Tyłozgięcie macicy a ciąża i poród naturalny

Tyłozgięcie macicy niejednokrotnie brzmi dla kobiety jak wyrok. Do niedawna bowiem pokutowało przekonanie, że macica w tyłozgięciu uniemożliwia zajście w ciążę. Czy naprawdę jest czym martwić? Choć tyłozgięcie macicy może być przyczyną niektórych dolegliwości, takich jak np. bardziej bolesne miesiączki czy towarzyszące im biegunki, nie jest prawdę mówiąc niczym niezwykłym i z pewnością nie stanowi powodu do niepokoju. Sprawdźmy, jak wpływa na różne procesy fizjologiczne zachodzące w organizmie kobiety.

Jak wygląda tyłozgięcie macicy?

Macica, jeden z elementów kobiecego układu rozrodczego, to niewielki narząd o kształcie lekko spłaszczonej, odwróconej do góry nogami gruszki, składający się z szyjki, trzonu oraz dna. Zlokalizowana jest pomiędzy pęcherzem moczowym, a odbytnicą i jest charakterystycznie wygięta. U większości kobiet macica jest lekko pochylona do przodu, czyli styka się swoim dnem (najwyżej położonym punktem) z pęcherzem moczowym.

Jednak u około 25-30% kobiet obserwuje się tyłozgięcie szyjki macicy, w efekcie czego przylega ona bardziej do odbytnicy. Należy zaznaczyć, że macica tyłozgięta nie jest patologią, a jedynie jednym z wariantów morfologicznych i nie wpływa znacząco na jakość życia kobiety. Tyłozgięcie macicy może być zarówno cechą wrodzoną, jak i nabytą.

Macica w tyłozgięciu: przyczyny

Tyłozgięcie macicy w większości przypadków jest cechą wrodzoną, wynikającą z naturalnej budowy anatomicznej układu płciowego kobiety. Szacuje się, że około 1/4 dziewczynek rodzi się właśnie z takim położeniem macicy. Zdarza się jednak, że w wyniku pewnych przemian zachodzących w ciele kobiety macica tyłozgięta zmienia swoje położenie i staje się pochylona do przodu. Możliwa jest również sytuacja odwrotna.

Przyczyny tyłozgięcia macicy jako cechy nabytej to między innymi:

• stany zapalne w obrębie miednicy mniejszej,
• endometrioza,
• mięśniaki macicy,
• ciąża i poród,
• zabiegi chirurgiczne, skutkujące pojawieniem się zrostów w miednicy mniejszej (stanowiących konsekwencję np. przebycia jakichś zabiegów chirurgicznych w obrębie jamy brzusznej),
• nowotwory.

Tyłozgięcie macicy – objawy

W większości przypadków tyłozgięcie macicy nie powoduje żadnych dolegliwości, co potwierdza że nie powinno ono być traktowane jako patologia, a jedynie wariant anatomiczny. Najczęściej wykrywane jest podczas rutynowego badania USG, choć u kobiet otyłych nie zawsze musi być widoczne. Zdarza się, że tyłozgięcie macicy objawy powoduje dopiero wtedy, kiedy kąt nachylenia jest bardzo duży.

Objawy macicy w tyłozgięciu to:

• bardziej bolesne i obfite miesiączki, którym czasem towarzyszyć mogą nawet biegunki (skurcze macicy oddziałują na przylegająca do niej odbytnicę),
• bóle kręgosłupa w odcinku lędźwiowo-krzyżowym – ból kręgosłupa występuje przede wszystkim w czasie miesiączki lub bezpośrednio przed nią,
• dyspareunia czyli ból podczas stosunku – pojawia się głównie w sytuacjach kiedy dochodzi do głębokiej penetracji. Lekarze zalecają wybieranie pozycji, w których kobieta może kontrolować ten aspekt,
• trudności z zajściem w ciążę – nie wynikają one jednak z samego położenia macicy, a ze schorzeń do niego prowadzących, jak np. endometrioza.

