Przeróbka czyjejś wypowiedzi, czyli parafraza. Przykłady, które kryją się pod tym terminem
Na pewno każdy z nas nie raz miał w życiu sytuację, że chciał próbował zacytować czyjeś słowa podczas rozmowy, ale nie pamiętał ich dokładnego brzmienia. W takim przypadku najczęściej przywołujemy wypowiedź, nieco modyfikując jej formę w taki sposób, aby zachować sens i najważniejsze przesłanie. Dokonujemy wówczas – mniej lub bardziej świadomie – właśnie parafrazy, którą określić można jako przeróbka czyjejś wypowiedzi. Co jeszcze kryje się pod tym terminem? Co to jest parafraza?
Co to parafraza?
Parafraza to słowo, które na pierwszy rzut oka może skojarzyć się nam z jakąś skomplikowań terminologią z jakiejś dziedziny nauki. Po sprawdzeniu tego hasła w słowniku można się jednak przekonać, że mamy z tym zjawiskiem do czynienia właściwie na co dzień, a nawet więcej – często możemy się nieświadomie posługiwać parafrazą podczas zwykłej rozmowy.
- parafraza – definicja wg Słownika Języka Polskiego PWN
- «swobodna przeróbka utworu literackiego lub czyjejś wypowiedzi rozwijająca i modyfikująca treść pierwowzoru»
- «utwór instrumentalny w formie swobodnej fantazji na tematy z innych utworów muzycznych»
Warunkiem dokonania prawidłowej parafrazy, czyli właśnie swobodnej przeróbki pierwowzoru, jest zachowanie zasadniczego sensu pierwowzoru. Co to oznacza w praktyce? Można zupełnie dowolnie modyfikować, rozwijać lub nawet usuwać niektóre fragmenty pod warunkiem, że nie zgubi się zasadniczy sens tekstu oryginalnego. Z parafrazą stykamy się dosłownie na co dzień – bardzo często zdarza się, że w czasie rozmowy ktoś chce przywołać czyjąś wypowiedź lub cytat (np. polityka, dziennikarza czy pisarza), ale nie pamiętając dokładnego brzmienia słów, dokonuje drobnych zmian tak, aby zachować ogólny przekaz. Z parafrazami mają do czynienia także uczniowie na lekcjach języka polskiego, kiedy interpretują teksty literackie i wyjaśniają ich znaczenie innymi słowami.
Swobodna przeróbka czyjejś wypowiedzi
Jak już wyżej stwierdzono, najważniejszym wyznacznikiem peryfrazy jest oczywiście fakt dokonania przeróbki jakiegoś tekstu oryginalnego. Mimo że wszystkie parafrazy będą posiadać ten punkt wspólny, to jednak ich cel i funkcja mogą się nieco różnić. Często posługują się nią np. nauczyciele czy wykładowcy, którzy chcą zreferować swoim słuchaczom jakiś skomplikowany tekst naukowy. Parafraz używają również w swojej pracy m.in. tłumacze, którzy zajmują się przekładem poezji czy literatury pięknej. Dosłowne tłumaczenie poezji w wielu wypadkach nie miałoby sensu – często w celu zachowania sensu najlepiej uciec się więc do poetyckiej parafrazy. Parafraza może więc stanowić wyjaśnienie czy interpretację do danego tekstu.
Kluczem do dokonania poprawnej parafrazy jest przede wszystkim porządne zrozumienie pierwowzoru i odnalezienie wszystkich jego najważniejszych sensów. Parafraza może bowiem pod względem kształtu różnić się zupełnie od tekstu oryginalnego, ale główny przekaz powinien pozostać taki sam.
Zobacz: Krótkie trudne dyktando. Sprawdź swoje umiejętności z ortografii.
Parafrazowanie – przykłady
Parafraza tekstu, czyli przeróbka wypowiedzi, to coś, co każdy z nas tworzy tak naprawdę każdego dnia, zwłaszcza uczniowie.
