Badanie moczu: ciężar właściwy

Laboranci podczas badania moczu oceniają jego barwę, przejrzystość, gęstość, pH, zawartość białka oraz cukru w jego składzie, a także ciężar właściwy moczu.

Czym jest ciężar właściwy moczu?

Ciężar właściwy moczu oznacza jego wagę przyjętą dla jednego litra jego objętości. Nie oznacza to oczywiście, że do badania należy przygotować aż litr moczu. Laboratorium na podstawie niewielkich próbek dokonuje przeliczenia proporcjonalnego.

Ciężar moczu świadczy o pracy nerek. Jednym z ich zadań jest zagęszczanie moczu. Nerki przefiltrowują krew krążącą w organizmie i oddzielają z niej substancje, które powinny zostać wydalone. Jest to mocz pierwotny. Jest on poddawany kolejnemu filtrowaniu, które wchłania z moczu pierwotnego wodę i substancje, które przypadkowo się do niego dostały, a które nie powinny zostać jednak wydalone. Podczas tego drugiego filtrowania mocz pierwotny jest znacząco zagęszczany i powstaje z niego mocz ostateczny, którego ciężar jest właśnie badany.

Norma dla prawidłowego ciężaru moczu oscyluje wokół 1,023–1,035 g/ml. 

Niski ciężar właściwy moczu

Zbyt niski ciężar właściwy moczu powinien zostać potwierdzony dodatkowymi badaniami z kolejnych próbek. Zdarza się bowiem, że niski ciężar właściwy moczu może być chwilowy i być efektem jadłospisu czy napojów przyjmowanych dnia poprzedzającego badanie.

Stale niski ciężar właściwy moczu może sygnalizować pewne problemy. Najpoważniejszym z nich jest upośledzenie czynności nerek. Niski ciężar właściwy moczu może również wskazywać na chorobę nazywaną moczówką prostą, problemy z tarczycą – zarówno jej niedoczynność, jak i nadczynność oraz na zaburzenia elektrolitowe.

Wysoki ciężar właściwy moczu

Podwyższony ciężar właściwy moczu może być chwilowym efektem biegunki lub odwodnienia. Jeżeli w kolejnych badaniach jego poziom również będzie zawyżony to należy przeprowadzić diagnostykę w kierunku niewydolności serca, białkomoczu, zwężenia tętnic nerkowych oraz zespołu SIADH.