Tyłozgięcie macicy a ciąża

Czy tyłozgięcie macicy utrudnia zajście w ciążę? I tak i nie. Z pewnością nie należy ono do przyczyn niepłodności, jednak znaczne macica w tyłozgięciu może utrudniać zapłodnienie. W przypadku wygięcia macicy ku tyłowi plemniki muszą przebyć nieco dłuższą drogę zanim dotrą do komórki jajowej. Im mniejsza liczba męskich komórek rozrodczych dotrze do celu, tym mniejsza szansa na zapłodnienie. U kobiet starających się o dziecko, które mają tyłozgięcie macicy pozycja do zajścia w ciążę polecana przez ginekologów to między innymi pozycja boczna, kolanowo-łokciowa oraz pozycja od tyłu. Żadna z nich nie powoduje bólu związanego z głęboką penetracją, a jednocześnie wszystkie sprzyjają dotarciu plemników do miejsca potencjalnego zapłodnienia.

Co ważne: tyłozgięcie macicy w żaden sposób nie wpływa również na przebieg oraz utrzymanie ciąży. Zdarza się jednak, że w pierwszym trymestrze pacjentki z tyłozgięciem częściej niż pozostałe zgłaszają dolegliwości bólowe w obrębie kręgosłupa, co spowodowane jest uciskiem rosnącej macicy na okoliczne nerwy i tkanki. Ułożenie macicy w ciąży ulega zmianie i mniej więcej w okolicach 12 tygodnia macica prostuje się, a bóle kręgosłupa szybko mijają. Kolejne etapy ciąży niczym nie różnią się już od ciąży pacjentek z macicą przodującą.

U kobiet, które od urodzenia mają macicę w tyłozgięciu, ciąża może skutkować trwałym skierowaniem jej ku przodowi. Statystyki pokazują jednak, że u kobiet z tyłozgięciem macicy częściej występują tzw. poronienia nawykowe. Tak jak problemy z zajściem w ciążę, również poronienia nawykowe nie są skutkiem budowy anatomicznej, a chorób, które spowodowały tyłozgięcie, takich jak np. mięśniaki czy wspomniana wcześniej endometrioza.

Sprawdź: Jak powinno wyglądać prawidłowe oddychanie podczas porodu?

Tyłozgięcie macicy a poród naturalny

Skoro macica w tyłozgięciu nie jest żadnym przeciwwskazaniem do zajścia w ciążę, jak wygląda kwestia tyłozgięcie macicy a poród? Ze względu na fakt, iż powiększająca się w trakcie ciąży macica prostuje się, nawet gdy u kobiety przed ciążą występowało tyłozgięcie macicy, poród naturalny wciąż jest możliwy. Jedynie w przypadku niektórych chorób będących przyczyną tyłozgięcia macicy cesarskie cięcie może być bezpieczniejszym, ale wciąż nie jedynym rozwiązaniem. Zauważono też pewną zależność: jeśli u kobiety występuje tyłozgięcie macicy, poród naturalny częściej przebiega z silnymi bólami krzyżowymi. Spowodowane jest to mocniejszym uciskiem na nerwy w okolicy krzyżowo-lędźwiowej.

Tyłozgięcie macicy: czy leczenie jest konieczne?

Ze względu na fakt, iż tyłozgięcie macicy nie jest traktowane jak patologia, a jedynie jeden z wariantów anatomicznych jej ułożenia, nie wymaga leczenia. Wyjątek stanowią sytuacje, w których tyłozgięcie prowadzi np. do wypadania macicy. Wówczas leczony jest jedynie skutek takiej budowy anatomicznej. Najczęściej tyłozgięcie macicy diagnozowane jest w trakcie rutynowego badania ginekologicznego i potwierdzane w trakcie wykonywanego przez ginekologa USG. Badanie ultrasonograficzne pozwala również ocenić, czy mamy do czynienia z cechą wrodzoną czy nabytą. Jeżeli macica znajduje się w tyłozgięciu na skutek endometriozy lub stanów zapalnych w obrębie miednicy mniejszej, leczenie ma na celu usunięcie pierwotnej przyczyny tyłozgięcia. Wdrożenie go uzasadnia się możliwością powstania groźnych powikłań, a nawet bezpłodności. Należy jednak zaznaczyć, że pomimo przeprowadzonej terapii, macica może nadal pozostać w tyłozgięciu.