż nie potrafi ono w pełni odkrztusić zalegającej w drogach oddechowych flegmy.

Bez względu na rodzaj kaszlu, jeżeli towarzyszą mu inne niepokojące objawy jak np. podwyższona temperatura ciała, należy skonsultować się z lekarzem.

Co na kaszel dla niemowlaka?

Jak złagodzić kaszel? Wszystko zależy od jego rodzaju oraz przyczyny. Inhalacje na kaszel u niemowlaka z zastosowaniem soli fizjologicznej sprawdzą się przede wszystkim w przypadku kaszlu suchego, kiedy ważne jest odpowiednie nawilżenie podrażnionej śluzówki dróg oddechowych. Po konsultacji z lekarzem można również zastosować syrop na suchy kaszel, który zmniejszy częstotliwość napadów kaszlu.

A co na mokry kaszel? W tym wypadku ważną rolę odgrywa m.in. regularna higiena małego noska, tak aby jak najmniejsza ilość wydzieliny ściekała w dół gardła. Można również zastosować specjalne, ułatwiające oddychanie rozgrzewające maści. Sprawdzą się przede wszystkim w trakcie snu. Podobnie jak w przypadku kaszlu suchego, syropy na kaszel mokry można podawać wyłącznie po konsultacji z lekarzem, nawet jeśli są dostępne bez recepty.

Jak złagodzić kaszel krtaniowy? Ten rodzaj kaszlu jest szczególnie trudny do opanowania, jednak gdy niemowlę ma atak szczekającego, krtaniowego kaszlu, warto spróbować wystawić je na działanie chłodnego powietrza np. otwierając na oścież okno. Zmniejszy to obrzęk i spowoduje rozkurczenie krtani, przywracając dziecku prawidłowy oddech.

Sprawdź: Domowe sposoby na kaszel? Sięgnij po sprawdzone metody naszych babć!

Kaszel u niemowlaka – domowe sposoby na kaszel suchy i mokry

Bez względu na to, jaki rodzaj kaszlu męczy malucha, należy zadbać o jego prawidłowe nawodnienie. Przy suchym kaszlu ważna jest też odpowiednia wilgotność powietrza. Zwłaszcza w pomieszczeniu, w którym dziecko śpi. W tym celu można skorzystać z nawilżacza powietrza lub w sezonie grzewczym po prostu położyć na kaloryferze mokrą pieluchę. Temperatura w pomieszczeniu nie powinna być zbyt wysoka, zwłaszcza w nocy. Dziecko będzie spało spokojniej, jeżeli temperatura w pokoju nie będzie przekraczać 19 stopni Celsjusza.

Sprawdzonym sposobem na kaszel są inhalacje, zarówno z samej soli fizjologicznej, jak i z dodatkiem olejków eterycznych, rozrzedzające zalegającą w drogach oddechowych wydzielinę. Pomocne jest również regularne oklepywanie niemowlaka, gdyż tak małe dzieci nie potrafią jeszcze samodzielnie skutecznie odkrztuszać flegmy. Najlepiej robić to przed każdym karmieniem (umożliwi to dziecku zjedzenie w spokoju posiłku), a także wtedy, gdy niemowlę wstanie z drzemki lub snu nocnego, w trakcie których z pewnością nagromadziła się w drogach oddechowych spora ilość wydzieliny.

Zobacz też: Sól emska – skuteczny sposób na ból gardła i kaszel

Syrop na kaszel dla niemowlaka

Stosunkowo niewiele syropów można bezpiecznie stosować u niemowląt, a te które są dostępne można podawać wyłącznie po konsultacji z lekarzem pediatrą. Najczęściej u tak małych dzieci stosuje się syrop na suchy kaszel zawierający naturalne wyciągi np. z tymianku, łagodzące, ale nie hamujące całkowicie odruch kaszlu. Należy je jednak stosować z dużą rozwagą, wyłącznie gdy kaszel jest wyjątkowo intensywny. Szukając syropu na kaszel dla niemowląt bez recepty o działaniu wykrztuśnym, popularnym rozwiązaniem są leki na bazie wyciągu z bluszczu, łagodnie rozrzedzające zalegającą wydzielinę. Na rynku znajdziemy również niejeden syrop dla dzieci na kaszel suchy i mokry jednocześnie, jednak nie nadają się one do stosowania u dzieci poniżej 1 roku życia.

