Zapalenie płuc u dziecka jest bardzo niebezpieczne – rozwija się znacznie szybciej, niż u dorosłych i ma cięższe objawy. To dlatego, że dziecko nie ma tak dobrze rozwiniętego układu odpornościowego i mechanizmów obronnych organizmu, jak dorośli. Im jest młodsze, tym gorzej – zapalenie płuc u noworodka to większy problem, niż u dziecka 5-letniego. Jakie są objawy zapalenia płuc u dziecka? Ile trwa choroba i jakie są fazy zapalenia płuc u dzieci? Czy zapalenie płuc jest zaraźliwe? Jakie są powikłania po zapaleniu płuc i jak duże jest ryzyko, że się pojawią? Czy możliwe jest zapalenie płuc bez gorączki?
Objawy zapalenia płuc u dziecka
Zanim przejdziemy do szczegółów, spróbujmy ustalić, czy Twoje dziecko rzeczywiście cierpi na zapalenie płuc. Oczywiście poniższe wskazówki mają jedynie charakter orientacyjny – jeśli podejrzewamy objawy zapalenia płuc u dziecka, koniecznie kierujemy się do lekarza i to jak najszybciej. Niekiedy rodzicom ciężko odróżnić zwykłą grypę od zapalenia płuc, ale trzeba wiedzieć, że to drugie jest poważniejszą chorobą i cechuje się silniejszymi objawami.
Zapalenie płuc u dziecka – objawy:
- wysoka gorączka,
- dreszcze,
- potliwość,
- ogólne osłabienie, rozdrażnienie, apatia,
- ból w klatce piersiowej u dziecka,
- uczucie duszności,
- kaszel,
- brak apetytu,
- szmery w płucach (przy badaniu lekarskim),
- przyśpieszony oddech u dziecka.
Oczywiście mogą występować tylko niektóre objawy zapalenia płuc u dziecka. Symptomy choroby mogą się różnić w zależności od rodzaju zapalenia – wirusowego, bakteryjnego czy grzybiczego. Istnieje również atypowe zapalenie płuc, które rozwija się nawet kilka tygodni oraz bezobjawowe zapalenie płuc. Szerzej o poszczególnych rodzajach zapalenia płuc u dzieci poniżej.
Objawy zapalenia płuc u noworodka i niemowlaka
Trochę inaczej wyglądają objawy zapalenia płuc u noworodka i niemowlaka. U intubowanych dzieci sprowadzają się m.in. do odprowadzania większej ilości wydzieliny z dróg oddechowych oraz przyspieszonego oddechu dziecka. Wśród objawów chlamydiowego zapalenia płuc u noworodka wymienia się mi.n.:
- przyspieszony oddech;
- zapalenie spojówek;
- zwiększoną liczbę leukocytów w badaniu.
W przypadku najmłodszych pacjentów diagnoza jest bardzo trudna i wymaga m.in. zrobienia RTG klatki piersiowej, pulsoksymetrii bądź badania płynu mózgowo-rdzeniowego. Nieleczone lub nieprawidłowo leczone zapalenie płuc u noworodka może prowadzić do bardzo poważnych powikłań: sepsy, wstrząsu septycznego, a nawet do śmierci dziecka. Leczenie opiera się na antybiotykoterapii oraz podaniu leków obkurczających naczynia krwionośne.
Za zapalenia płuc u noworodków i niemowląt odpowiadają różne patogeny, a podatność na poszczególne z nich zależy od wieku dziecka. U noworodków przed ukończeniem 21 dnia życia wśród przyczyn zachorowań wymienia się najczęściej czynniki związane z życiem płodowym, okresem okołoporodowym lub porodowym. Zapalenie płuc u noworodków najczęściej wywołuje wirus cytomegalii, Toxoplasma gondi czy Chlamydia trachomatis oraz bakterie Gram (-) Klebsiella pneumoniae, Pseudomonas aeruginosa, Escherichia coli oraz Toxoplasma gondi czy Chlamydia trachomatis. U niemowląt do 3 miesiąca życia zapalenie płuc wywołują głównie wirus syncytium nabłonka oddechowego (RSV, respiratory syncitial virus) adeno-, metapneumowirus oraz bakterie Gram (+) i (-): Streptococus pneumoniae, Staphylococus aureus, Hemophilus influenza. Atypowe zapalenie płuc u niemowląt do 3. miesiąca życia najczęściej wywołuje Chlamydia trachomatis. Dużo trudniejsze do zdiagnozowania jest wirusowe zapalenie płuc, na które zapadają starsze niemowlęta. Częste jest również zachłystowe zapalenie płuc u niemowlaka, które rozwija się na skutek zachłyśnięcia się jedzeniem lub cofnięcia się go na skutek refluksu. Zalegające w płucach drobinki jedzenia mogą wywoływać stan zapalny.
