Karmienie dzieci z refluksem – jak należy postępować?
Refluks u niemowlaka jest zupełnie normalnym zjawiskiem, podobnie zresztą jak towarzyszące mu ulewanie. Problem zaczyna się jednak w momencie, kiedy objawy refluksu u niemowlaka zaczynają powodować dyskomfort, płacz, nawracające infekcje i inne dolegliwości. Może to świadczyć o wystąpieniu choroby refluksowej lub patologicznego refluksu u dziecka. Jak go rozpoznać i jak odróżnić częste ulewanie u niemowlaka od niebezpiecznej choroby? Jak karmić dziecko z refluksem? Odpowiadamy.
Czym jest refluks i jak się objawia?
Refluksem nazywamy cofanie się treści pokarmowej z żołądka do przełyku. Może być on połączony z ulewaniem, czyli wydostawaniem się tej treści z buzi, ale nie musi – niekiedy treść ta podchodzi tylko do przełyku, a następnie wraca na swoje miejsce.
Refluks żołądkowo-przełykowy jest zupełnie normalnym zjawiskiem spowodowanym niedojrzałością przewodu pokarmowego malucha, które często występuje u niemowląt. Co ciekawe, podobny, fizjologiczny refluks spotykamy też u dorosłych – każdy z nas w ciągu dnia doświadcza kilku epizodów cofania się treści żołądkowej do przełyku. Nie powodują one jednak żadnych dolegliwości i są niemal niezauważalne.
Fizjologiczny refluks żołądka u niemowląt nie jest niebezpieczny. Kiedy jednak towarzyszą mu dodatkowe symptomy i dolegliwości, trzeba uważniej obserwować dziecko. Objawami refluksu u dzieci najczęściej są:
- nawracające zapalenia oskrzeli, krtani i gardła, chrypka
- niechęć do jedzenia, niepokój podczas karmienia, płacz, przerywanie jedzenia
- ulewanie u noworodków i niemowląt, wymioty (również z krwią)
- zapalenie przełyku
- slaby przyrost wagi
- anemia
- utrzymywanie się lub nasilenie ulewania około 1. urodzin
- fusowate wymioty
- bezdechy
- świszczący oddech (zwłaszcza w trakcie jedzenia, leżenia na pleckach i płaczu).
Taki patologiczny refluks u niemowląt może powodować zapalenie śluzówki przełyku, krtani, płuc, oskrzeli, a nawet niedożywienie i zaburzenia rytmu serca. Prowadzą one zwykle do rozpoznania u dziecka choroby refluksowej przełyku.
Objawami choroby refluksowej u dorosłych są natomiast:
- zgaga (jednym kryteriów rozpoznania choroby refluksowej jest zgaga występująca od 3 miesięcy, minimum 2 razy w tygodniu)
- puste odbijania
- zwracanie lub uczucie cofania się kwaśnej bądź gorzkiej treści z żołądka
- bóle w klatce piersiowej, pieczenie za mostkiem
- przewlekły kaszel i napady duszności
- chrypka, uczucie dławienia w krtani, bóle gardła
- ubytki szkliwa, zapalenie dziąseł i języka.
Jakie są przyczyny refluks u niemowląt i małych dzieci?
Przyczyny pojawienia się choroby refluksowej u niemowląt i dzieci są bardzo złożone i mogą być zależne od wielu czynników. Najczęściej jednak wskazuje się na:
- opóźnione opróżnianie żołądka
- nieprawidłowości zachodzące podczas odbudowy i odnowy komórek błony śluzowej
- nadmierne rozluźnienie dolnego zwieracza przełyku
- nieprawidłową budowę anatomiczną wpustu żołądka
- zaburzenia motoryki przełyku
- czynniki genetyczne (w 23-39% przypadków)
- choroby, których objawem jest m.in. patologiczny refluks (alergie pokarmowe, zaburzenia metaboliczne, zakażenia układu oddechowego i moczowego).
Moment, kiedy rodzice mogą zacząć podejrzewać u swojego dziecka patologiczny refluks będzie zależał od występujących u niego objawów. Takie symptomy, jak płacz i prężenie się podczas karmienia, fusowate lub krwiste wymioty czy bezdechy można zaobserwować już u kilkutygodniowego malucha. Jeśli jednak objawy ograniczają się do częstszych infekcji górnych dróg oddechowych lub nasilenia ulewań i wymiotów w momencie, kiedy te powinny już zanikać (czyli ok. 1. roku życia), to maluch trafi do lekarza odpowiednio później. Dlatego tak ważne jest, by uważnie obserwować dziecko i konsultować z pediatrą wszystkie, nawet z pozoru niezwiązane z refluksem objawy.
