Spółgłoski w języku polskim: rodzaje spółgłosek
Podział głosek na samogłoski i spółgłoski to wiedza potrzebna na etapie nauki mówienia małego dziecka. Dzięki niej możemy lepiej śledzić postępy rozwojowe pociechy. A w przypadku ewentualnych trudności z wymową spółgłosek – wprowadzać ćwiczenia logopedyczne dla dzieci zalecane przez specjalistów.
Podział głosek na samogłoski i spółgłoski
Spółgłoski to dźwięki, które powstają w wyniku zbliżenia powodującego częściowe zablokowanie narządów mowy albo też zwarcia całkowitego narządów mowy. Chociaż definicja ta może wydawać się z początku skomplikowana, po bliższym zapoznaniu się z nią, staje się jasna. W większości języków występuje podział głosek na samogłoski i spółgłoski. Samogłoski nie sprawiają zbyt dużej trudności podczas nauki mówienia, w przeciwieństwie do spółgłosek. Wymagają one znacznie większej sprawności posługiwania się aparatem mowy. To dlatego dzieci znacznie szybciej zaczynają w ramach gaworzenia wymawiać “a”, “i” czy “e” niż np. “t”, “ż” czy “z”.
Aby odrobinę skomplikować sprawę, należy dodać, że podział na spółgłoski i samogłoski to nie jedyny podział głosek. Wyróżnia się jeszcze m.in. głoski dźwięczne i bezdźwięczne (w zależności od tego, czy podczas ich wymawiania drgają więzadła głosowe, czy nie), jak również głoski ustne i nosowe. W języku polskim pojawiają się zarówno spółgłoski ustne i nosowe, jak i samogłoski ustne i nosowe.
- Spółgłoski ustne: b, c, d, k, s, t, w, z i inne (bez nosowych)
- Spółgłoski nosowe: m, n, ń, n’, m’
- Samogłoski ustne: a, e, o, i
- Samogłoski nosowe: ą, ę
Jak rozpoznać głoski nosowe? W trakcie ich wymawiania, powietrze przechodzi zarówno przez usta, jak i przez nos. W przypadku głosek ustnych, przechodzi jedynie przez usta.
Spółgłoski w języku polskim
Każdy język posiada swój indywidualny zestaw spółgłosek. Podstawowe spółgłoski w języku polskim, których uczymy się w szkole, to:
Wszystkie spółgłoski
Spółgłoski zmiękczone i miękkie
Spółgłoski zmiękczone to nie to samo, co spółgłoski miękkie. Przykłady spółgłosek zmiękczonych znajdują się powyżej (b´, c´, d´, dz, f”…). Przypominamy, że powstają one przez połączenie z następującą po nich samogłoską. Na przykład w słowie “fiołek” lub “kieszeń”, wyraźnie słyszymy, jakby po f i k występowało “j”, a nie “i”.
Spółgłoski miękkie w języku polskim to: ć, ń, ś, ź, dź, a także j.
Spółgłoski twarde
Aby zrozumieć, czym są spółgłoski twarde, należy wiedzieć, że w języku polskim wyróżniamy spółgłoski miękkie i twarde. Wyróżnienie to bazuje na sposobie, w jaki układa się język w trakcie wymawiania poszczególnych głosek. W przypadku głosek miękkich dąży on ku podniebieniu. Natomiast w przypadku głosek twardych – pozostaje nisko (ale może dotykać zębów).
Spółgłoski twarde to: p, b, f, w, s, z, c, ch, dz, n, m, l, ł, k, g, t, d, sz, ż, cz, dż, r.
Spółgłoski nosowe
Nosowe spółgłoski to te, w trakcie których wymawiania powietrze przechodzi zarówno przez usta, jak i nos. W większości języków występują co najmniej dwie spółgłoski nosowe, czyli m i n. W języku polskim wyróżniamy dodatkowo ń, n’, m’.