Rodzaje zapalenia płuc i ich przyczyny
Zachłystowe zapalenie płuc u dziecka
Zachłystowe zapalenie płuc u dziecka wywołane jest przedostaniem się treści pokarmowej i soku żołądkowego do dróg oddechowych i płuc. Najczęściej diagnozowane jest u osób starszych i dzieci do 5 roku życia. Zapalenie może być wywołane przez refluks, zachłyśnięcie się pokarmem lub choroby neurologiczne, ale najczęściej do tego typu zapalenia płuc dochodzi wciągu 24 h od porodu.
Wirusowe zapalenie płuc u dziecka
Wirusowe zapalenie płuc u niemowląt i dzieci najczęściej jest powikłaniem po grypie lub innych infekcjach. Dlatego najwięcej zachorowań odnotowuje się w okresie jesienno-zimowym, w czasie epidemii grypy. Wirusowe zapalenie płuc daje charakterystyczne objawy: gorączkę, rozbicie, bóle mięśni, kaszel i duszność oraz ból w klatce piersiowej. Do wykrycia choroby konieczne jest wykonanie RTG płuc oraz badanie krwi.
Atypowe zapalenie płuc u dziecka
Atypowe zapalenie płuc u dziecka wywołują bakterie atypowe. Objawy to przede wszystkim długotrwały i męczący kaszel, stan podgorączkowy i ból gardła. Łagodny przebieg choroby sprawia, że atypowe zapalenie płuc u dzieci jest wykrywane późno i długo nieleczone, co może prowadzić do powikłań.
Bakteryjne zapalenie płuc u dziecka
Bakteryjne zapalenie płuc u dzieci wywołane jest przez różne bakterie (np. pneumokoki i wtedy mówimy o pneumokokowym zapaleniu płuc), może być też wynikiem nadkażenia w przebiegu wirusowego zapalenia płuc. W grupie ryzyka są zwłaszcza dzieci, ze względu na niższą odporność. Bakteryjne zapalenie płuc daje typowe objawy – występuje wysoka gorączka, silne osłabienie, duszność, ból w klatce piersiowej i kaszel.
Grzybicze zapalenie płuc
Grzybicze zapalenie płuc u dzieci występuje bardzo rzadko. Jeśli już się pojawia, zazwyczaj diagnozuje się pneumocystozę – dotyczy ona głównie wcześniaków oraz niemowląt z dystrofią mięśniową. Ten typ zapalenia płuc u dzieci stanowi bezpośrednie zagrożenie życia.
Inne zapalenia płuc u dzieci
Inne rodzaje zapaleń płuc u dzieci to:
- odoskrzelowe zapalenie płuc (zapalenie wywołane drobnoustrojami z oskrzeli),
- śródmiąższowe zapalenie płuc (pojawia się bardzo rzadko, przyczyny powstania są nieznane),
- obturacyjne zapalenie płuc (raczej nie występuje u dzieci, zazwyczaj przyczyną zachorowania jest czynne lub bierne palenie tytoniu),
- płatowe zapalenie płuc (najczęściej wywołane paciorkowcem, zajmuje jeden płat płuca) Zapalenie płuc – ile trwa leczenie zapalenia płuc u dzieci?
Zapalenie płuc – ile trwa?
Jak długo leczy się zapalenie płuc? Nie sposób odpowiedzieć na to pytanie – wszystko zależy od wielu czynników, m.in. rodzaju zapalenia, przebiegu choroby czy podjętego leczenia zapalenia płuc. U dzieci proces pielęgnacyjny jest również bardzo ważny – dziecko powinno odpoczywać, unikać nagłych zmian temperatury i mieć regularnie zmienianą piżamę i pościel.
Zapalenie płuc – leczenie
W zależności od rodzaju zapalenia płuc i wieku dziecka lekarz zaleci odpowiednią drogę leczenia indywidualnie dla każdego przypadku. Leki na zapalenie płuc są uzależnione także od wieku dziecka, często konieczny jest również antybiotyk. Na zapalenie płuc u dzieci powyżej roku można stosować również stawianie baniek. Warto tę czynność powierzyć wykwalifikowanej osobie, np. pielęgniarce.