Podstawą diagnostyki choroby refluksowej u najmłodszych jest odpowiednio zebrany wywiad z rodzicami, w którym lekarz uwzględni zarówno typowe, jak i mniej typowe objawy. Na tej podstawie może on skierować malucha na dalsze badania. Od niedawna złotym standardem w diagnozowaniu refluksu jest impedancja przełyku, polegająca na umieszczeniu w nim sondy o kształcie cienkiej rureczki, która, zwykle przez 24 godziny, monitoruje wszystkie epizody refluksu u dzieci. Badanie to często łączy się z pH-metrią oceniającą pH (kwaśne, słabo kwaśne, alkaliczne) cofającej się treści żołądkowej. 24-godzinna pH-metria może być też stosowana jako samodzielne badanie.
Pomocniczo wykonuje się też badanie endoskopowe, które umożliwia ocenę wyglądu śluzówki przełyku i nasilenia występującego w niej stanu zapalnego, a rzadziej – badanie USG oraz endoskopię z pobraniem wycinków (lub bez).
Refluks a ulewnie u niemowląt
Ulewanie jest częstą przypadłością niemowląt, która pojawia się ok. 3. tygodnia życia i może utrzymywać się nawet do 1. urodzin. Największe nasilenie ulewań występuje między 3. a 4. miesiącem życia – na tym etapie doświadcza ich aż 50-60% maluchów. Podczas każdego ulewania występuje refluks, jednak w większości przypadków nie jest on patologiczny i nie będzie prowadził do rozwinięcia się choroby refluksowej przełyku.
Jak odróżnić ulewanie od patologicznego refluksu i choroby refluksowej? Najlepiej obserwować nastrój dziecka. Jeśli maluch zwykle w trakcie karmienia jest zadowolony i spokojny, ulewa bez wysiłku, ulaniu nie towarzyszą żadne dodatkowe dolegliwości, a po wypłynięciu treści żołądkowej z buzi dziecko nadal jest pogodne, nie powinieneś mieć powodów do obaw. Jeśli jednak zauważasz u dziecka objawy wymienione w pierwszym akapicie, maluch wyraźnie cierpi lub ulewanie pojawi się przed 3. tygodniem życia, nie zwlekaj z wizytą u lekarza.
Ilość epizodów ulewania u niemowląt zmniejsza się od ok. 6 miesiąca życia, a dolegliwości zanikają około 12. miesiąca. Jeśli u Twojego dziecka w tym okresie częstotliwość ulewań nie zmalała lub nawet wzrosła, również powinniście odwiedzić pediatrę.
W odróżnieniu od choroby refluksowej przełyku, nawet obfite ulewanie u niemowląt nie wymaga leczenia. Można jednak spróbować je ograniczyć zmieniając sposób karmienia i pielęgnacji maluszka. Poznaj przyczyny ulewania oraz sprawdź, jak sobie z nim radzić.
Sposoby na ulewanie u niemowląt
Jeśli pediatra stwierdził, że Twoje dziecko nie cierpi na patologiczny refluks ani na chorobę refluksową, lecz po prostu ulewa, to zapewne odetchnąłeś z ulgą. Jednak nawet tak niegroźne dla maluszka epizody cofania się treści z żołądka mogą być nieprzyjemne – wiążą się z koniecznością przebrania dziecka (za czym wiele maluchów nie przepada), przemywania buzi, zmiany pościeli bądź prania tapicerki fotelika lub wózka. Z tego względu możesz spróbować podjąć pewne działania, które pozwolą ograniczyć częstotliwość ulewań.
Do sprawdzonych sposobów na częste ulewanie u niemowlaka zaliczamy:
- karmienie dziecka, kiedy jest spokojne i unikanie karmienia płaczącego niemowlaka (może wtedy połykać więcej powietrza)
- częstsze, ale mniej obfite karmienia (nawet co 2 godziny), które ograniczą ilość pokarmu zalegającego w żołądku i przyspieszą jego opróżnianie
- odpowiednie przystawianie maluszka do piersi (by nie połykał powietrza podczas jedzenia)
- stosowanie butelek antykolkowych u dzieci karmionych mlekiem modyfikowanym
- karmienie dziecka w takiej pozycji, by główka była wyżej od tułowia
- odbijanie dziecka po karmieniu, a jeśli jest taka potrzeba – również w trakcie
- po odbiciu przytrzymanie dziecka przez chwilę w pionie
- układanie nakarmionego dziecka na pleckach
- unikanie uciskania brzuszka dziecka i częstych zmian pozycji ciała.
Przy nasilonym ulewaniu lekarz może zalecić zmianę mleka modyfikowanego na mleko AR, które zawiera zagęstnik i ogranicza cofanie się treści z żołądka do przełyku. Dla dzieci karmionych piersią istnieją specjalne preparaty zagęszczające, które podaje się bezpośrednio do buzi tuż przed karmieniem.