Wymowa spółgłosek nosowych bywa utrudniona np. w trakcie kataru lub przy mechanicznym zatkaniu nosa – zaciśnięcie palców na nosie to dobry sposób na sprawdzenie, czy dana spółgłoska jest nosowa, czy nie.
Spółgłoski ustne
Spółgłoski ustne to takie, w trakcie których wymawiania powietrze przechodzi głównie przez usta. Zaliczamy do nich niemal wszystkie spółgłoski języka polskiego, takie jak: b, c, d, k, s, t, w, z i inne (bez nosowych).
Spółgłoski szczelinowe
Podczas wymawiania spółgłosek szczelinowych narządy mowy układają się w wąską szczelinę (jak sama nazwa wskazuje). W języku polskim szczelinowe spółgłoski to: f, f’, w, w’, s, sz, ś, z, ż, ź, ch, ch’.
Spółgłoski – ćwiczenia dla dzieci
Spółgłoski to głoski, które przysparzają najwięcej kłopotów w trakcie nauki mówienia. Niektóre są odrobinę prostsze do wymówienia, jak np. “t” czy “m”, niektóre trudniejsze, jak “r” czy “dż”. Nauka spółgłosek dla dzieci powinna obejmować ćwiczenia logopedyczne, mające na celu “rozruszanie” aparatu mowy. Niezbędne są także ćwiczenia słuchowe, które uświadamiają dziecku melodię języka i przyzwyczają go do brzmienia poszczególnych dźwięków. Ważne są także ćwiczenia oddechowe, przygotowujące do wymowy poszczególnych spółgłosek.
Spółgłoska czy samogłoska?
Nauka spółgłosek bywa problematyczna dla dzieci, ale zdarza się, że również ich rodzice miewają problem z rozpoznaniem, czy dana głoska to spółgłoska czy jednak samogłoska. Jakie pytania padają najczęściej? Zebraliśmy je poniżej:
Czy ś to spółgłoska?
Czy ś jest spółgłoską? Tak! To spółgłoska miękka.
Czy ą i ę to spółgłoski?
Zarówno ą jak i ę to samogłoski nosowe. Dla wielu osób mylące może być to, że w trakcie wymowy “ą” wydaje się słyszeć na jej końcu “ł”. Można jednak skojarzyć, że tak jak a i e są samogłoskami, tak samo ą i ę też – stanowią po prostu nosowe odpowiedniki tamtych głosek.
Ó – samogłoska czy spółgłoska?
Czy ó jest samogłoską? Bez wątpienia tak! Ó jest samogłoską podobnie jak u, które jest wymawiane w ten sam sposób, jednak ze względów zaszłości gramatycznych, rozróżniamy zapisy tych dwóch głosek.
J – samogłoska czy spółgłoska?
Przysłowia o wiośnie. Co mówią nam ludowe mądrości?
Najlepsze aplikacje edukacyjne dla dzieci w wieku 6-8 lat. TOP 6 polecanych programów do nauki, rozwoju i kreatywnej zabawy
Te gry mają sens. 6 wartościowych aplikacji dla dzieci, które przetestowałyśmy z córką
Strój galowy do szkoły. Jak powinien wyglądać ubiór na specjalne okazje?
Przecieki matura 2024. Te zadania na pewno pojawią się na egzaminie!
Jak obliczyć średnią na koniec roku i na semestr? Niektórzy popełniają prosty błąd
- Rodzice.pl
- Starsze dziecko
- Edukacja i psychologia
- Spółgłoski w języku polskim: rodzaje spółgłosek
Toasty weselne
Witam czytelników ponownie. Jak pisałam we wcześniejszych postach, wesele mojej siostry zbliża się wielkimi krokami (przyszła sobota) i wczoraj zaczęłam zastanawiać się na toastami weselnymi. Co prawda toasty najczęściej wznoszą...
Czytaj dalej →Pieluchy jednorazowe: Dada czy Pampers?
