Relaksyna: ten hormon przyczynia się do powstawania rozstępów!

Co to jest relaksyna?

Relaksyna to hormon białkowy, który należy do grupy polipeptydów. Oznacza to, że budową przypomina oksytocynę, wazopresynę, a także insulinę. Nie wchodzi jednak w żadne interakcje z ich receptorami i posiada odmienne właściwości biologiczne. Relaksyna w ciąży jest produkowana przez:

• ciałko żółte – powstaje w jajniku w miejscu pękniętego pęcherzyka jajnikowego; poza produkcją relaksyny jego zadaniem jest wydzielanie progesteronu, estrogenów i podtrzymanie ciąży,
• doczesną – jest to rozpulchniona i przerosła błona śluzowa macicy; jej rozrost następuje pod wpływem progesteronu, a jego celem jest przygotowanie do zagnieżdżenia się zapłodnionego jajeczka, a kiedy do tego dojdzie przekształca się w doczesną ciążową.

Relaksyna została odkryta w 1926 roku. Dokonał tego Frederick L. Hisaw wraz ze współpracownikami. Razem z estrogenem i progesteronem jest uznawana za jeden z najważniejszych hormonów w ciąży. Wbrew wcześniejszym przypuszczeniom (do lat 80. XX sądzono, że relaksyna ona znaczenie jedynie w okresie późnej ciąży) jej wydzielanie utrzymuje się na stałym poziomie podczas całej ciąży. Wykazano, że hormon ten wpływa nie tylko na narządy rodne kobiety, ale na wszystkie tkanki organizmu.

Jak działa relaksyna?

Relaksyna jest jednym z hormonów ciążowych, czyli takich, które mają największy wpływ na organizm kobiety, kiedy oczekuje ona dziecka. Tuż po zapłodnieniu zmienia się gospodarka hormonalna ciężarnej. Dochodzi do wzrostu stężenia niektórych hormonów: progesteronu, estrogenów, gonadotropiny kosmówkowej, relaksyny i hormonów tarczycy. Ich zadaniem jest przygotowanie ciała kobiety do 9 miesięcy ciąży, intensywnego wzrostu płodu oraz do porodu i laktacji. Działanie relaksyny i innych hormonów nie tylko wpływa na funkcjonowanie narządów wewnętrznych, ale także na zmianę sylwetki i postawy ciała kobiety.

Działanie relaksyny jest szczególnie ważne podczas porodu. Przede wszystkim jej wpływ na tkanki umożliwia przejście dziecka przez kanał rodny. Dzieje się tak, ponieważ hormon rozluźnia spojenie łonowe (element, który łączy obie kości łonowe miednicy), a kości, tkanki stają się elastyczne.

Relaksyna – działanie na organizm kobiety:

Relaksyna wpływa na:

• rozluźnienie więzadeł macicy i stawów,
• zmniejszenie napięcia szyjki macicy,
• zmniejszenie spontanicznych skurczów macicy,
• rozluźnienie ciała ciężarnej,
• zwiększenie syntezy glikogenu, który jest wykorzystywany przez tkanki jako źródło energii.

Działanie relaksyny nie sprawia, że podczas porodu kobieta nie odczuwa bólu. Hormon ten powoduje natomiast, że całe ciało kobiety jest rozluźnione, giętkie i elastyczne (także kości i stawy), a mięśnie nie są napięte.

Relaksyna przed porodem

Obecnie wiadomo, że relaksyna w ciąży wpływa na cały organizm kobiety, a nie tylko na miednicę i narządy rodne. Oczywiście przez całe 9 miesięcy przygotowuje ona ciało ciężarnej do porodu poprzez umożliwienie swobodnego rozrastania się macicy (tak, aby mogła pomieścić intensywnie rozwijający i powiększający się płód) oraz uelastycznienie kości, stawów, mięśni i więzadeł.

Z powodu rozluźniającego działania na stawy hormon może jednak przyczynić się do tego, że staną się one bardziej podatne na wszelkiego rodzaju urazy mechaniczne i kontuzje. Ponadto relaksyna w ciąży odpowiada za charakterystyczne bóle pleców i miednicy, na które skarży się duży odsetek ciężarnych. Hormon ten działa także na układ kostny stóp – niektóre kobiety mają wrażenie, że ich buty przestały pasować, a stopy stały się wyraźnie szersze. Ma to jednak swoje dobre strony – większa powierzchnia pomaga w utrzymaniu równowagi, kiedy brzuch staje się coraz większy i zmienia się środek ciężkości ciała.

Relaksyna w ciąży zmniejsza zawartość kolagenu w skórze, przez co staje się ona mniej jędrna i elastyczna oraz cieńsza – a to główny powód pojawiania się rozstępów. Badania wykazały również, że relaksyna wpływa na naczynia krwionośne (spadek ciśnienia tętniczego) i pracę nerek (usprawnienie procesu filtracji).

Relaksyna po porodzie

Jak długo działa relaksyna po porodzie? Po zakończeniu ciąży, wraz z regulacją gospodarki hormonalnej kobiety, również ten hormon zaczyna stopniowo zanikać. Kości, stawy, mięśnie i więzadła tracą swoją elastyczność, co wiąże się z ustąpieniem bólu kręgosłupa, miednicy i okolicy spojenia łonowego.

Relaksyna: nadmiar i niedobór

Za wysoki poziom relaksyny w ciąży może prowadzić do wystąpienia niewydolności cieśniowo-szyjkowej. Jest to stan, w którym szyjka macicy zaczyna się przedwcześnie rozwierać, przez co jest niezdolna do podtrzymania ciąży. Do objawów należą plamienia, zwiększenie ilości wydzieliny z pochwy oraz uczucie napięcia w podbrzuszu. Szacuje się, że niewydolność cieśniowo-szyjkowa dotyczy 1% kobiet.

Jako, że hormon ten zmniejsza spontaniczne skurcze macicy i rozluźnia spojenie łonowe, niski poziom relaksyny może utrudnić poród naturalny.

Zobacz też: Pierwotna i wtórna niewydolność jajników