Wszystkie opisane wyżej działania nie wyeliminują zupełnie ulewania – tutaj pomóc może tylko czas. W miarę dojrzewania przewodu pokarmowego maluszka, epizody będą coraz rzadsze, aż w końcu, ok. 12. miesiąca życia, zupełnie zanikną.
Karmienie dzieci z refluksem
Podstawą leczenia u dzieci z objawami świadczącymi o chorobie refluksowej przełyku jest wprowadzenie leków, które zmniejszają dolegliwości oraz modyfikacja sposobu karmienia.
Zalecenia odnośnie do niemowląt w zasadzie pokrywają się ze sposobami na ulewanie przedstawionymi w poprzednim akapicie, dlatego możesz bez obaw stosować je u swojego malucha. Wyjątek stanowi jednak pozycja niemowlaka po karmieniu – w okresie aktywności, zaleca się układanie dziecka z choroba refluksową na brzuszku, z tułowiem uniesionym pod kątem 30o (pod stała kontrolą rodzica), co zmniejsza epizody refluksu. W leczeniu refluksu u niemowląt pomocne bywa też stosowanie zagęstników pokarmu (zarówno przy karmieniu naturalnym jak i mlekiem modyfikowanym).
>> Sprawdź, jak karmić dziecko z refluksem.
Należy pamiętać, że o wprowadzeniu mleka modyfikowanego z zagęszczaczem, zagęszczacza pokarmu mamy, a także wszelkich leków zawsze decyduje lekarz. Leki stosowane w leczeniu choroby refluksowej mogą mieć różne skutki uboczne, dlatego absolutnie nie należy ich podawać dziecku na własną rękę.
U starszych dzieci często zaleca się dietę bogatobiałkową i niskotłuszczową oraz unikanie napojów gazowanych (również wody gazowanej). Taką dietę stosuje się jednak pod kontrolą lekarza.
W przypadku podejrzenia alergii na białka mleka krowiego, lekarze zwykle zalecają wprowadzenie mleka modyfikowanego dla alergików (specjalnego hydrolizatu) na czas 2-4 tygodni, a u starszaków – stosowanie diety eliminującej białka mleka krowiego.
Jeśli modyfikacja stylu życia i zastosowane leki nie przynoszą poprawy, lekarz może zdecydować o konieczności leczenia chirurgicznego. Najczęściej wykonuje się zabieg fundoplikacji, który wzmacnia dolny zwieracz przełyku i znacznie ogranicza epizodu refluksu.
Źródła:
- M. Dziekiewicz, P. Albrecht, Ulewanie – praktyczny poradnik, https://podyplomie.pl/pediatria/22980,ulewanie-praktyczny-poradnik
- J. Ryżko, Jaka jest różnica pomiędzy regurgitacją a ruminacją u niemowląt? https://gastroenterologia-praktyczna.pl/a506/Jaka-jest-roznica-pomiedzy-regurgitacja-a-ruminacja-u-niemowlat-.html/
- E. Małecka-Panas, A. Mokrowiecka, Choroba refluksowa przełyku (refluks), https://www.mp.pl/pacjent/gastrologia/choroby/przelyk/50731,choroba-refluksowa-przelyku-refluks
- B. Skrzydło-Radomańska, Diagnostyka choroby refluksowej przełyku, https://www.czytelniamedyczna.pl/503,diagnostyka-choroby-refluksowej-przeyku.html
- K. Hozyasz, Zachowawcze leczenie refluksu żołądkowo-przełykowego u niemowląt: mieszanki mleczne zagęszczone (AR), https://www.czytelniamedyczna.pl/2143,zachowawcze-leczenie-refluksu-zoladkowoprzelykowego-u-niemowlat-mieszanki-mleczn.html
- Regurgitacje i refluks żołądkowo-przełykowy, https://www.mp.pl/pytania/pediatria/chapter/B25.QA.3.8.
- Rybak, K. Fryderyk, D. Celińska-Cedro, Wytyczne diagnostyki i leczenia refluksu żołądkowo-przełykowego u dzieci, https://www.standardy.pl/artykuly/id/498
- F. Iwańczak, B. Iwańczak, Zaburzenia czynnościowe przewodu pokarmowego u niemowląt, https://www.czytelniamedyczna.pl/2289,zaburzenia-czynnosciowe-przewodu-pokarmowego-u-niemowlat.html
Przysłowia o wiośnie. Co mówią nam ludowe mądrości?
Matura matematyka 2024 odpowiedzi. Sprawdź, czy poprawnie rozwiązałeś zadania!