Pod wpisem związanym z wyprawką umieszczonym na Facebooku wywołała się ciekawa dyskusja na temat pieluch. Pieluchy jednorazowe: Dada czy Pampers? Iskrą zapalną dyskusji był fragment: Na polecenie znajomych korzystamy z Bierdonkowych...
Czytaj dalej →Sukienka dla świadkowej
Wybór sukienki dla świadkowej jest sporym wyzwaniem. Zwraca ona na siebie uwagę prawie tak samo jak Panna Młoda. Sukienka musi być więc elegancka i nietuzinkowa. Sukienka dla świadkowej Zostałaś poproszona...
Czytaj dalej →- Czy zielona kupa po borówkach jest normalna? - Forum 2023
- Ile dac na wesele - Forum 2023
- Augustyn czy Milan - Forum 2023
- Co to znaczy, gdy piersi przestają boleć w ciąży? - Forum 2023
- Wasze "tajne" sposoby na wywołanie porodu !!! - Forum 2023
- Co może piszczeć na bramkach w sklepie? - Forum 2023
- Czy spływ kajakowy w ciąży jest bezpieczny? - Forum 2023
- Czy z anginą można wyjść na dwór? - Forum 2023
- Jak przykładać rywanol na siusiaka - Forum 2023
- Jak rozpoznać czy sączą się wody płodowe? - Forum 2023
- Koncert rockowy w ciazy???? - Forum 2023
- Kto U was w związku gotuje obiadki? - Forum 2023
- Moje Dziecko jest opoznione?! :( - Forum 2023
- Negatywny test pomimo ciąży?Czy to możliwe? - Forum 2023
- Pobolewanie i kłucie w brzuchu w 15 tygodniu ciąży - Forum 2023
- Telefon na kartę dla dziecka - gdzie najtaniej ? - Forum 2023
- Trzęsące się dziecko zaraz po przebudzeniu... - Forum 2023
- Tunezja - Forum 2023
- Urząd pracy - zmiana terminu wizyty - Forum 2023
- czy jarzębina jest trująca? - Forum 2023
- Teściowa zdradziła mi trik na czystą i pachnącą pralkę. Wlewa do bębna jedną rzecz
- Czym umyć brudne ściany? Wykorzystaj prosty trik za 5 zł. W mig zapomnisz o malowaniu
- Dociśnij obcinacz do paznokci w tym miejscu. Niewiele osób wie, o jego ukrytej funkcji
- Specjalny dodatek za wychowanie dzieci? ZUS wypłaca nawet 1500 zł. Skorzystają także babcie
- Położyła makaron na stół i zalała zimnym sosem. Tak wyprawiła synowi przyjęcie urodzinowe
- Jak kisić ogórki, żeby były twarde? Wystarczy wrzucić do słoika jeden składnik
- ZUS wprowadził ważne zmiany dla emerytów i rencistów. Przez niefrasobliwość mogą stracić świadczenie
- Początek roku szkolnego 2023/2024 przesunięty! Uczniowie nie rozpoczną nauki 1 września, wakacyjny odpoczynek potrwa dłużej
- To magiczne imię dla dziewczynki robiło furorę 70 lat temu. Hit z lat 50. znów zyskuje na popularności. Oznacza "prawdę i szlachetność"
- Zła wiadomość dla uczniów. Rok szkolny 2023/24 może być niewesoły
- Zagadki dla dzieci w różnym wieku. Łatwe, krótkie, ciekawe i zabawne.
- Życzenia urodzinowe dla dzieci [+śmieszne wierszyki]
- Ani z ogórka, ani z kapusty. Surówka z tego składnika to hit tegorocznego lata!
- Dodatkowe pieniądze za okres choroby. Od 1 lipca w ZUS obowiązują nowe zasady
- Jak otworzyć słoik bez użycia siły? Z tym prostym trikiem żadna zakrętka nie będzie problemem