Oddychanie w czasie porodu: Jak oddychać podczas porodu?

Oddychanie w czasie porodu – dlaczego jest takie ważne?

Oddychanie to naturalny proces zachodzący w naszym organizmie. Jego głównym celem jest pobieranie z powietrza niezbędnego nam do życia tlenu, przy jednoczesnym usuwaniu z organizmu zbędnego dwutlenku węgla. Choć wykonujemy je automatycznie i rzadko się na nim skupiamy, właściwe oddychanie odgrywa w naszym codziennym życiu bardzo ważną rolę.

W szkołach rodzenia i w szpitalach przykłada się coraz większą wagę do tego, by przyszła mama umiała prawidłowo oddychać w trakcie porodu. Odpowiednie wdechy i wydechy pomagają zredukować stres podczas porodu, a co za tym idzie rozluźnić odpowiednie mięśnie. Dzięki zastosowaniu technik oddychania przez rodzącą, dziecku może być dużo łatwiej przejść przez kanał rodny.

Najlepszy sposób na oddychanie w trakcie porodu i w okresie ciąży to oddychanie tzw. torem brzusznym. W ten sposób do organizmu kobiety, a tym samym i dziecka trafia dużo więcej tlenu. Jest to przydatne zwłaszcza w trakcie skurczy, kiedy ilość tlenu w krwiobiegu jest znacznie mniejsza. Takie chwilowe niedotlenienie, wzmożone dodatkowo przez nieprawidłowy oddech, powoduje gwałtowny wzrost napięcia mięśniowego, a co za tym idzie silniejsze bóle porodowe.

Co więcej, prawidłowy oddech w trakcie porodu może przyspieszyć jego przebieg, a dodatkowo zwiększyć wydolność organizmu kobiety. Ruch przepony dodatkowo zwiększa efekt skurczu, zwiększając szybkość rozwierania się szyjki macicy podczas pierwszego etapu porodu i parcie w drugim.

Oddychanie w czasie porodu – wpływ oddechu na dziecko

Prawidłowe oddychanie w trakcie porodu, a nawet w ostatnich tygodniach ciąży, ma także ogromny wpływ na dziecko. W ciąży naturalnym zjawiskiem jest zwiększone zapotrzebowanie na tlen. Dzięki oddechowi przeponowemu ciężarna bez wysiłku jest w stanie je zaspokoić, co zagwarantuje nie tylko dotlenienie organizmu dziecka, ale także zmniejszy uczucie zmęczenia i skłonność do zadyszek.

Zbyt płytki oddech sprawia, że zmniejsza się ilość świeżego tlenu w krwiobiegu matki, a tym samym w organizmie dziecka. Biorąc pod uwagę fakt, iż w trakcie skurczy porodowych organizm dziecka zostaje całkowicie odcięty od docierającego z organizmu matki tlenu, jedynie głębokie oddechy w trakcie porodu są w stanie zrekompensować mu te straty.

Sprawdź także: Jak uniknąć nacięcia krocza przy porodzie?

Techniki oddechowe podczas porodu

Kobiety od wieków wykorzystują różne sposoby radzenia sobie z bólem porodowym. Różne są też stosowane przez nie techniki oddychania w czasie porodu. Choć najskuteczniejszym sposobem jest powolne, głębokie oddychanie przeponowe, część kobiet woli oddychać szybciej. Jeżeli chodzi o metody oddychania w trakcie porodu, popularnym rozwiązaniem jest także głośne liczenie oddechów, z głośnym wydychaniem powietrza, wzbogaconym o różnego rodzaju efekty dźwiękowe. Ciekawym rozwiązaniem jest też rytmiczne sylabowanie w trakcie oddechów. Pozwala ono utrzymać wcześniej ustalony, na przykład z doulą lub położną, rytm oddychania.

W trakcie porodu najważniejsze jest jednak to, by techniki oddychania dostosowywać do zmieniających się faz porodu. Inaczej bowiem powinna oddychać rodząca, u której poród dopiero się rozpoczyna, a inaczej ta która jest już w fazie parcia. Poniżej opisane zostały techniki oddychania, w zależności od fazy porodu.

Różne fazy porodu – różne techniki oddychania

Według najnowszych wytycznych, zalecane techniki oddychania różnią się, w zależności od okresu i fazy porodu. Ważne jest przede wszystkim, aby jego tempo dostosować do częstotliwości skurczy.

Okres I – czyli rozwieranie się szyjki macicy:

• Faza I (wczesna) – Kiedy skurcze porodowe są jeszcze słabe i mało bolesne, zalecane jest oddychanie torem brzusznym, czyli poprzez przeponę. Spokojne, długie wdechy (nosem) i wydechy (ustami) pozwalają odprężyć się i rozluźnić mięśnie szyjki macicy, dzięki czemu rozwarcie szybciej postępuje. Co ważne, oddychając przeponą dostarczamy do organizmu maksimum tlenu, dzięki czemu również rodzące się dziecko jest w pełni dotlenione. Co ciekawe, wiele rodzących potwierdza, że skupienie się na rytmicznym oddychaniu skutecznie minimalizuje odczuwalny ból porodowy.
• Faza II (aktywna) – rozpoczyna się mniej więcej wtedy, kiedy szyjka macicy osiąga rozwarcie około 3 centymetrów. Kiedy skurcze są coraz częstsze i stają się bardzo bolesne, warto pozostać przy oddychaniu torem brzusznym, przyspieszając jednak nieco tempo. W tym okresie skurcze pojawiają się zwykle co około 3 minuty i mogą trwać nawet 90 sekund. Wydech może być stopniowy z podziałem na cztery krótkie dmuchnięcia, tak jakbyśmy chcieli zdmuchnąć świeczkę. Jeżeli ból staje się nie do wytrzymania, a oddech rodzącej niebezpiecznie się spłyca (zwiększa to ryzyko hiperwentylacji i utraty przytomności), warto zastosować oddychanie w złączone dłonie lub do papierowej torebki. W ten sposób już po chwili oddech powraca do normy. Przy rozwarciu około 7-8 cm warto zacząć oddychać torem piersiowym, robiąc około 16-24 oddechy na minutę.
• Faza III (przejściowa) – kiedy to szyjka osiąga praktycznie pełne rozwarcie. Skurcze są bardzo częste, nawet co dwie minuty. W przerwie między skurczami warto oddychać przeponą, natomiast w czasie skurczy torem piersiowym. Oddechy powinny być płytkie i krótkie, przypominając nieco dyszenie. Można ten sposób zastosować na przemian z oddechem przypominającym dmuchanie świeczek. Dzięki temu przepona nie będzie opierała się na dnie macicy, a chęć parcia stanie się słabsza.

Okres II – skurcze parte:

Prawidłowe oddychanie w czasie porodu może przyspieszyć przyjście malucha na świat. Aby było to możliwe, warto zastosować tak zwane napieranie powietrzem. Skurcze parte są silne i długie, na początku warto więc wziąć kilka płytkich oddechów, a na samym szczycie skurczu nabrać głęboko powietrza i wstrzymać je na około 10 sekund, kierując je na dno macicy i kanał rodny. Zwiększony nacisk spowoduje szersze otwarcie mięśni pochwy i ułatwi dziecku przyjście na świat. Następnie powietrze należy wypuścić, a przy kolejnym skurczu czynność powtórzyć. Kiedy nadchodzi moment rodzenia główki, należy zmniejszyć nacisk, aby uniknąć rozerwania krocza. W tym celu warto wrócić do znanego z poprzedniej fazy porodu sposobu oddychania, czyli dmuchania świeczek. Skutecznie zminimalizuje to potrzebę parcia.

Sprawdź także: Co czuje dziecko podczas porodu?

Bóle porodowe a oddychanie w czasie porodu

Odpowiednie oddychanie w czasie porodu sposobem na nerwy i ból? Oczywiście! Wdychając powietrze do płuc torem przeponowym, napinamy wszystkie mięśnie dna macicy, jednakże przy wydechu całe napięcie znika. Wstrzymywanie oddechu nasila związane ze skurczem dolegliwości bólowe, dlatego zaleca się, by z każdym skurczem wykonywać długi pełny wydech. Nie tylko przyspieszy to rozluźnienie mięśni po skurczu, ale także zmniejszy odczuwany w związku z tym ból.

W wielu przypadkach, zwłaszcza w pierwszej fazie porodu, odczuwany ból spowodowany jest lękiem i reakcją obronną organizmu przed nadchodzącymi zmianami. Stres towarzyszący lękowi wzmaga bowiem napięcie mięśni, co z kolei prowadzi do niedotlenienia tkanek i pojawienia się bólu. Fachowo określane jest to jako triada Reada. Oprócz prawidłowego oddechu ważna jest również mimika twarzy. W czasie wydechu należy rozluźnić twarz. Zaciśnięte zęby i napięcie mięśni twarzy powodują bowiem, że szyjka macicy rozwiera się wolniej, a skurcze są dłuższe i bardziej bolesne.

Nauka oddychania podczas porodu

Większość z nas w ciągu dnia oddycha torem piersiowym, jednakże dużo bardziej efektywne i uspokajające jest oddychanie przeponowe. W jego trakcie wdech następuje nosem, a wydech ustami. Charakterystyczne jest to, że przy oddychaniu torem brzusznym to właśnie brzuch, a nie klatka piersiowa ulega uniesieniu. Dzięki temu powietrzem wypełniają się również dolne części płuc, a oddech sam w sobie jest dużo bardziej efektywny.
Jak powinna wyglądać nauka oddychania przeponą? Nie jest ona trudna, jednak wymaga pewnej cierpliwości. Praktycznie każda szkoła rodzenia w swoim programie posiada właśnie ćwiczenia oddechowe przed porodem, jeżeli jednak nie mamy możliwości uczęszczać na tego typu zajęcia – oddychania przeponą możemy nauczyć się w domu. Jak to zrobić?

Stań stabilnie lub połóż się na łóżku. Połóż rękę na mostku na wysokości przepony i oddychaj powoli i głęboko, tak jak w trakcie snu. Wydech, za pomocą ust, powinien być mniej więcej dwa razy dłuższy niż wdech. Ważne jest, by w trakcie wdechu nie napinać mięśni – przepona powinna się unieść samoistnie. Dowodem na to jest uniesienie się dolnej partii brzucha.
Ten sposób oddychania przydaje się nie tylko w trakcie porodu, ale również w czasie ciąży, kiedy pojawiają się skurcze przepowiadające. Co ważne, nie należy zaczynać nauki oddychania bezpośrednio po posiłku, gdyż może to nasilić mdłości lub zgagę, wyjątkowo częste zwłaszcza pod koniec ciąży.