Co jeśli nie przyjdę na maturę rozszerzoną? Konsekwencje niepodejścia do matury dodatkowej mogą być poważne
Ile trzeba mieć punktów na maturze z matematyki, żeby zdać? Te zadania musisz rozwiązać poprawnie!
Unieważnienie matury — kiedy CKE może to zrobić?
Bunt w literaturze. Do jakich lektur można było się odwołać? Temat maturalny wywołał burzę
- Rodzice.pl
- Niemowlę
- Karmienie niemowląt
- Karmienie dzieci z refluksem – jak należy postępować?
Kiedy jest Dzień Ojca w 2019 roku? To już wkrótce!
Dzień Ojca, Dzień Dziecka, Dzień Matki… Sporo tych “Dni” ostatnio. Można (chociaż nie wypada) się w nich pogubić. Niestety nie udało mi się umieścić wpisu dotyczącego Dnia Matki. W tym...
Czytaj dalej →Jak uspokoić płaczące dziecko?
Trafiłem dziś na film zatytułowany “A pediatrician shows you how to calm a crying baby”, czyli “Pediatra pokaże Ci jak uspokoić płaczące dziecko”. W jego opisie czytam, że pediatra, którego za...
Czytaj dalej →Kawa w ciąży i przy karmieniu piersią
Kaaaaaawy! Tym słowem witają się o poranku pracownicy większości firm. Pewnie Was zaskoczę, ale nigdy nie piłem kawy. Fakt ten zaskoczy Was zapewne mocniej gdy dowiecie się, że pracuję od 7:00, a...
Czytaj dalej →- Czy zielona kupa po borówkach jest normalna? - Forum 2023
- Ile dac na wesele - Forum 2023
- Augustyn czy Milan - Forum 2023
- Co to znaczy, gdy piersi przestają boleć w ciąży? - Forum 2023
- Wasze "tajne" sposoby na wywołanie porodu !!! - Forum 2023
- Co może piszczeć na bramkach w sklepie? - Forum 2023
- Czy spływ kajakowy w ciąży jest bezpieczny? - Forum 2023
- Czy z anginą można wyjść na dwór? - Forum 2023
- Jak przykładać rywanol na siusiaka - Forum 2023
- Jak rozpoznać czy sączą się wody płodowe? - Forum 2023
- Koncert rockowy w ciazy???? - Forum 2023
- Kto U was w związku gotuje obiadki? - Forum 2023
- Moje Dziecko jest opoznione?! :( - Forum 2023
- Negatywny test pomimo ciąży?Czy to możliwe? - Forum 2023
- Pobolewanie i kłucie w brzuchu w 15 tygodniu ciąży - Forum 2023
- Telefon na kartę dla dziecka - gdzie najtaniej ? - Forum 2023
- Trzęsące się dziecko zaraz po przebudzeniu... - Forum 2023
- Tunezja - Forum 2023
- Urząd pracy - zmiana terminu wizyty - Forum 2023
- czy jarzębina jest trująca? - Forum 2023
- Teściowa zdradziła mi trik na czystą i pachnącą pralkę. Wlewa do bębna jedną rzecz
- Czym umyć brudne ściany? Wykorzystaj prosty trik za 5 zł. W mig zapomnisz o malowaniu
- Dociśnij obcinacz do paznokci w tym miejscu. Niewiele osób wie, o jego ukrytej funkcji
- Specjalny dodatek za wychowanie dzieci? ZUS wypłaca nawet 1500 zł. Skorzystają także babcie
- Położyła makaron na stół i zalała zimnym sosem. Tak wyprawiła synowi przyjęcie urodzinowe
- Jak kisić ogórki, żeby były twarde? Wystarczy wrzucić do słoika jeden składnik
- ZUS wprowadził ważne zmiany dla emerytów i rencistów. Przez niefrasobliwość mogą stracić świadczenie
- Początek roku szkolnego 2023/2024 przesunięty! Uczniowie nie rozpoczną nauki 1 września, wakacyjny odpoczynek potrwa dłużej
- To magiczne imię dla dziewczynki robiło furorę 70 lat temu. Hit z lat 50. znów zyskuje na popularności. Oznacza "prawdę i szlachetność"
- Zła wiadomość dla uczniów. Rok szkolny 2023/24 może być niewesoły
- Zagadki dla dzieci w różnym wieku. Łatwe, krótkie, ciekawe i zabawne.
- Życzenia urodzinowe dla dzieci [+śmieszne wierszyki]
- Ani z ogórka, ani z kapusty. Surówka z tego składnika to hit tegorocznego lata!
- Dodatkowe pieniądze za okres choroby. Od 1 lipca w ZUS obowiązują nowe zasady
- Jak otworzyć słoik bez użycia siły? Z tym prostym trikiem żadna zakrętka nie będzie problemem