Bardzo ważne jest prawidłowe nawodnienie, wietrzenie pomieszczeń, utrzymywanie niezbyt wysokiej temperatury (18-20 stopni), zakaz palenia tytoniu w otoczeniu dziecka oraz reżim łóżkowy. Bardzo ważna dla przebiegu leczenia oraz zmniejszenia do minimum ryzyka pojawienia się powikłań jest rekonwalescencja.
Zapalenie płuc – powikłania
Zapalenie płuc u dzieci niestety może dawać powikłania. Ich wystąpienie jest uzależnione m.in. od ogólnego stanu zdrowia dziecka oraz skuteczności podjętego leczenia. Najczęściej występującym powikłaniem zapalenia płuc u dzieci jest nawrót choroby – zazwyczaj na krótko po jej wyleczeniu, objawy znów się nasilają. W poważniejszych przypadkach może pojawić się również ropniak płuc lub opłucnej, skurcze oskrzeli, zwłóknienie płuc czy zespół ostrej niewydolności oddechowej (ARDS). Atypowe zapalenie płuc może natomiast doprowadzić do zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, mięśnia sercowego czy nerek.
Zapalenie oskrzeli a zapalenie płuc
Jak rozróżnić zapalenie płuc u dziecka od zapalenia oskrzeli? Niestety w domowych warunkach jest to ciężkie zadanie, dlatego najlepiej zgłosić się do lekarza, który postawi trafną diagnozę. Warto zaznaczyć, że niewyleczone zapalenie oskrzeli może doprowadzić do zapalenia płuc, które jest groźniejsze dla zdrowia dziecka.
Zapalenie płuc u dziecka to choroba, której nie można lekceważyć. W przypadku braku postępów w leczeniu domowym często konieczna jest hospitalizacja. Na zapalenie płuc najczęściej chorują dzieci do 5. roku życia. Dlatego pojawienie się w tym wieku duszności, gorączki oraz kaszlu zawsze wymaga szybkiej konsultacji lekarskiej. Tylko szybko podjęte leczenie minimalizuje ryzyko powikłań – należy zacząć działać, zanim choroba rozwinie się na dobre.
Rodzice pytają o zapalenie płuc u dzieci
Jakie są objawy zapalenia płuc u dziecka?
Typowe objawy zapalenia płuc u dzieci to wysoka gorączka i bardzo szybki rozwój choroby. Jednocześnie badanie parametrów stanu zapalnego w organizmie pokaże bardzo wysoki wynik.
Jak rozpoznać bezobjawowe zapalenie płuc u dzieci?
Atypowe zapalenie płuc u dziecka może rozwijać się nawet 2-3 tygodnie. W tym czasie nie występuje wysoka gorączka, a CRP jest jedynie nieznacznie podwyższone. Należy jednak zwrócić uwagę na inne objawy zapalenia płuc u dziecka, takie jak:
- wybroczyny lub rumień na skórze;
- bóle stawów;
- zmiany w układzie krwiotwórczym (niedokrwistość hemolityczna, małopłytkowość);
- zapalenie mięśnia sercowego;
- kłębuszkowe zapalenie nerek.
Jakie są objawy zapalenia płuc u niemowlaka?
Zapalenie płuc u niemowląt i noworodków najczęściej objawia się w postaci duszności, kataru, kaszlu, braku apetytu. Może też wystąpić podwyższona temperatura ciała, choć możliwe jest również zapalenie płuc u niemowlaka bez gorączki.
Jakie mogą być powikłania po zapaleniu płuc u dziecka?
Wśród najczęstszych powikłań wymienia się:
- wysięk w jamie opłucnej
- ropień płuca
- ropień opłucnej
- zapalenie kości i stawów
- pęcherze rozedmowe
- powikłania pozapłucne.
Jak wygląda leczenie zapalenia płuc u dziecka?
Zapalenie płuc najczęściej leczy się poprzez antybiotykoterapię. Przy niepowikłanym zapaleniu trwa ona 5,7 lub 10 dni. W przypadku atypowego zapalenia płuc u dziecka antybiotyk podaje się od 10 do 14 dni. W przypadku wystąpienia powikłań, leczenie dobierane jest przez lekarza indywidualnie. Dodatkowo włącza się leczenie objawowe, które może obejmować m.in. wdrożenie leków przeciwkaszlowych, uspokajających, przeciwgorączkowych, a w niektórych przypadkach podanie tlenu. Należy też dbać o właściwe nawodnienie dziecka i nawilżenie pomieszczenia.