Większość z nas w ogóle nie zastanawia się nad stosunkami majątkowymi panującymi w małżeństwie i nad ich charakterem. Ustrój majątkowy małżeński ma niebagatalne znaczenie nie tylko dla posiadanych przez małżonków aktywów, lecz również dla ewentualnych długów. To nie bez znaczenia, czy łączy Was wspólnota majątkowa, czy zdecydowaliście się podpisać intercyzę.
Intercyza – co to oznacza?
Intercyza a rozdzielność majątkowa
Zgodnie z wolą ustawodawcy, jeśli małżonkowie nie zdecydują inaczej, w ich małżeństwie będzie obowiązywał ustrój wspólności majątkowej. Wspólność majątkowa oznacza, iż małżonkowie będą dysponowali trzema majątkami:
- jednym majątkiem wspólnym;
- dwoma majątkami odrębnymi.
W skład majątków odrębnych co do zasady będą wchodziły przedmioty majątkowe nabyte przed ślubem (np. mieszkanie zakupione za czasów kawalerskich), zaś majątek wspólny będzie składał się w głównej mierze z przedmiotów nabytych wspólnie w czasie trwania małżeństwa.
Małżonkowie mogą zmodyfikować ustrój majątkowy obowiązujący w ich związku poprzez wprowadzenie:
- ustroju rozdzielności majątkowej;
- ustroju rozszerzonej wspólności majątkowej;
- ustroju rozdzielności majątkowej z wyrównaniem dorobków.
Najpopularniejszym ustrojem umownym jest rozdzielność majątkowa. Rozdzielność majątkowa jest ustanawiana za pomocą umowy, nazywanej powszechnie intercyzą.
Intercyza po ślubie, intercyza przed ślubem
Umowa majątkowa małżeńska – niezależnie od jej rodzaju – może zostać zawarta zarówno przed zawarciem małżeństwa, jak i w trakcie jego trwania. Intercyza przedmałżeńska jest umową zawieraną przez narzeczonych. Narzeczeni mogą przed ślubem zadecydować o podpisaniu intercyzy, jednak skutki umowy zaczną obowiązywać dopiero od daty zawarcia małżeństwa. W czasie trwania związku możliwe jest ukształtowanie ustroju majątkowego zgodnie z życzeniem małżonków w dowolnym momencie.
Jeśli małżonkowie zawarli umowę majątkową, mogą ją również w każdym czasie zmodyfikować, w tym powrócić do systemu wspólności majątkowej.
Co ważne, ustrój rozdzielności majątkowej małżeńskiej może być wprowadzony nie tylko na mocy decyzji samych małżonków, lecz również w oparciu o orzeczenie sądu. Jeśli małżonkowie nie potrafią się porozumieć co do sposobu wydatkowania pieniędzy i zarządzania majątkiem, każdy z nich może zwrócić się do sądu rejonowego z pozwem o wprowadzenie ustroju przymusowego (ustroju rozdzielności majątkowej). Takie prawo przysługuje również wierzycielowi jednego z małżonków.
Intercyza – koszt
Intercyza jest wprowadzana na mocy umowy, która musi przybrać formę aktu notarialnego. Jeśli małżonkowie ustnie zadecydują o rozdzieleniu swoich majątków albo nawet spiszą własnoręcznie odpowiednie postanowienia, taka umowa nie będzie ważna. Bezwzględnie konieczne jest udanie się do notariusza, który przygotuje wzór umowy, a następnie odczyta małżonkom treść umowy. Po jej podpisaniu ustrój obowiązujący w związku stron zostanie zmieniony. Forma aktu notarialnego wymagana jest również dla jakichkolwiek zmian umowy.
Małżonkowie często zadają sobie pytanie, o to ile kosztuje intercyza. Koszt wprowadzenia ustroju rozdzielności majątkowej został uregulowany w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości dotyczącym stawek notarialnych. Obecnie maksymalny koszt za sporządzenie intercyzy wynosi 400,00 zł, przy czym kwota ta zostanie powiększona o 23% podatek vat. Wskazana suma ma charakter maksymalny, co oznacza, iż przed wyborem notariusza warto zasięgnąć informacji o stawkach obowiązujących w konkretnych kancelariach notarialnych.