Kiedy przewlekły kaszel u dziecka jest powodem do niepokoju?

O kaszlu przewlekłym mówimy wtedy, kiedy trwa on nieprzerwanie co najmniej 2 miesiące i nie jest spowodowany np. ciągle nawracającymi infekcjami. Długo trwający kaszel u dziecka, zwłaszcza gdy nie towarzyszą mu inne objawy, z pewnością wymaga konsultacji z pediatrą i szczegółowej diagnostyki, może być bowiem objawem poważnych chorób. Przyczyny ciągłego kaszlu u dziecka poniżej 1 roku życia mogą być następujące:

• suche powietrze,
• astma,
• alergia,
• wrodzone wady dróg oddechowych,
• wady serca
• refluks,
• rozstrzenie oskrzeli,
• mukowiscydoza.

Lekarz zanim zleci szczegółowe badania zazwyczaj przeprowadza dokładne badanie fizykalne oraz wnikliwy wywiad lekarski. Niezbędna może być również konsultacja z lekarzami innych specjalizacji, np. laryngologiem, alergologiem czy kardiologiem.

Zobacz też: Kaszel alergiczny u dziecka [objawy, leczenie]

Kaszel u niemowlaka – kiedy do lekarza?

Okazuje się, że nawet silny kaszel nie zawsze wymaga pomocy lekarza. Należy jednak skorzystać z niej zawsze, gdy kaszel utrzymuje się ponad tydzień, a także wtedy, gdy towarzyszą mu inne objawy mogące świadczyć o infekcji, zwłaszcza gorączka. Z lekarzem należy skonsultować się również wtedy, gdy kaszel pojawia się u dziecka młodszego niż 4 miesiące lub gdy powoduje wyraźne problemy z oddychaniem.

Kaszel u niemowlaka w nocy

Uciążliwy kaszel u dziecka podczas snu budzi je i skutkuje przewlekłym zmęczeniem w ciągu dnia. Jak zwalczyć nocny kaszel u niemowlaka? W pierwszej kolejności należy zadbać o odpowiednie warunki w pomieszczeniu, w którym dziecko śpi. Suchy kaszel u niemowlaka w nocy często jest bowiem spowodowany nie chorobą, ale np. zbyt suchym i ciepłym powietrzem, zwłaszcza w sezonie grzewczym. Wieczorem należy więc dobrze wywietrzyć pokój, a także zaopatrzyć się w nawilżacz powietrza lub położyć na kaloryferze mokrą pieluszkę. Kaszel u niemowlaka w nocy często jest również spowodowany refluksem, czyli cofaniem się kwaśnej treści pokarmowej, która podrażnia śluzówkę gardła. Suchy kaszel pojawiający się codziennie około 2 godzin po zaśnięciu może być pierwszym objawem astmy i warto skonsultować go z pulmonologiem.

Natychmiastowej interwencji wymaga z kolei szczekający kaszel u dziecka w nocy, często uniemożliwiający prawidłowe oddychanie. Jego przyczyną jest najczęściej zapalenie krtani i towarzyszący mu obrzęk. Jeżeli atak kaszlu się przedłuża, należy otworzyć na oścież okno lub wyjść z dzieckiem na dwór, gdyż zimne powietrze pomaga przywrócić prawidłowy oddech.

Dziecko kaszle podczas snu także z powodu kataru. Taki kaszel pojawia się najczęściej zaraz po zaśnięciu malucha. W tym przypadku dobrze sprawdzają się plasterki zawierające olejki eteryczne, które ułatwiają dziecku oddychanie w nocy. Katar często też odpowiada za poranny kaszel u niemowlaka, co związane jest z nagromadzeniem się ściekającej w nocy w dół gardła wydzieliny. Podobnie jest w przypadku infekcji dolnych dróg oddechowych. Wtedy również nasilony mokry kaszel u niemowlaka rano spowodowany jest właśnie nagromadzeniem się dużej ilość wydzieliny w drogach oddechowych.

Sprawdź: Jak zbić gorączkę u niemowlaka? Domowe sposoby na obniżenie gorączki