Przykłady parafrazy:
- „Perfumy przyjemnie pachną” → „Perfumy mają przyjemny zapach” (parafraza),
- Córka była niedawno przeziębiona. Nie wiem, czy zabawy na świeżym powietrzu teraz to dobry pomysł. → Ze względu na niedawną chorobę córki jej rodzic nie chce, aby ta spędzała czas na zewnątrz (parafraza),
- Gdzie dwóch się bije, tam trzeci korzysta → Jak mówi znane przysłowie, na konflikcie dwóch osób zazwyczaj zyskuje ktoś trzeci, ponieważ ta dwójka jest zbyt zajęta sobą. (parafraza).
Przeróbka utworu literackiego
Parafrazę również bardzo często wykorzystują pisarze i poeci w swojej twórczości. Dokonują swobodnych przeróbek tekstów innych autorów, modyfikują je według własnego uznania, dodając pewne elementy lub rozwijając pierwotne wątki. W takim wypadku kluczowym warunkiem zrozumienia takiej parafrazy jest znajomość tekstu pierwotnego oraz jego kontekstów. Jednym z takich przykładów jest Oda do turpistów Juliana Przybosia.
Bez serc, bez nerek, bez mięsa od kości,
o, najwierniejszy posągu człowieka,
trwały, pogrzebny
szkielecie,
arcydzieło portretowej rzeźby!
Podaj mi piszczel!
Niechaj na tym flecie
niepokalanie białym, obranym do czysta,
zaświstam
z wesołoposępnym dreszczem
Odę do postarzałej o sto lat młodości.
Ewidentnie widać, że Przyboś inspirował się Odą do młodości Adama Mickiewicza:
Bez serc, bez ducha, to szkieletów ludy;
Młodości! dodaj mi skrzydła!
Niech nad martwym wzlecę światem
W rajską dziedzinę ułudy.
Z kolei Ignacy Krasicki dokonał parafrazy jednego z własnych utworów. W “Monachomachii” znajdziemy bowiem żartobliwą przeróbkę “Hymnu do miłości ojczyzny”. Określa się to zwykle jako: “swobodna modyfikacja dzieła literackiego rozwijająca treść pierwowzoru”
Święta miłości kochanej Ojczyzny,
czują cię tylko umysły poczciwe!
Dla ciebie zjadłe smakują trucizny
Dla ciebie więzy, pęta niezelżywe (…)Hymn do miłości ojczyzny
Wdzięczna miłości kochanej szklenice!
Czuje cię każdy, i słaby, i zdrowy;
Dla ciebie miłe są ciemne piwnice,
Dla ciebie znośna duszność i ból głowy (…)Monachomachia
Zobacz: pani czy Pani: kiedy wyraz “pani” piszemy z wielkiej, a kiedy z małej litery?
Rodzice pytają, czym jest przeróbka czyjej wypowiedzi
Swobodna przeróbka utworu literackiego lub czyjejś wypowiedzi rozwijająca i modyfikująca treść pierwowzoru.
„Perfumy przyjemnie pachną” → „Perfumy mają przyjemny zapach”
“Parafrazując” oznacza, że przytoczona przez nas wypowiedź nie jest dosłownym cytatem, ale przeróbką oryginalnego tekstu, która zachowuje sens pierwowzoru.
Przerabianie jakiejś oryginalnej wypowiedzi lub fragmentu tekstu/utworu literackiego w celu jego wyjaśnienia, zinterpretowania, wytłumaczenia lub po prostu dlatego, że nie pamiętamy słowo w słowo. Ważne, żeby zachować zasadniczy sens.
Parafrazować znaczy przerabiać jakiś tekst lub czyjąś wypowiedź zupełnie swobodnie z dodaniem lub pominięciem jakichś elementów pod warunkiem zachowania zasadniczego sensu.
Przysłowia o wiośnie. Co mówią nam ludowe mądrości?