Jeśli umowę zawierają nie narzeczeni, a małżonkowie, konieczne może być również zawarcie dodatkowej umowy związanej z podziałem wspólnego majątku. W tym przypadku koszt sporządzenia umowy może być wyższy, albowiem będzie zależny od wartości majątku należącego do małżonków.
Skutki intercyzy małżeńskiej
Podstawowym skutkiem intercyzy jest, jak wspomniano powyżej, ustanowienie w związku stron ustroju rozdzielności majątkowej. Oznacza to, iż małżonkowie nie będą posiadali żadnego majątku wspólnego. Małżonkowie mogą zadecydować o nabyciu danego składnika majątkowego, jednak ich współwłasność będzie miała charakter ułamkowy (np. 1/2 mieszkania będzie należała do żony, 1/2 mieszkania będzie należała do męża), a nie charakter łączny jak w przypadku wspólności majątkowej małżeńskiej.
Stosunki majątkowe w małżeństwie stron będą w zasadzie kształtowały się tak, jak pomiędzy osobami zupełnie sobie obcymi.
Pozostałe skutki intercyzy
1. Intercyza a dziedziczenie
Intercyza majątkowa nie ma przełożenia na dziedziczenie po zmarłym małżonku. Podpisanie intercyzy i rozdzielenie majątków nie oznacza automatycznie, iż małżonkowie nie będą po sobie dziedziczyć. Jeśli spadkodawca nie pozostawi testamentu, wówczas dziedziczenie odbywa się na zasadach ustawowych, a małżonek zmarłego będzie pierwszą osobą uprawnioną do nabycia spadku po zmarłym, zazwyczaj wspólnie z dziećmi. Każda pełnoletnia osoba fizyczna może również sporządzić testament, w którym dowolnie rozporządzi swoim majątkiem na wypadek śmierci.
2. Intercyza a alimenty
Wbrew obiegowej opinii, intercyza małżeńska nie ma wpływu na obowiązek alimentacyjny małżonków. W trakcie trwania małżeństwa małżonkowie z mocy prawa są zobowiązani do wzajemnego szacunku, pomocy i
zaspokajania potrzeb rodziny. Ustrój majątkowy obowiązujący w związku stron nie ma żadnego przełożenia na alimenty, zarówno względem drugiego małżonka, jak i względem dzieci pochodzących z tego związku.
Po ustaniu małżeństwa o obowiązku alimentacyjny będzie orzekał sąd udzielający małżonkom rozwodu. Alimenty będą zależne od stosunków panujących w małżeństwie, w tym przede wszystkim od winy w rozkładzie pożycia.
Sprawdź także:
3. Intercyza a długi
Intercyza ma ogromne znaczenie dla ewentualnych długów, jakie mogą zostać zaciągnięte przez małżonka. W przypadku rozdzielności majątkowej każdy z małżonków posiada własny majątek, a co za tym idzie – własne zobowiązania. Co do zasady, odpowiedzialność za długi ponosi ten z małżonków, który zaciągnął zobowiązanie i wierzyciel nie może dochodzić swoich należności z majątku drugiego z małżonków. Obowiązkiem małżonka – strony umowy jest jednak poinformowanie jego kontrahentów o istnieniu intercyzy, dopiero wówczas bowiem intercyza wywiera pożądany skutek. Co ważne, intercyza dotyczy długów zaciągniętych po dacie podpisania umowy małżeńskiej i nie odnosi żadnego rezultatu względem długów powstałych wcześniej.
Autor: adwokat Marta Milan z LegalHero.pl
LegalHero.pl to portal oferujący profesjonalne porady prawne i dokumenty prawne w przystępnych cenach. Zachęcamy do odwiedzenia naszej strony www.legalhero.pl, a w razie pytań prosimy o kontakt mailowy [email protected]