Ciemiączko u noworodka to najbardziej newralgiczny punkt na jego główce. Rodzice intuicyjnie wyczuwają, że jest to szalenie delikatne miejsce, a przez to obchodzą się z nim jak z jajkiem. Dlaczego to takie ważne, żeby się o nie troszczyć i jak wygląda prawidłowe zachowanie ciemiączka? Poniżej przedstawiamy ciemiączkowe FAQ i odpowiadamy na najbardziej nurtujące Was pytania.
1. Co to jest ciemiączko, gdzie dokładnie się znajduje, do czego służy i jak je oceniamy?
Ciemiączko to spojenie kości czaszki, które jeszcze nie skostniało, a przez to jest wyczuwalnie miękkie. Mózg noworodka nie jest w tym miejscu chroniony warstwą kości, a jedynie elastyczną tkanką. Jest ona jednak zbyt mocna, żeby uszkodziły ją zwykłe pielęgnacyjne czynności, takie jak mycie główki czy przeczesywanie włosków. Pod żadnym pozorem nie należy jednak ciemiączka uciskać.
Na główce noworodka odnajdziemy zarówno większe ciemiączko przednie, jak i mniejsze tylne. To pierwsze ma kształt rombu i znajduje się na drodze od środka czółka do czubka głowy. To drugie przypomina z kolei maleńki trójkącik pomiędzy ciemieniową a potyliczną kością. Ciemiączko u noworodka jest potrzebne po to, żeby dziecko mogło swobodnie przedostać się przez kanał rodny. Podczas porodu jego główka się zwęża i lekko deformuje, ale po upływie paru dni znów przybiera prawidłowy kształt.
2. Czy ciemiączko może się powiększyć?
Tak, takie sytuacje się zdarzają. Jeśli w pierwszych tygodniach zauważysz powiększenie się ciemiączka, nie popadaj w paranoję. Wielkość spojenia kości czaszki, podobnie jak samo tempo jego zarastania, jest odmienna u różnych dzieci (choć najczęściej przednie ciemiączko ma mniej więcej dwa na dwa centymetry).
3. Kiedy ciemiączko u noworodka powinno zarosnąć?
Zwykle ciemię przednie zanika między 10. a 18. miesiącem, podczas gdy ciemię tylne przestaje być wyczuwalne po okresie od 6 tygodni do 4 miesięcy. Rozwój sytuacji powinien monitorować lekarz.
Co oznacza niezrośnięte ciemiączko?
Jeśli tempo zarastania jest zbyt wolne, pediatra przepisuje zazwyczaj dodatkową dawkę witaminy D3. Może się też okazać, że konieczne będzie przebadanie krwi dziecka w celu określenia stężenia wapnia. Nie ma jednak powodu do obaw – bardzo często ciemiączko zarasta wolniej bez żadnej poważnej przyczyny. O ile obwód główki rośnie zgodnie z normą, wszystko jest w porządku.
3. Czy ciemiączko powinno pulsować?
Jak najbardziej! Delikatne pulsowanie ciemiączka odzwierciedla pulsowanie krwi noworodka w rytm uderzeń jego serduszka. Jest to więc całkowicie naturalny objaw, który nie powinien budzić absolutnie żadnego niepokoju. Wręcz przeciwnie – jeśli ciemiączko pulsuje, serce Twojego maluszka bije jak dzwon!
4. Czy wklęsłe, zapadnięte ciemiączko to coś złego?
Wielu rodziców zauważa, że ciemiączko u ich dzieci raz jest wypukłe, a raz wklęsłe. Zazwyczaj wypukłość odnotowuje się po tym, jak noworodek płacze, co jest spowodowane zmianą ciśnienia wewnątrz główki. Problemy zaczynają się wtedy, jeśli maluch jest spokojny, a mimo to ciemiączko wygląda na wypukłe i zbytnio twarde. W takiej sytuacji konieczna jest wizyta u lekarza w celu wykluczenia zapalenia opon mózgowych.
Zdrowy maluch ma delikatnie pulsujące, lekko zapadnięte ciemiączko. Nie powinno ono jednak być zbytnio wklęsłe, ponieważ może to oznaczać odwodnienie, zwłaszcza jeśli dziecko ma też suche śluzówki albo spierzchnięte usta. Wklęsłe ciemiączko przednie jest więc jeszcze jednym objawem, który powinien zostać skonsultowany z pediatrą. Jak widać, jeśli chodzi o ciemiączko u noworodka, konieczne jest trzymanie ręki na pulsie!
5. Ultrasonografia przezciemiączkowa: czym jest to badanie i kiedy się je przeprowadza?
Jak sama nazwa wskazuje jest to badanie ultrasonograficzne mózgu dziecka, które przypomina USG. Wykonywane jest u noworodków którym nie zarosło ciemiączko. Badanie to jest bezbolesne i całkowicie bezpieczne.
Ultrasonografii przezciemiączkowej poddawane są najczęściej wcześniaki oraz dzieci chore na zaburzenia krążenie, oddychania lub z objawami neurologicznymi.
Dzięki niemu można dokładniej poznać schorzenie i szybciej oraz lepiej rozpocząć leczenie.