Babcie dają się nabrać “na wnuczka”, a wnuczek wcale nie mądrzejszy. Uwaga na maturalne scamy, oszuści coraz bardziej kreatywni
Bunt w literaturze. Do jakich lektur można było się odwołać? Temat maturalny wywołał burzę
Jakie były tematy na maturze z języka polskiego 2024? Są już pierwsze informacje od zdających. “Wyjątkowo łatwe”
Błąd kardynalny na maturze? Uważaj, te pomyłki mogą skutkować niezaliczeniem egzaminu
Kiedy są wyniki matur 2024? Uczniowie będą musieli uzbroić się w cierpliwość. Przyda im się jedna ważna informacja
- Rodzice.pl
- Starsze dziecko
- Edukacja i psychologia
- Język polski
- Przeróbka czyjejś wypowiedzi, czyli parafraza. Przykłady, które kryją się pod tym terminem
- Czy zielona kupa po borówkach jest normalna? - Forum 2023
- Ile dac na wesele - Forum 2023
- Augustyn czy Milan - Forum 2023
- Co to znaczy, gdy piersi przestają boleć w ciąży? - Forum 2023
- Wasze "tajne" sposoby na wywołanie porodu !!! - Forum 2023
- Co może piszczeć na bramkach w sklepie? - Forum 2023
- Czy spływ kajakowy w ciąży jest bezpieczny? - Forum 2023
- Czy z anginą można wyjść na dwór? - Forum 2023
- Jak przykładać rywanol na siusiaka - Forum 2023
- Jak rozpoznać czy sączą się wody płodowe? - Forum 2023
- Koncert rockowy w ciazy???? - Forum 2023
- Kto U was w związku gotuje obiadki? - Forum 2023
- Moje Dziecko jest opoznione?! :( - Forum 2023
- Negatywny test pomimo ciąży?Czy to możliwe? - Forum 2023
- Pobolewanie i kłucie w brzuchu w 15 tygodniu ciąży - Forum 2023
- Telefon na kartę dla dziecka - gdzie najtaniej ? - Forum 2023
- Trzęsące się dziecko zaraz po przebudzeniu... - Forum 2023
- Tunezja - Forum 2023
- Urząd pracy - zmiana terminu wizyty - Forum 2023
- czy jarzębina jest trująca? - Forum 2023
- Teściowa zdradziła mi trik na czystą i pachnącą pralkę. Wlewa do bębna jedną rzecz
- Czym umyć brudne ściany? Wykorzystaj prosty trik za 5 zł. W mig zapomnisz o malowaniu
- Dociśnij obcinacz do paznokci w tym miejscu. Niewiele osób wie, o jego ukrytej funkcji
- Specjalny dodatek za wychowanie dzieci? ZUS wypłaca nawet 1500 zł. Skorzystają także babcie
- Położyła makaron na stół i zalała zimnym sosem. Tak wyprawiła synowi przyjęcie urodzinowe
- Jak kisić ogórki, żeby były twarde? Wystarczy wrzucić do słoika jeden składnik
- ZUS wprowadził ważne zmiany dla emerytów i rencistów. Przez niefrasobliwość mogą stracić świadczenie
- Początek roku szkolnego 2023/2024 przesunięty! Uczniowie nie rozpoczną nauki 1 września, wakacyjny odpoczynek potrwa dłużej
- To magiczne imię dla dziewczynki robiło furorę 70 lat temu. Hit z lat 50. znów zyskuje na popularności. Oznacza "prawdę i szlachetność"
- Zła wiadomość dla uczniów. Rok szkolny 2023/24 może być niewesoły
- Zagadki dla dzieci w różnym wieku. Łatwe, krótkie, ciekawe i zabawne.
- Życzenia urodzinowe dla dzieci [+śmieszne wierszyki]
- Ani z ogórka, ani z kapusty. Surówka z tego składnika to hit tegorocznego lata!
- Dodatkowe pieniądze za okres choroby. Od 1 lipca w ZUS obowiązują nowe zasady
- Jak otworzyć słoik bez użycia siły? Z tym prostym trikiem żadna zakrętka nie będzie problemem