Dziedziczenie grupy krwi: prawo Mendla
Do 1866 roku reguły dotyczące przekazywania grup krwi były niewyjaśnione. Sytuację zmienił opat z zakonu Augustianów w Brnie – Gregor Mendel. Pracował on nad dziedziczeniem cech genetycznych grochu zwyczajnego. Na podstawie przeprowadzonych badań, Mendel udowodnił, że istnieją pewne reguły dotyczące dziedziczenia cech, które później nazwane zostały prawami Mendla. Odkrycie zakonnika zostało docenione i rozpowszechnione na przełomie XIX i XX wieku przez austriackich naukowców i dało podstawę do badań genetycznych. Gregor Mendel sformułował dwa prawa, które w uwspółcześnionej wersji brzmią następująco:
- Pierwsze prawo Mendla: w każdym organizmie znajdują się komórki tzw. gamety, które posiadają na każdą cechę jeden gen, zwany allelem.
- Drugie prawo Mendla: geny odpowiedzialne za dane cechy grupują się przypadkowo. Jest wiec zupełnym przypadkiem, który allel z pary połączy się w gamecie z drugim allelem z innej pary, która warunkuje cechę.
Mówiąc prościej: w gamecie, czyli w komórce rozrodczej, znajdują się dwa allele, czyli jednostki dziedziczenia. Istotne jest to, iż jeden z genów (alleli) jest genem dominującym, drugi zaś – recesywnym. W chwili powstania nowego organizmu (u ludzi – w chwili zapłodnienia) jeden allel z komórki przyszłego ojca dziecka łączy się z jednym allelem komórki matki, wskutek czego powstaje nowa komórka z parą genów, warunkujących grupę krwi.
Grupy krwi: dziedziczenie
Zanim wyjaśnione zostanie, w jaki sposób określić grupę krwi dziecka, warto wspomnieć jakie grupy krwi istnieją oraz jakie występują obostrzenia w zakresie transfuzji krwi dla każdej z nich.
- Grupa A – grupa ta posiada przeciwciała przeciwko grupie B (i odwrotnie) wobec czego osoby o grupie krwi A i B nie mogą wzajemnie wymieniać krwi
- Grupa B – cechy takie jak w opisanej wyżej grupie A.
- Grupa AB – grupa ta nie posiada żadnych przeciwciał, wobec czego osoba o tej grupie krwi może przyjmować krew każdej grupy, jednak nie może oddawać krwi żadnej innej, co wynika z posiadania antygenów A i B.
- Grupa 0 – grupa ta posiada przeciwciała A i B, w związku z czym osoba o tej grupie krwi nie może przyjmować krwi od osób o innych grupach. Nie posiada jednak żadnych z antygenów, dlatego może oddać krew każdej z grup.
Każda z grup posiada również czynnik Rh+ lub Rh-, który również jest dziedziczny.
Sprawdź także: Jaka jest najrzadsza grupa krwi? >>
Grupa krwi: dziedziczenie
Znając swoją grupę krwi oraz grupę krwi partnera, już przed porodem można określić, jaką grupę krwi prawdopodobnie będzie miało dziecko. Zasady dziedziczenia grupy krwi przedstawione są w poniższej tabeli.
| Grupy krwi | Ojciec | ||||
| 0 | A | B | AB | ||
| Matka | 0 | 0 | 0 lub A | 0 lub B | 0 lub AB |
| A | 0 lub A | 0 lub A | 0, A, B lub AB | A, B lub AB | |
| B | 0 lub B | 0, A, B lub AB | 0 lub B | A, B lub AB | |
| AB | A, B | A, B lub AB | A, B lub AB | A, B lub AB | |
Jak widać zasady dziedziczenia grupy krwi są bardzo proste, a do określenia grupy krwi potomstwa wystarczy mieć podstawową wiedzę biologiczną.
